Kurumsal sosyal sorumluluk
Kurumsal sosyal sorumluluk (KSS) şirketlerin toplum ve çevre yararına çalışmalar yapmalarını sağlayan etkili bir iş modelidir. Şirketler iş ahlakı, hesap verebilirlik, şeffaflık, insan hakları, iş sağlığı ve güvenliği, çevre, cinsiyet eşitliği, eğitim, yolsuzlukla mücadele, sürdürülebilir kalkınma ve yenilikçilik gibi konularda KSS projeleri uygulayarak toplumsal refah artışına katkı sağlarlar.
Osmanlı’dan gelen geleneksel bir yaklaşımı da içermesi nedeniyle, ülkemizde KSS uygulamalarını hayırseverlikle sınırlı faaliyetler olarak gören ve faaliyetlerini bu yöndeki girişimlerle sınırlayan yaklaşım yaygın olmasına rağmen, günümüzde KSS artık çok daha geniş bir perspektifte ele alınmaktadır. Avrupa Komisyonu, KSS’yi, işletmelerin toplum üzerindeki etkilerinden sorumlu olmaları şeklinde tanımlamaktadır. Komisyon, tüm şirketlerin eylemlerinin dünyadaki yaşam üzerinde önemli etkisi olduğunu, dolayısıyla, kamu ve sivil toplum paydaşları tarafından, şirketlerin küresel değer zincirinde neden olabilecekleri olumsuz etkileri önlemeleri, yönetmeleri ve azaltmaları şeklinde haklı talepleri olduğundan dolayı bu tanımı yapmıştır.
Bu tanımdan hareketle, günümüzde şirketlerin çevrenin korunması, etik değerler, insan hakları ve kadın hakları gibi sosyal sorunları da kendi iş stratejilerine ve operasyonlarına dahil ederek sosyal açıdan sorumluluk aldıkları KSS projeleri önem kazanmıştır. Ülkemizde de bu yaklaşımı benimseyen firmaların topluma ve çevreye, sürdürülebilir bir yaklaşımla fayda sağlayıcı KSS projeleri üretmesi umut verici olmuştur. Yeri gelmişken bu konuyla ilgili güncel bir bilgiyi de paylaşmak isterim. Great Place to Work Enstitüsü, Özel Sektör Gönüllüleri Derneği işbirliğinde, Türkiye genelinde en çok toplumsal fayda sağlayan şirketleri belirlemek için yaptığı çalışmayı tamamladı ve sonuçlarını içeren ‘Sosyal Sorumluluk ve Gönüllülük 2022 En İyi İşverenler Listesi’ni geçtiğimiz ay açıkladı. ESBAŞ, AbbVie Türkiye, Astra Zeneca, Kariyer.net, Lansinoh Türkiye, Novartis İlaç Türkiye, Organik Kimya ve TB Sewtech Türkiye firmaları ülkemizde gerçekleştirdikleri KSS projeleri ile en çok toplumsal fayda sağlayan firmalar olarak listede yer aldı.
Herkesin daha iyi hissetmeye en çok ihtiyaç duyduğu bu zorlu dönemde, bu şirketlerimizin topluma, diğer canlılara ve doğaya en çok fayda sağlama yarışında bulunmaları takdire değerdir. Cinsiyet ayrımcılığı başta olmak üzere her türlü ayrımcılığa karşı duran, çevreci ve herkes için harika işler inşa eden KSS projelerini de yürüten bu şirketlerimizin örnek alınması ve her şirketin gücü oranında sosyal sorumluluk üstlenmesi, ülkemizin toplumsal refah artışında büyük katkı sağlayacaktır.
Ancak, ne kadar büyük de olsa şirketlerin tek başına üstlendikleri KSS projeler ile hedeflenen toplumsal faydayı sağlaması mümkün olamayabiliyor. KSS çalışmaları kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının işbirliğinde gerçekleştirildiğinde asıl güçlü etkiyi yaratabilir. Kamu ve sivil toplum kuruluşları, gerçekten hangi alanlarda KSS projeleri yürütülmesine ihtiyaç olduğu konusunda daha doğru belirlemelerde bulunabilir ve proje gerçekleşme safhasında ortaya çıkabilecek zorlukları aşmayı kolaylaştırabilir. Özellikle sivil toplum kuruluşlarının, sahip oldukları rol, temsil ettikleri kesimlerin desteği, paydaşları ve etkileri ile sosyal ve çevresel sorunları çözebilme kabiliyetleri oldukça yüksek.
Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nda 2030 yılına kadar çözümlenmesi amaçlanan yoksulluk, eşitsizlik, iklim değişikliği, çevresel bozulma, barış ve adalet gibi konuları içeren 17 hedefe ulaşılmasında özel sektörlerin önemli rol alabileceği vurgulanmıştır. Avrupa ve Türkiye’de Kurumsal Sosyal Sorumluluk Yoluyla Özel Sektör Sivil Toplum İş Birliği Raporu 2020’deki bilgilere göre ise, ülkemizde özel sektörün KSS geliştirmek için en çok ilgilendiği ve paydaşların en çok takip ettiği konu ise eğitim. Onu sağlık, özel koşullar, aile içi şiddet ve kadın hakları konuları izliyor. Son yıllarda dünyada gelişmelere paralel olarak ülkemizde de iklim konusu KSS projelerine sıklıkla konu oluyor.
Kamu, sivil toplum ve özel sektör işbirliğinde gerçekleştirilecek KSS projeleri ile ülkemizin birçok kronik sorununu çözmek kolaylaşacaktır. Unutulmamalıdır ki; kurum ve kuruluşları değerli kılan sadece ürettikleri mal ya da sundukları hizmetin kalitesi değil, aynı zamanda topluma kattıkları ya da kazandırdıkları değerlerdir.