Mehmet Şimşek’in vergi denetimleri seyir defteri…

Malum bu dönemin daha doğrusu son 20 yılın en tipik özelliklerinden birisi bürokrasinin konuşmaması ya da konuşturulmaması.

O zaman da konuşmalar kime kalıyor? En zirvedekine ve konusuna göre bakanlara…

Ekonomimizi kurtarmak üzere yola çıkmış Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de bunlardan birisi. Bu arada günlük operasyonlarıyla binlerce suçluyu bulup çıkaran İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’yı da unutmamak gerek.

Mehmet Şimşek’in konuşmaları ve açıklamaları aşağı yukarı 3 başlıkta toplanıyor:

Enflasyonla mücadele ve evreleri,

Türkiye’yi gri listeden çıkarması ve Merkez Bankası rezervlerinin seyri,

Vergide adaleti sağlama (!) amacıyla yasal düzenlemeler ve denetimler.

Biz bunlardan üçüncüsü iki alt başlıkta ele alalım istiyoruz.

Birinci alt başlık, vergi adaletini sağlamaya yönelik yasal düzenleme çalışmaları.

Bu konuda şimdiye kadar çok şey söylendi ama az şey yapıldı. Çeşitli taslak metinler veya notlar piyasaya çıktı, neler yapılacağı veya yapılmak istendiği anlatıldı. Ancak; hemen arkasından sert kayalara çarpılıyor ki söylenenlerden vazgeçildi.

Konular gelecek vergi reformlarına bırakılıyor; diziye dönüşen yargı reformu düzenlemeleri gibi, galiba vergide de reformlar dizisi gündeme gelecek.

Asıl üst irade oluşmadığı veya alınamadığı için gitgeller devam edecek ve “…mış gibi” yapılacak.

Vergide adaleti sağlama adına gündeme getirilen ve tutulan ikinci alt başlık da vergi denetimleri.

Galiba vergi denetimleri de çok uzun süre gündemde kalacak. Açıkçası Hazine ve Maliye Bakanı bu konuyu sevmiş gibi görünüyor. İşin hem otorite ve güç gösterme tarafı var ve hem de biraz magazin yönü var.

Dolayısıyla vergi denetimleri ile ilgili olarak Mehmet Şimşek’in basın ve yayın organlarında ve sosyal medyada söylediklerinden yola çıkarak yol haritasını ya da vergi denetimine ilişkin seyir defterini izlemeye çalıştık.

Yazılı ve görsel basından toparlayabildiklerimizi aşağıda özetledik.

- Büyük mükelleflerin yüzde 27’sinde vergi incelemeleri başlatılmış. 2 bin 815 mükellef ele alınmış ve zarar beyan eden 735 mükellefe öncelik verilmiş.

- Maliye lüks araçların peşine düşmüş. Otomobil piyasasının en lüks ve pahalı 5-6 markası seçilerek 7 bin 885 araç belirlenmiş, bunlardan 780 araç sahibinin hiç vergi mükellefiyeti yokmuş. Hatta 150 kadar mükellefin 100’ünün karı da 1 milyon liranın altında imiş.

- Hiç gelir beyan etmeyen 800 kişinin aylık 5 milyon lira ve üzeri harcama yaptığı tespit edilmiş. Bu kişilerin üzerine gidilecekmiş.

- Kuyumcuların aylık ortalama gelir vergisi matrahı 16 bin ve avukatların da 17 bin lira imiş. Anlaşılan estetikçi ve sentetikçi doktorlara henüz sıra gelmemiş.

- 9 büyükşehirde kuyumcu incelemesi başlatılmış.

Bu vergi denetimleri için 3 bin vergi müfettişi görevlendirilmiş. 707 adreste 552 mükellef inceleniyormuş. Basına görüntüleri ve firma markaları da yansıdığı üzere İstanbul Kapalıçarşı’da 500 kuyumcuya baskın yapılmış.

Bu baskınlara karşı esnaf korunma mekanizmaları geliştirmeye başlamış. Kendi aralarında whatsapp grupları oluşturmuşlar. Dükkân sahipleri “cenazedeyiz” gibi gerekçelerle kepenk indirip tehlikeyi atlatmaya çalışıyorlarmış.

- Bu arada fırsattan istifade İBB zabıta ekipleri de Kapalıçarşı’da işyerleri için işgaliye ölçümü yapıp idari para cezaları yazmaya başlamışlar.

- Batman’da 329 restoran, kafe, pastane denetlenmiş. Hazine ve Maliye Bakanı’nın memleketi bilerek mi seçilmiş bilemiyoruz. Ama sadece 83 bin 600 lira vergi para cezası kesilmiş.

- Yeni bir haber de tütün ürünü imalatçısına 6 milyar lira ceza yazılması ile ilgili. Her şeyden önce bu haber magazinel olmaktan öte vergi mahremiyetine giriyor. Mükellef haklarının korunması ve ticari hayatın gizliliği unutuluyor. Dikkatli olmak gerekiyor.

- İBAN ve “mail order” üzerinden ödemeler de vergi incelemesi kapsamına alınmış.

- Antalya bölgesinde tüm 5 yıldızlı otellerin spa merkezlerini salma niteliğinde birer milyon lira vergi salınmış.

…

Şimdi bu haberlere ve şöyle bir bakalım. Ne anladığımızı düşünelim.

Açıkçası bu konuların geçmişinde bulunan ve denetim ve yönetim olarak en üst düzeyde görev yapan birisi olarak çok bir şey anlamadığımızı belirtelim. Bu üsluptan veya tavırdan bir şey çıkmaz.

Örneğin 1975 yılında olduğu gibi, tüm vergi denetim ve yoklama elemanlarının katıldığı İstanbul için bir denetim planlanabiliyor mu? Gürün hanın niçin yandığı veya yakıldığı bilgileri hatırlanabilir mi?

Bilindiği üzere vergi denetimi; vergi yoklamaları ve vergi incelemeleri olarak ikiyi ayrılır. Vergi yoklaması, yoklama memurlarının veya yeni adıyla vergi müfettişlerinin sektörel ve/veya bölgesel denetimlerini ifade eder. Vergi incelemesi ise firma bazında üst düzey vergi müfettişleri tarafından yapılan her yönlü ve uzun süreli denetimi anlatır.

Vergi denetimleri vergi performansına çok etki etmez, ama silah olarak çok dikkatli kullanılmalıdır. Maliye’nin otoritesi zedelenmemeli, magazine malzeme olmamalıdır.