Kuryeler meslek olmayı hak ediyor
Konuk Yazar - Başarı ERBAŞ (MOTED Başkanı)
Pandemi ile en çok gündemimize düşen, evden çıkamadığımızda istediğimiz her şeyi kapımıza getiren fedakâr çalışanlar. Zaman zaman insan olduklarını unuttuğumuz kişiler.
Bildiğiniz üzere dünyada olduğu gibi Türkiye’de de mobil uygulamalar ile ürün satarak hizmet veren firmalar birçok köklü firmaları da geride bırakarak ilk sıralara yerleştiler. Getir, trendyol bunlardan en bilinenleri. En büyük sermayeleri aslında yazılım geliştirme ve vaat ettikleri ürünleri kapınıza kadar teslim etmeleri. Buraya kadar bir sıkıntı yok. Ancak, yani ürünün kapınıza kadar getirilmesi görevi kuryelerde. Sizce kuryeler bu işi yaparken kendilerini güvende hissediyorlar mı? Bu işi yapacak teknik donanım ve güvenliğe sahipler mi? Bu sorular benim kafamı kurcalarken, görüştüğüm birkaç kişiden işin düşündüğümden daha vahim olduğunu öğrendim.
Bir motosiklet kullanıcısı olarak ben de kuryeleri eleştiriyordum. Kaldırımdan gidiyorlar araç aralarında makas atıyorlar. Her zaman bir aceleleri var. Kedilerini ve yayaları hiçe sayacak hareketler yapıyorlar. Ama hiç neden diye düşündük mü? Sadece kuralları hiçe saydıkları için acımasızca eleştirdiğimiz kuryelere hiç sorduk mu? Neden diye?
Kurye olmanın bir prosedürü kuralı var mıdır? Acaba herkes kurye olabilir mi? Bir yaş sınırı, ehliyet sınırı, eğitim seviyesi, Psikometrik yeterlilikleri, güvenli sürücü eğitim sertifikaları, mesleki yeterlilikleri var mı? Bu sorularım hepsinin cevabı maalesef koca bir HAYIR.
Kurye Birliği, Türkiye genelinde 1 milyon kurye olduğunu söylüyor. 81 ilçe ve bu illerim ilçelerinin hemen hemen hepsinde kurye uygulamaları var olmasından, bireysel olarak günü birlik veya aralıklı çalışan kişileri de katarsak rakamın 1 milyonu aşkın olduğunu düşünüyorum.
Büyük veya küçük paket servisi veren neredeyse tüm kuruluşlar kurye işini taşeronlar üzerinden ilerleterek maliyet azaltma yoluna giderken, Taşeron da şahısları kendi bünyesinde toplamadan motosikleti olan kişileri günlük olarak paket başı ücret vererek bir nevi kiralama yapıyor. Bu da ciddi bir kayıt dışı ekonomi yaratıyor. Bunların önene geçilmesi için yapılması gerekenler de aslında çok basit. Kanun ve nizam getirilmesi, kurye işinin meslek olarak görülmesi, firmalara, çalıştıracakları kuryeler için mesleki yeterlilik şartı getirilmesi, denetlenmesi…
Kimse elini kolunu sallayarak kurye olamamalıdır. Milli Eğitim Bakanlığı kapsamında Kurye mesleğini icra edecek kişiler için mesleki yeterlilik eğitimleri verilmesinin yolu açılmalıdır. İçi dolu bir mesleki yeterlilik eğitimi ile kurye mesleğinin incelikleri, yapılması gerekenler tek tek kurallara bağlanmalıdır. İleri seviye motosiklet sürüş eğitimlerinin tamamlanmasının ardından pratik ve teorik bir sınav sonrası, psikometri teste tabi tutularak bu mesleği icra edebilir olan kişilere mesleki yeterlilik sertifikası verilmelidir.
Bunların dışında, Motosiklet kiralama ve kurye hizmeti veren firmalara düzenlemeler getirilmeli. Çalıştırdıkları kuryeleri günlük kiralayamama şartı getirilmeli, kuryeler personel olarak istihdam edilmelisin ve sosyal haklardan faydalanmaları sağlanmalıdır. X
Kurye işinin odağı olan firmalarda, taşeron hizmetinin doğru verildiğinden emin olmak amacıyla bu işten sorumlu tutulmalı. Böylece kuryeler sağlık ve güvenlik kuralarına uymaması, kötü şartlarda kurye çalıştırma gibi problemlerin önüne geçilebileceği hiçbir zaman göz ardı edilmemelidir.