Mevduat faizinde aşağı gidecek yer kalmadı
Vadeli mevduatın ortalama faizi geçen yıl haziran ayı sonunda yüzde 23'e dayanmıştı. Aradan altı ay geçti, 2020'ye geldik ve ortalama faiz artık yüzde 10'un altında. Son veri 10 Ocak'taki durumu gösteriyor ve faiz yüzde 9.81'e inmiş durumda.
Dün de yazmıştık; 2020'nin TÜFE artışını Merkez Bankası yüzde 8.20, hükümet yüzde 8.50 olarak tahmin ediyor.
10 Ocak'ta oluşan net faize bakıyoruz, artık hiçbir vadede reel faiz söz konusu değil.Geçen yıl olduğu gibi başlangıçta tahmin edilene göre daha düşük bir fiyat artışı gerçekleşirse, o başka...
Ama bu yıl 2019'daki gibi tahmin edilenin altında bir fiyat artışında kalınması hiç beklenmiyor. Geçen yıl tahmine göre daha düşük gerçekleşmeyi sağlayan en temel etken meşhur baz etkisiydi. Bu yıl enflasyonda öyle bir durum yok, bitti baz etkisi.
Dolayısıyla zaten oldukça düşük tutulmuş olan enflasyon tahmininin daha da altında kalınması şu aşamada hiç ama hiç söz konusu olacak gibi görünmüyor.
Faizde düşüş durmak üzere
Merkez Bankası'nın tüm bankalar ortalamasını gösteren verileri mevduat faizindeki düşüşün durmak üzere olduğunu ortaya koyuyor. Hatta yaklaşık son bir buçuk aylık dönemde altı aya ve bir yıla kadar vadeli mevduat ile bir yıl ve daha uzun vadeli mevduat faizinde zaman zaman artışlar yaşandığı dikkati çekiyor.
Faizde haftalık hareketi tablomuzda gösteriyoruz. Yaklaşık son bir buçuk aylık dönemin hareketini ortaya koyan tabloda faiz düşüşüne işaret eden sarı kutular daha belirgin hale gelmiş durumda.
Öyle anlaşılıyor ki faizdeki düşüş giderek hız kesecek. Hatta örnekleri de görüldüğü gibi artış başlaması da beklenmeli.
Çünkü girişte de belirttik; bu yılın enflasyon tahminini tutturmak mümkün olsa bile ortada reel faiz yok. Bir de enflasyon tahminin üstünde gerçekleşirse vatandaş anaparasının bir kısmını da kaybetmiş olacak.
Hangi enflasyonla kıyaslamalı?
Aslında vatandaş tasarrufunu değerlendirirken genellikle içinde bulunduğu dönemin enflasyonuna bakar. Böyle yapıldığı takdirde hala yüzde 12'ye yakın olan yıllık enflasyon karşısında kesinlikle zarar söz konusu.
Pratikte böyle yaklaşılmakla, yani içinde bulunulan dönemin geçmiş bir yılı gösteren enflasyonuna bakılmakla birlikte sağlıklı değerlendirme için faizin işleyeceği dönemdeki enflasyonla kıyaslama yapmak gerekir. Öyle yapıldığında da reel faiz sıfır düzeyindedir.
İşte o yüzden diyoruz ya "Mevduat faizinde aşağıda gidecek yer kalmadı" diye...
Ancak şunu da unutmayalım; bankaların ortalama faizine ilişkin veriler 10 Ocak'taki durumu gösteriyor. Merkez Bankası 16 Ocak'ta politika faizini 0.75 puan aşağı çekerek yüzde 11.25'e indirdi. Bankaların da benzer bir hareketle mevduat faizini 17 Ocak itibarıyla biraz daha aşağı çekmiş olduklarını görebiliriz.
Mevduat faizi Merkez Bankası kararına dayanılarak biraz daha düşürülmüş olsa da genel olarak aynı görüşü dile getirip mevduat faizinde dip oranların görüldüğünü söyleyebiliriz.
Faiz şu koşullarda tabii ki birden yukarı gitmeyecektir ve muhtemelen yatay sayılabilecek bir seyrin izlendiği bir dönem yaşanacaktır.
