Maliye kanuni süresinden sonra düzenlenen faturaların peşinde!

Murat Birinci

E. Vergi Müfettişi

Son günlerde vergi daireleri tarafından bazı mükelleflere düzenledikleri faturalara ilişkin izahat talepli yazılar tebliğ edilmeye başlandı. Bu yazılarda, fatura XML dosyasında yer alan imzalanma zamanı ile fatura üzerinde yazılı tarih arasında farklılık olduğu belirtilerek farklılığın sebebine ilişkin izahatta bulunulması talep edildi. 

Maliye faturanın geçmiş tarihli düzenlendiğini nasıl tespit etti?

26.01.2024 tarihinde ekonomim.com’da yayımlanan yazımızda e-fatura mimarisinden kısaca bahsetmiş ve hukuken geçerli olan e-faturanın XML formatında üretilen imzalı ve zaman damgalı bir dosya olduğunu belirtmiştik. 

XML dosyası içerisinde iki ayrı tarih bilgisi bulunur: fatura tarihi ve imzalanma zamanı. Fatura tarihi, faturayı düzenleyen kişi tarafından elle girilen tarih bilgisini temsil ederken, imzalanma zamanı e-faturanın hukuken geçerlik kazandığı tarihi temsil etmektedir. Fatura tarihi PDF veya HTML formatında üretilen fatura görüntüsünde yer alırken, imzalanma zamanı yer almaz.

Maliye, XML dosyası içerisinde bulunan bu iki tarih bilgisini karşılaştırarak, söz konusu tarihler arasında 7 günden fazla fark bulunan faturaları tespit etme imkanına sahip. Aradaki gün farkının bu yöntemle tespit edildiği, mükelleflere giden yazılarda da açıkça belirtilmiş.

Fatura tarihi ile imzalanma zamanı arasında 7 günden fazla fark bulunması ne anlama geliyor?

Vergi Usul Kanununun (VUK) 231 inci maddesinin beşinci fıkrasında “Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.” hükmüne yer verilmiştir.

Hukuken tartışmalı olmakla birlikte, fatura tarihi ile imzalanma zamanı arasında 7 günden fazla fark bulunan e-faturalar HİÇ DÜZENLENMEMİŞ sayılmaktadır.

Faturanın hiç düzenlenmemiş sayılmasının yaptırımı nedir?

Peşinen söylemek gerekir ki hiç düzenlenmemiş sayılan e-faturalar hukuki geçerliliklerini korurlar. Alıcı açısından, diğer şartların da sağlanması durumunda belgede yazılı KDV indirim konusu yapılır. Ayrıca, belgede yazılı tutar gider ve maliyet unsuru olarak dikkate alınabilir.

Satıcı açısından ise bu belgeler, yapılacak muhasebe kayıtlarına dayanak teşkil etmeye devam eder.

Ancak, VUK’un 353/1 maddesinde, “Elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dâhil olmak üzere, verilmesi ve alınması icabeden fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması, düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi, bu belgelerin elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekirken Maliye Bakanlığınca belirlenen zorunlu haller hariç olmak üzere kâğıt olarak düzenlenmesi ya da bu Kanunun 227 nci ve 231 inci maddelerine göre hiç düzenlenmemiş sayılması halinde; bu belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanların her birine, her bir belge için 240 (556 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2024'ten itibaren 3.400 TL)  Türk lirasından aşağı olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının %10'u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Her ne kadar düzenlenmemiş sayılan faturalar hukuki geçerliliğini korusa da, 3.400-TL’den az olmamak üzere, KDV dahil fatura bedelinin %10’u kadar özel usulsüzlük cezası satıcı açısından kaçınılmaz görünüyor.

Alıcının da aynı ceza ile karşılaşması hukuken mümkün olmakla birlikte, güncel Danıştay kararlarında kusur vurgusu yapılarak bu madde kapsamında düzenlenmemiş sayılan fatura alıcılarına ceza kesilemeyeceğine hükmedilmektedir.

Sonuç

Vergi Usul Kanunu 60 yıldan daha uzun süredir uygulanan, ciddi bir bölümü revize edilmiş, ancak bazı maddeleri günümüz teknolojisi ve iş yapış biçimlerine ayak uyduramayan düzenlemelere sahip.

E-fatura hayatımıza gireli 10 yıldan fazla zaman geçti. Bugüne kadar geçmiş tarihli fatura düzenlemeye müsamaha gösteren Maliye, bugün neden bu konunun üzerine gitmeye karar verdi? 

Mevcut düzenlemeler ile pratik arasında ciddi bir uyumsuzluk olduğu ortada. Acilen mevzuatın pratik ile uyumlu hale getirilmesi şart.