Mersin Üniversitesi’nden büyük buluş: Kalp yetmezliği yapay zekayla erken teşhis edilecek
Mersin Üniversitesi’nin sekiz yıl önce göreve gelen rektörü Prof. Dr. Ahmet Çamsarı, kardiyoloji alanında uzmanlığı olan bir tıp hekimi. Üniversite çatısı altında bir süre girişimci akademisyen olarak kendi şirketini yönetmiş ancak rektör olunca, “etik olmayacağı” düşüncesiyle devretmiş. Üniversitelerdeki üretim ve katma değer yaratma potansiyeline çok inanıyor, iş dünyası işbirliğinde yürütülen projelerin artırılması gerektiğini düşünüyor. Bu yaklaşımın dünya çapında sonuçları alınmaya başlandı bile.
Prof. Dr. Ahmet Çamsarı ile Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı’nın geliştirdiği kalp yetmezliğini erken teşhis eden yapay zeka projesinin İstanbul’daki tanıtımı öncesinde bir araya geldik. Başta projeye liderlik eden Mersin Üniversitesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Çelik olmak üzere tüm araştırmacıların yaklaşık 1,5 yıllık yoğun bir çalışmayla böylesine önemli bir sonuç elde ettiklerini söyledi.
Soldan sağa: AstraZeneca Orta Doğu ve Afrika Bölge Medikal Direktörü Dr. Viraj Rajadhyaksha, Mersin Üniversitesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Çelik, Mersin Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Çamsarı,Türk Toraks Radyolojisi Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Recep Savaş
Kalp yetmezliğini “sinsi bir hastalık” olarak nitelendiren Çamsarı, “Dünyada ölüm nedenleri arasında kalp hastalıkları ikinci sırada. Bunun önemli bir bölümünü kalp yetmezliği oluşturuyor. İnsanlar hayatlarını etkileyen aşamaya gelene kadar kalp yetmezliği için hekime başvurmuyor. Başvurduklarında da artık geç oluyor. Erken teşhisi bu nedenle önemli buluyoruz” dedi.
Geriye dönük tarama yapıldı
AstraZeneca’nın desteğiyle yürütülen araştırmanın sonuçları geçtiğimiz hafta Prof. Dr. Ahmet Çelik tarafından Amerika’daki kardiyoloji kongresinde sunuldu. Çelik, büyük ilgi gören araştırmanın sadece kalp yetmezliği değil başka hastalıkların da erken teşhisi için yapay zekadan yararlanmanın önünü açacağı görüşünde. Araştırmanın hikayesini şöyle anlattı Çelik: “Herhangi bir nedenle Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’ne başvuran hastalara ait röntgen filmleri, hastalara ilişkin kişisel bilgilerden arındırıldı ve hastanenin ana sunucusundan bağımsız bir şekilde özel bir platforma yüklendi. AstraZeneca’nın Gelişmekte Olan Pazarlar Sağlık İnovasyon Merkezleri Programı kapsamında iş birliği yaptığı yapay zekâ çözümleri tedarikçisi Qure AI, kişisel bilgilerden arındırılan röntgenleri geriye dönük tarayarak analiz etti. Yaklaşık iki yıl geriye gidildi. 10 bine yakın hastanın akciğer röntgenleri tarandı. İlk taranan 5 bin 623 hastanın 119’u seçildi. Bunlar arasında kalp yetmezliği hastalarının bir kısmında gözlemlenen, akciğerde sıvı ve kalp gölgesinde büyüme birlikteliği tespit edildi. İleri tetkik ve kesin tanı için Mersin Üniversitesi Hastanesi Kardiyoloji bölümüne davet edilen 119 hastanın 57’sine ulaştık. Yapılan NT-proBNP ve ekokardiyografi gibi ileri analiz ve kesin tanı tetkikleri sonucunda, 57 hastadan 49’una kalp yetersizliği rehberlerinin tanı kriterlerine uygun olarak kalp yetersizliği kesin tanısı konuldu. Yapay zekânın akciğer röntgenlerine bakılarak kalp yetersizliğini tahmin etme gücü yüzde 89,1 duyarlılık, yüzde 86,4 seçicilik oranı ile gerçekleşti. Bundan daha da önemlisi ise kalp yetersizliği tanısı koyulan 49 hastadan 32 tanesinde (yüzde 65,3) Düşük Ejeksiyon Fraksiyonlu Olmayan Kalp Yetersizliği olarak adlandırılan ve tanısı güç olan kalp yetersizliği tespit edilmesi oldu.”
18 şirketin Ar-Ge’sine danışmanlık veriyoruz
Mersin Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Çamsarı, özel söyleşimizde üniversite olarak özellikle son dört yılda iş dünyasıyla daha yakın temasta olduklarının altını çizdi. AstraZeneca ile olan işbirliğinin benzeri onlarca projenin yürütüldüğünü söyleyen Çamsarı, “Kamu-üniversite-sanayi işbirliği programı kapsamında Mersin’de tam 18 şirket, bizim akademisyenlerimizin danışmanlığında Ar-Ge merkezi kurdu. Mersin Deniz Ticaret Odası ile işbirliği yürütüyoruz. 16 yıl önce kurulan teknoparkımızda 100’e yakın şirket var. Bunların büyük kısmı bilişim alanında faaliyet gösteriyor” dedi.
Çamsarı’nın özellikle yoğunlaştığı alan ise sağlık teknolojileri. Pandemi öncesinde biyoteknoloji alanında çalışmalara başladıklarını ve aşı üretimine odaklandıklarını söyleyen Çamsarı, kurulan girişimcilik merkeziyle de fikri olan herkese kampüsün kapılarını açtıklarını ifade etti. Çamsarı’nın iddiası, Mersin’deki tüm projelere üniversite olarak dahil olmak: “Bu iddia ile belediye, valilik, ticaret ve sanayi odaları, kent konseyi gibi önemli kararların alındığı kuruluşlarda üniversitemizden birer akademisyeni danışman olarak görevlendirdik. Üniversite çatısı altında yürüttüğümüz bilimsel çalışmalarda da multidisipliner bir felsefeyle ilerliyoruz. Örneğin Onkoloji Grubu’muzda dört fakülteden 27 hacamız yer alıyor. Aşı, ilaç, görüntüleme projeleri üzerinde gece gündüz çalışıyorlar.”