Limanı yükseldikçe gurur duyuyor, kurlardaki büyük dalgayla 94’ü anımsıyor

ASYA Port Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Soyuer, 30 Kasım 2021 günü bir mektubun kopyasını gönderdi:

-        4 yıl önce yazdığınız yazı, takdir duyguları ile bir büyüğümden geldi. Kendisi 91 yaşında, Osman Öndeş. Denizcilik ve denizcilik tarihinde bir derya.

Ardından Asya Port’la ilgili gelişmelere geçti:

-        Allah bir zeval vermezse 2021 sonunda bütün konteyner limanları arasında Mersin’den sonra 2’nci sıraya yerleşmiş olacağız.

Bu durumu iddialı veriyle pekiştirdi:

-        Türkiye’deki bütün transit konteyner hareketinin yüzde 50’sini tek başına Asya Port yapacak.

Açık ara birincilik için hazır oldukları iddiasını ortaya koydu:

-        İnşaat için çakım borularını bile aldık. Önümüze büyüme adımlarımızı yavaşlatan engeller çıkmaz ise yatırımımızı yapacağız.

1994 krizine kurban giden Bankekspres’in kurucu ortakları arasında yer alan Soyuer, geçen çarşamba günü doların 15 lirayı aşması üzerine arşivinden bazı gazete kupürleri gönderdi:

• HÜRRİYET (15 Ekim 1988):

-        Rekor faiz yüzde 85

-        Saracoğlu fena vurdu: Döviz çılgınlığını serbest faiz de durduramayınca Merkez Bankası Başkanı Rüşdü Saracoğlu, gecelik faizleri anormal yükseltti. Bankalar Türk Lirası için birbirine girdi. Döviz piyasası alıcısız kaldı ve dolar tepetaklak oldu.

Cuma  günü dolar 17, Euro 19 lirayı aşınca yakından izlediği bazı verileri paylaştı:

• Dünyada merkez bankalarının aralık ayı faiz kararları:

-        Faizi değiştirmeyen ülke sayısı: 40

-        Faizi artıran ülke sayısı: 12

-        Faizi indiren ülke sayısı: 1 (O ülke Türkiye)

1994 yılının bazı gazete kupürlerini gönderip, sürdürdü:

-        Bankekspres günlerini adeta zihnimde canlandırarak yaşıyorum.

Araya Asya Port’un havadan çekilmiş fotoğraflarını koydu:

-        Türkiye’de 1’inci liman olmaya az kaldı…

Pazar günü 1994 yılı gazete ve dergi kupürlerinden örnekler göndermeyi sürdürdü:

-        Dış bankaların TL masalarını kapatmaları, akreditiflerin açılmaması… Sanki “playback” yaşıyoruz. Geçen hafta akreditif konusunda bir arkadaşımın karşılaştığı zorluğa bizzat şahit oldum.

Gönderdiği kupürler arasında 12 Haziran 1994 tarihli Ekonomist Dergisi’nin bir sayfası da vardı. Ekonomist’teki meslektaşlarım Çiller Hükümeti’nin IMF’ye verdiği söz üzerine şu başlığı atmışlardı:

-        38 bin liralık dolar, sıcak parayı körükleyecek. Hükümet, IMF’ye doların yıl sonunda 38 bin lirayı aşmayacağı teminatını verdi.

Bir de “Sıcak paracı George’un 1994 günlüğü” tablosu eklemişlerdi:

• George, 1 Haziran 1994’te bavulunda 100 bin dolarla Türkiye’ye geldi.
• 2 Haziran 1994 günü dolarını 32 binden TL’ye çevirdi. 3.2 milyar lirası oldu.
• 7 Haziran 1994’te yüzde 50 faizli 3 aylık Hazine Bonosu aldı.
• 7 Eylül 1994 günü itfada 4.8 milyar lirası oldu.
• 9 Eylül 1994 günü yüzde 40 faizli 3 ay vadeli Hazine Bonosu aldı.
• 9 Aralık 1994 günü itfada 6.72 milyar lirası oldu.
• 31 Aralık 1994 günü parasını 38 bin liralık kurdan dolara çevirdi. 176 bin dolarla ABD’ye döndü.

Soyuer’e şu yanıtı verdim:

-        Şimdiki fark, “sıcak paracılar” pek gelmek istemiyor.

Bunun üzerine şu noktanın altını çizdi:

-        Bankalar, Merkez Bankası’ndan yüzde 14’le TL alacak. Hazine’ye yüzde 22 ile borç verebilecek. Bütçe açığı, dış-iç borçlar için Hazine daha çok borç isteyecek, daha çok faiz ödeyecek. Bankalar da parayı bulmak için faiz artıracak.

Sözün kısası, Ahmet Soyuer, kurucusu olduğu, çocuğu gibi büyüttüğü Asya Port geliştikçe gurur duyuyor…

Aşırı düşük faiz, aşırı yüksek kurun yarattığı sancı, Soyuer’e 94 krizi günlerini anımsatıyor…

Doğru veri olmayınca 600 milyon lira zarar ettim

MANİFESTO’nun ortakları Ozan Özkan ve Selin Bozkurt’la ekiplerinin önde gelen ismi Ozan Öcal’ın DÜNYA Gazetesi’nin ev sahipliğinde düzenlediği “Patronlar Kulübü” buluşmasında Sancak Group Yönetim Kurulu Başkanı Haydar Sancak, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) konusunu açtı:

-        DPT’nin ortadan kaldırılması iyi olmadı…

Türkiye’nin son 4 yıldır dünyada en fazla teşvik veren ülkeler arasında yer aldığını belirtti:

-        DPT gibi bir kurumumuz olmadığı için verilen teşvikler tam anlamıyla bir plan çerçevesinde kullanılmıyor. Yani bir anlamda yakıtı yakıyoruz, yarısı boşa gidiyor.

Kenan Yavuz araya girdi:

-        Devletin saha ile ilişkisi koptu… DPT, saha ile ilişkiyi sağlıyordu.

Haydar Sancak sürdürdü:

-        Doğru verilerle planlı hareket edilmesi çok önemli. Eğer veriler doğru değilse, insanı yanlışa sürükleyebiliyor.

Kendi iş hayatından bir örnek verdi:

-        Hayatımda bir kere girdiğim bir işte zarar ettim. O da, girdiğimiz işle ilgili verilen verilerin yanlışlığından kaynaklandı. 4 yıllık zararım 600 milyon lirayı buldu.

Şehir hastaneleriyle rekabet güç kazandırdı

LIV Hospital ve Medical Park hastanelerinde ortaklığı bulunan Sancak Group Yönetim Kurulu BaşkanıHaydar Sancak’a özel hastanelerin durumunu sordum, anlattı:

-        Başlangıçta şehir hastanelerinin özel hastaneleri zorlayacağını düşünmüştük. Öyle olmadı. Rekabet özel hastanelere güç kazandırdı.

Bu noktada döviz borçlarına değindi:

-        Hastanelerimizde para kazanıyoruz ama döviz borcumuzun TL karşılığı sürekli yükseliyor.