Mutluluk da bulaşıcı, mutsuzluk da
TÜİK, 2003’ten beri her yılın ilk çeyreğinde önceki yıla ait Yaşam Memnuniyet Araştırması sonuçlarını açıklıyor. Önceki yıl (2020’de) genel olarak mutlu olduğunu söyleyenler yüzde 48,2 ile en düşük düzeyine inmişti. “Mutsuzum” diyenler yüzde 14,5 ile 2009’dan sonraki en yüksek düzeyine; “ne mutluyum ne mutsuz” diyenlerin payı da yüzde 37,3 ile en yüksek düzeyine ulaşmıştı.
2020’de Covid-19’un neden olduğu sosyal kısıtlamalar, salgının özellikle hizmet sektörlerinde getirdiği ekonomik durgunluk, döviz kurundaki sıçrama ve benzeri gelişmelerin mutluluk düzeyinde olumsuz etkiler yaratması kaçınılmazdı.
2021 pek çok açıdan 2020’yi aratan bir yıl oldu. Evet belki salgının toplumsal psikoloji üzerindeki baskısı hafifledi ama; onun yerini daha güçlü bir şekilde ekonomik kaygılar aldı.
Geçen Perşembe açıklanan 2021 sonuçlarına göre;
- Mutlu olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 49,3
- Mutsuz olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 16,6
- Ne mutlu, ne mutsuz olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 34 oldu.
İlk bakışta araştırma sonuçlarında dört nokta öne çıkıyor.
Birincisi, 2021’de hafif bir artış olsa da mutlu olduğunu söyleyenlerin oranında 2016’dan beri gerileme var. İkincisi, 2003’ten beri ilk kez 2020 ve 2021’de “mutluyum” diyebilenlerin oranı yüzde 50’nin altında seyrediyor. Üçüncüsü, mutsuz olduğunu söyleyenlerin oranında, yine son beş yıldır kayda değer bir artış var. Oran yüzde 10,4’ten, yüzde 16,6’ya çıkmış. Sadece 2021’deki artış 2 puanın üzerinde. Dördüncüsü, mutsuz olduğunu söyleyenlerin oranı son 19 yılın zirvesine ulaşmış.
Yaş gruplarına göre mutluluk düzeyine incelendiğinde de çarpıcı sonuçlar öne çıkıyor.
18-24 ve 25-34 yaş gruplarının mutsuzluk düzeyine sert yükseliş var. 2016 sonrasında mutluluk/mutsuzluk trendlerinde bir bozulma başladığına yukarıda değinmiştim. O yılı baz alırsak, 18-24 arası yaş grubunda 2016’dan 2021’e mutsuz olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 8,6’dan yüzde 20,4’e yükselmiş. 25-34 yaş grubunda ise mutsuz olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 9,3’ten yüzde 17,1’e yükselmiş. Tüm yaş gruplarında “mutsuzum” diyenlerin oranı artıyor ama artışın en sert olduğu grup bu ikisi.
Aşağıdaki tablo, yaş gruplarına göre mutsuz olduğunu söyleyenlerin oranını gösteriyor.
Bu durumu ilginç kılan başka bir husus da, bir süre önce tüm yaş grupları arasında mutluluk oranının en yüksek olduğu yaş grubu 18-24 yaş arası gençler iken, şimdi en düşük olduğu yaş grubunun bu olması.
Son olarak gelecek beklentilerine bakalım. Tüm bu olumsuz seyre rağmen, gelecekten umutlu olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 60,7. Bu oran, son 19 yılın en düşük düzeyinde olmasına rağmen, hala güçlü bir umut düzeyi. Ancak 2021’de gelecekten umutsuz olanların oranında 9 puan artış olduğunu bu yönde cevap verenlerin yüzde 39,3’e yükseldiğine dikkat etmek gerekiyor.
Uzun süredir görmediğimiz bu sonuçlar, ender olarak karşılaşılacak bir toplumsal süreçten geçtiğimizin göstergesi. Kamu idaresi, yerel yönetimler, STK’lar, işçi ve işveren kesimi ve üniversiteler için mesajlar barındırıyor.