Kredi büyümesinde sert daralma sürüyor
Büyümenin öncü göstergelerinden kredi büyümesi, temmuz ayından bu yana keskin bir düşüş seyri izliyor. Ticari kredilerde nisan ayında yüzde 100’ün üzerine çıkan 13 haftalık hareketli ortalama ile yıllıklandırılmış artış oranı, ekim ayının ikinci haftası itibariyle yüzde 11 seviyesine kadar geriledi. Bu oran, ekonomide daralmanın yaşandığı 2019 yılı ikinci yarısındaki seviyeyi işaret ediyor. Söz konusu hesaplamayla bu yılın ikinci yarısından itibaren hızlanan ticari kredilerdeki artış oranı, geçen mayıs ayının ikinci haftasında yüzde 103 ile tarihi rekor seviyesini görmüştü. Bu tarihten itibaren hızlı bir düşüş trendine giren ticari kredilerdeki artış oranı geçen ağustos ayında ise yüzde 20’nin altına inmişti. Bireysel kredilerde de haziran ve temmuz aylarında kamu bankalarının düşük faizli kredi kampanyalarıyla yüzde 120’ye kadar ulaşan yıllıklandırılmış artış oranı ekim ayının ikinci haftasında yüzde 24’e geriledi. Son dönemde kamu bankalarının kredi artış hızındaki yavaşlamanın, özel bankaların altında kalması dikkat çekti.
Faiz ödemelerinin bütçeye yükü artıyor
Bütçe disiplininin bozulması ve pandemi etkisiyle kamunun artan borçlanma ihtiyacı, faiz yükünü de yukarı çekiyor. Ağustos ayı itibariyle son 12 ayda gerçekleştirilen faiz ödemelerinin tutarı 122 milyar lirayı aşarken, faiz giderlerinin vergi gelirlerine oranı da yüzde 16’nın üzerine çıktı. Diğer bir ifadeyle, ağustos ayı itibariyle son bir yıllık dönemde elde edilen her 100 liralık vergi gelirinin 16,3 lirası faiz gideri olarak ödendi. Faiz ödemelerinin vergi gelirlerine oranı, küresel krizin etkilerinin yoğun olarak hissedildiği 2009 yılında yüzde 20’nin üzerine çıktıktan sonra, izleyen dönemde düşüş trendi izleyerek 2017 yılında yüzde 11 seviyesine kadar inmişti. Bu tarihten itibaren ise bütçe açığındaki artış paralelinde faiz giderleri de yükseliş grafiği izledi. Salgın kaynaklı olarak ekonomik aktivitenin yavaşlamasının vergi gelirleri üzerinde yarattığı baskı ve faizlerdeki artış nedeniyle, bütçeden faiz ödemelerine ayrılan payın artışını sürdürmesi ve yılın tamamında vergi gelirlerinin yüzde 20’si seviyesine çıkması bekleniyor.
