MESS, ilk kez işçiye sözleşme avansı ödeyince işkembeli nohut eylemini anımsadım

1970’Lİ yılların sonlarıydı. Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) ile Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) çatısı altındaki Maden-İş Sendikası zorlu pazarlık dönemi sonrasında toplu sözleşmeye imza koymuştu.

İmzaların atılmasında birkaç gün sonra MESS üyesi şirketlerden birinin patronu Maden-İş Sendikası’nı aradı:

- İşçilerimiz yemekhanede eylem başlattı. Toplu sözleşmeye imza atmışken bu eylem nereden çıktı? Yardım edin, eylemi çözün.

Maden-İş Sendikası yönetimi, sözleşme uzmanı Hasan Eriş’i görevlendirdi:

- Git bak bakalım, işçi arkadaşlarımız neden eylem yapıyor? Hasan Eriş, söz konusu fabrikaya gitti, eylemin gerçekleştiği yemekhaneye girdi. İşçilere eylemin gerekçesini sordu. İşçiler sinirle yanıtladı:

- Patron bizden eti esirgiyor. Bugün öğlende nohut çıktı. Et yerine işkembe koymuşlar. Biz de eylem kararı aldık. Eriş, işçileri dinledikten sonra işverenle görüştü, eylemin nedenini aktardı. Patron, işkembeli nohutu o gün neden mönüye koyduklarını anlattı:

- Ben işkembeli nohutu çok severim. Evimdeki aşçı işkembeli nohutu çok güzel yapar. Sözleşme imzalanınca rahatladım. Evimdeki aşçıyı fabrikaya getirdim. İşçi arkadaşlara da çok sevdiğim işkembeli nohutu ikram etmek istedim.

Eriş, işverenin anlattıklarını işçilere aktardı. Ortada bir art niyet olmadığı anlaşılınca eylem sona erdi.

12 Eylül 1980 sonrası gazeteci olan, Cumhuriyet ve Akşam Gazetesi’nde Ekonomi Müdürlüğü görevlerinde bulunan Hasan Abi, iş seyahatlerinden birinde işkembeli nohut öyküsünü anlatmıştı.

MESS’in tarihinde ilk kez toplu sözleşme görüşmeleri sürecinde mağduriyet yaşanmaması amacıyla 160 bin işçiye ödemek istediği avansı DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş’in reddettiği ve eyleme başladığı haberlerini görünce “işkembeli nohut eylemi”ni anımsadım.

40 yıldır grup toplu sözleşmeleri imzalayan MESS, üyesi olan 236 şirketin 450’yi aşan işyerinde çalışan 160 bin çalışanla ilgili olarak Eylül ayında Türk-İş’e bağlı Türk Metal Sendikası, DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş Sendikası ve Hak-İş’e bağlı Özçelik-İş Sendikası ile masaya oturdu.

MESS’in söz konusu 3 işçi sendikası ile 2021-2023 dönemini kapsayan 3 yıllık toplu sözleşmesi, 31 Ağustos 2023 tarihinde sona ermişti. 3 sendika, 1 Eylül 2023 yürürlük başlangıç tarihli yeni dönem grup toplu iş sözleşmesi teklifl erini 12 Eylül 2023 tarihinde MESS’e iletti.

Özgür Burak Akkol Başkanlığındaki MESS yönetimi, son 3 dönemki (2017-2019, 2019-2021 ve 2021-2023) toplu sözleşmeleri inceledi, görüşmelerin 4-5 ay sürdüğünü gördü. MESS yönetimi bunun üzerine tarihinde ilk kez şu kararı aldı:

* Ülkemizdeki ekonomik koşullar malum. Toplu sözleşme süreci tamamlanana kadar, kapsamdaki çalışanlara avans ödeyelim.

* Söz konusu ödemeleri imza tarihine kadar oluşacak birikmiş farklardan mahsup ederiz.

MESS, bu kararı muhatap 3 işçi sendikasına iletti. Türk Metal Sendikası ve Özçelik-İş Sendikası ile söz konusu ödemenin yapılması hakkında mutabakat sağlandı ve ödemeler başladı.

Türk Metal Sendikası ve Özçelik- İş Sendikası’nın yetkili olduğu işletmelerde avans niteliğindeki ödeme Eylül ayından geçerli olmak üzere aylık brüt 4 bin 750 lira şeklinde belirlendi. Böylece MESS üyesi 202 şirkette çalışan 140 bini aşkın işçi avans kapsamına girdi.

Birleşik Metal-İş’in aylık brüt 4 bin 750 liralık avans ödemesini reddetme yolunu seçip, yetkili olduğu işyerlerinde eylemleri gündeme getirdi.

Söz konusu avans ödemesinin kime ne zarar olur ki?

MESS ÜYELERİNİN EKONOMİYE YILLIK 60 MİLYAR DOLAR KATKISI VAR

MESS üyesi şirketlerin Türkiye ekonomisindeki yerine baktım, şu verilere ulaştım:

* MESS üyesi şirketler doğrudan 230 bin, dolaylı olarak 1 milyondan fazla kişiye istihdam sağlıyor.
* MESS çatısı altındaki küçük, orta boy ve dünya devi şirketler, her yıl Türkiye ekonomisine 60 milyar doların üzerinde katkı sağlıyor.
* Üye şirketler, otomotiv, beyaz eşya, demir çelik gibi sektörlerde faaliyet gösteriyor.
* MESS üyesi şirketlerin Türkiye’nin toplam ihracatındaki payı yüzde 40’ı buluyor.
* Türk Metal Sendikası ve Özçelik-İş Sendikası, MESS’e bağlı şirketlerde çalışanların yüzde 92’sini temsil ediyor.
* Birleşik Metal-İş Sendikası’nın temsil oranı yüzde 8 düzeyinde bulunuyor.

TAMAMLAYICI SAĞLIK SİGORTASI İLE 3 MİLYONU AŞKIN TEDAVİ GERÇEKLEŞTİ

MESS’in çalışmalarıyla ilgili bilgileri incelerken, üye işyerlerindeki personelle ilgili sosyal katkıları dikkatimi çekti:

* “MESS Tamamlayıcı Sağlık Sigortası”, pandemi döneminin ilk günlerinde Türkiye’de salgın tedavilerini karşılayan ilk poliçe oldu. Bu sigorta ile bugüne kadar 3 milyonun üstünde tedavi hizmeti gerçekleşti.

* MESS Eğitim Vakfı, 1986 yılından beri hizmet veriyor. 9 yıldır devam eden“MESS Yarınım” programı ile üye işyerleri çalışanlarının meslek lisesinde okuyan çocuklarına burs desteği sağlıyor.

* MESS Üstün Başarı Bursu, Milli Eğitim Bakanlığı işbirliği ile her yıl metal sektörüne yönelik alanlarda eğitim gören ve yüksek başarı gösteren 6 bin öğrenciye veriyor. Bugüne dek 40 bini aşkın çocuğun eğitimine destek olundu.

* MESS ayrıca, “online kodlama eğitimleri” veriyor. Pandemi öncesi 5 bin öğrenci, 120 bin saat robotikkodlama ve 3 boyutlu tasarım eğitimi aldı. Online kodlama eğitiminden de 8 bin 500 öğrenci yararlandı. Program EBA üzerinden tüm Türkiye’nin kullanımına açıldı.

ATATÜRK: SOFRAMDA KENDİ FABRİKAMIZIN KRİSTAL BARDAKLARINI İSTERİM

MAYIS 1935… Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün 1933 tarihli “Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı” çerçevesinde Paşabahçe’de inşa edilip, makine montajı süren Türkiye Şişe ve Cam Anonim Sosyetesi’ni ziyareti…

İlk fabrikanın ülkemizin o dönemki acil ihtiyaçlarına öncelik vererek gaz lambası, cam bardak ve ilaç şişesi üretmesi planlanmıştı.

Atatürk, fabrikanın Umum Müdürü Adnan Berkay’a sordu: - Bu fabrikada kesme kristal cam da yapılacak mı?

Adnan Berkay, cevaplamaya çalıştı:

- Fabrikamızda kristal cam imaline mahsus tertibat yok. Kristal cam imalatının ileride ele alınması düşünülüyor.

Atatürk, itiraz kabul etmeyen ses tonuyla direktif verdi:

- Ben bundan böyle soframda kendi fabrikamızın kristal bardaklarını kullanmayı isterim. Yapılabilir ise memnun kalırım.

Şişecam’ın o dönemki yöneticileri ve çalışanları geceyi gündüze katarak kısa sürede kristal cam üretimi için altyapıyı fabrikaya ilave etti:

- Atamız için “KA” amblemli kesme ve oymalı bardak takımlarını Çankaya’ya gönderdik.

88 yaşındaki Şişecam, Cumhuriyet’in 100’üncü yılına özel hazırladığı “Gururla” koleksiyonunu Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Ahmet Kırman ve Genel Müdür Görkem Elverici ev sahipliğindeki buluşmada tanıttı.

Görkem Elverici, buluşmadaki Şişecam’ın tarihçesini içeren sunumunda Atatürk’ün kristal cam talimatını da anlattı. Prof. Kırman da sunum sonrasındaki sohbette şu bilgiyi ekledi:

- O dönemin koşullarında 3 ay içinde kristal cam üretimini başarmışlar…