Marttaki istihdam artışını izah edebilen var mı?

✔ İstihdam martta mevsim etkisinden arındırılmış hesaplamaya göre 550 bin arttı. Arındırmaya konu olmayan hesaplamaya göre artış ise 757 bin düzeyinde.

✔ Bu artışların çok büyük bir bölümü sanayi kaynaklı. Ama sanayide martta öyle kayda değer bir büyüme yok. 550 binlik istihdam artışına karşılık gelen büyüme yalnızca yüzde 0.7.

✔ İstihdam artışlarında dikkat çeken bir yön de, bu artışların tümüyle erkeklerden kaynaklanması. Kadın istihdamında gerileme var.

Köşemizde dün de değinmiştik, bugün biraz daha detaya ineceğiz; ineceğiz çünkü bu önemli ve izah edilmesi pek de kolay görünmeyen bir konu...

TÜİK’in önceki gün açıkladığı mart ayına ilişkin işgücü istatistiklerine göre, istihdam edilenlerin, yani çalışanların sayısı mart ayında şubata göre mevsim etkisinden arındırılmamış hesaplamaya göre 757 bin kişi arttı. Mevsim etkisiyle martta şubata göre daha fazla istihdam olması mümkündü ve nitekim de öyleydi. Bu etki ortadan kaldırılınca istihdam artışı 550 bin olarak bulundu.

İstihdamın bir ayda 757 bin artması da çok önemli bir gelişme, 550 bin artması da...

Bu artışın hangi sektörden kaynaklandığını da biliyoruz. İstihdamı sürükleyen sanayi olmuş. Mevsim etkisinden arındırılmış hesaplamadaki 550 bin kişilik artışın 480 bini sanayi kaynaklı.

O zaman insan şöyle bir yargıya varıyor:

“Demek ki sanayi üretimi mart ayında şubata göre tırmandı gitti...”

Ama hiç de öyle olmamış...

TÜİK’in dün açıkladığı sanayi üretimi verilerine bakıyoruz; mart ayındaki üretim takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış hesaplamaya göre şubata kıyasla yalnızca yüzde 0.7 artmış.

Sanayi üretiminin yüzde 0.7 arttığı bir ay sanayi istihdamı nasıl olur da 480 bin kişi artar ki!

Mutlaka bir izahı vardır, hem zaten olmalıdır ama nedir bu durumun açıklaması, biz bilmiyoruz.

TÜM ARTIŞ ERKEK İSTİHDAMI KAYNAKLI, KADINLARDA NİYE AZALMA VAR?

Hem arındırılmamış hesaplamayla bulunan istihdamda, hem de mevsim etkisinden arındırılmış şekilde bulunan istihdamda mart ayında kaydedilen artış tümüyle erkeklerden kaynaklanıyor.

Arındırılma işlemine konu olmayan hesaplamaya göre toplam istihdam artışı 757 bin. Bu hesaplamada erkeklerdeki istihdam artışı ise 778 bin. Kadınlardaki 21 binlik istihdam kaybı toplam sayıyı aşağı çekmiş.

Aynı şekilde mevsim etkisinden arındırılmış veri setinde de erkek istihdamının 586 bin arttığı, kadın istihdamında ise 36 bin kişilik gerileme olduğu görülüyor.

Bir ayda toplamda böylesine artışlar görülmesinin bize göre izah edilebilir bir yönü yok da, hadi diyelim var; peki erkek-kadın farkını nasıl açıklayacağız?

İnşaatı anladık, hizmetlerde zaten genelde bir gerileme var; tamam, peki sanayide ne oluyor? Sanayi sektöründe sanki hep erkekler çalışıyor da artış da onlarda yoğunlaşıyor gibi bir durum var.

Yok yok, bizim algımızı aşan bir durum söz konusu... İşveren hep erkekleri mi işe almış yani! Diyelim öyle, niye?

İlk çeyrek de aynı

Bu durum yalnızca mart ayı için de geçerli değil ki... Yılın ilk çeyreğinde mevsim etkisinden arındırılmış istihdam artışı toplamda 1 milyon 93 bin kişi oldu. Bu artışın 1 milyon 87 bini erkeklerden oluşuyor. Kadın istihdamında üç ayda gerçekleşen artış ise yalnızca ama yalnızca 6 bin düzeyinde. Düşünebiliyor musunuz, toplam istihdamdaki artışta erkekler yüzde 99.2, kadınlar ise yüzde 0.8 pay alabilmiş.

Bir kez daha vurgulayalım; bu tablonun izaha muhtaç bir yönü yok mu yani?

SANAYİDEKİ İSTİHDAM REKOR KIRDI

TÜİK’in sektörlere göre istihdam verilerinde 2014 yılından bu yana olan sayıları biliyoruz ve mart ayı verisiyle bir rekor kırıldığına tanık olduk.

Sanayideki istihdam mart ayında ocak 2014’ten bu yana olan dönemin en yüksek aylık düzeyine çıktı. Bu durum hem arındırılmamış verilerle, hem mevsim etkisinden arındırılmış verilerle bulunan istihdam için geçerli.

Sanayi istihdamı ilk kez 6 milyon sınırını aştı. İstihdam arındırılmamış hesaplamada 6 milyon 186 bin, mevsim etkisinden arındırılmış hesaplamada ise 6 milyon 177 bin olarak bulundu.