Konut satışında kıyaslama yanlışına düşmemek için...

✔Konut piyasası son üç yılın temmuz ayları itibarıyla tam bir çan eğrisi çizdi. 2019 ve 2021 birbirine çok yakın performans sergilenen yıllar. 2020 ise olağanüstü avantajlı kredi koşulları sayesinde çanın tepe noktasının oluştuğu yıl...

✔Piyasada öylesine büyük bir dalgalanma yaşandı ki, ne geçen yıl 2019'a göre yapılan kıyaslama doğru ve gerçekçiydi, ne de bu yıl geçen yıla göre yapılan kıyaslama doğru ve gerçekçi.

Geçen yılın temmuzu, konut satış ve devrinde Cumhuriyet tarihinin tüm rekorlarının kırıldığı bir aydı. Normal piyasa koşullarına göre inanılmaz cazip faiz oranlarıyla ve bir yılı ödemesiz olacak şekilde çok avantajlı geri ödeme fırsatıyla devreye sokulan konut kredisi konut piyasasını şaha kalkmanın ötesine geçirdi. Her ne kadar kamu bankaları büyük ölçüde bu tür krediler yüzünden 2020’de büyük gelir kaybına uğradıysa da en azından yaz aylarında ve özellikle de temmuz ayında konut piyasasında müthiş bir canlılık yaşandı.

Ne o krediler uzun soluklu olacaktı, dolayısıyla ne o canlılık süreklilik gösterecekti. Kredi bitti; satışlar durdu; adeta harç bitti, yapı paydos oldu!

Geçen yıl temmuzda 2019’un temmuzuna göre ipotekli konut satış ve devri tam yüzde 900 arttı. Kamu bankalarından alınan bu kredilerin konut alımına gidip gitmediği de epeyce tartışıldı. Danışıklı alım satımlar gerçekleştirildiği ileri sürüldü. Ama tabii ki bunlar çok yaygın mıydı, bilemeyiz; ayrıca bu tür iddiaları kanıtlamak da mümkün değil.

Yani geçen yılın temmuzu konut piyasasındaki hareketlilik açısından anormal ötesiydi ve normal koşullarda daha önceki dönemlerle yapılacak kıyaslamaların hiçbir anlamı yoktu.

Tıpkı bu yıl geçen yılın temmuzuyla yapılacak kıyaslamanın da bir anlam ifade etmediği gibi...

Elmayla armut daha benzer!

Geçen yıl 2019’a kıyasla ortaya çıkan inanılmaz artışlardan sonra bu yıl da geçen yıla oranla çok yüksek düzeyli gerilemeler var. Bu gayet normal.

O yüzden yapılması gereken 2020’yi ayrı tutup, 2020 yılını değerlendirme dışı bırakıp 2019 ve 2021'i kıyaslamak.

Yani olağanüstü bir kredi desteğinin olmadığı, ekonomik koşulların büyük farklılık göstermediği iki yılın aynı ayını...

Zaten sayılar elbette farklılık gösteriyor ama birbirinden çok da kopuk değil.

İpotekli satış ve devirler yüzde 57 artmış, diğer satış ve devirler yüzde 2 düşmüş.

İlk el satışta gerileme var

Konut piyasası için önemli olan ilk el satışın düzeyi ve seyri. Bunu hep vurguluyor ve ikinci eldeki değişimlerin ekonomiye, hele hele konut sektörüne doğrudan bir katkısının pek olmadığının altını çiziyoruz.

Bu açıdan değerlendirildiğinde 2021’de 2019’un altında kalınmış, yani ilk el satışta gerileme var. Bu gerilemenin ipotek tesis edilmeksizin gerçekleştirilen satışlardan kaynaklandığı dikkati çekiyor.

İkinci elde gerçekleşen devirler ise yüzde 19'a yakın artış kaydetmiş. Genel eğilim çok açık. Son üç yılın temmuz ayları itibarıyla konut piyasası tam bir çan eğrisi çizmiş. 2019 ve 2021 birbirine çok yakın performans sergilenen yıllar; 2020 ise yapay bir şekilde çanın tepe noktasının oluştuğu yıl...

MERKEZ BANKASI BORÇ İSTATİSTİKLERİNDE REVİZYONA GİDİYOR

Merkez Bankası bugün yayımlayacağı borç istatistiklerinde revizyona gidecek.

Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamada, borç istatistiklerinde belirlenen tutarsızlıklarla ilgili olarak bir süredir çalışma yapıldığı ve bu çalışmalarda sona gelindiği ifade edildi. Açıklamada şöyle denildi:

“19 Ağustos Perşembe günü (bugün) yayımlanacak kısa vadeli dış borç, uluslararası yatırım pozisyonu, finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlık ve yükümlülükleri ile haftalık menkul kıymet istatistiklerinde bazı revizyonlar yapılması planlanmaktadır. Revizyonla ticari kredilere ilişkin verilerde tespit edilen tutarsızlıkların veri kalitesinin artırılması yoluyla düzeltilmesi, menkul kıymet istatistiklerinde uluslararası standartlara uyumun artırılması ve yurt dışı yerleşiklerin mevduatlarında kısa-uzun vade ayrımının istatistiklere yansıtılması öngörülmektedir.”

Merkez Bankası bu istatistikleri yeni formatta yayımlayınca konuya daha detaylı eğilme ve değişiklerin verilere nasıl yansıdığını görme şansımız olacak.