Konut inşaatına yeniden hız veriliyor

✔ İnşaat sektörü konut yapımında 2017'deki zirveden sonra frene basmış ve izleyen üç yıl tamamlanan konut sayısı yeni başlananlardan fazla gerçekleşmişti. Belli ki eldeki ruhsat stoku eridi ve bu yıl inşaat ruhsatına yeniden yüklenildi.

✔ Yılın ilk yarısında alınan inşaat ruhsatı kapsamındaki konut sayısı son dört yılın en yüksek düzeyinde. Yani Türkiye, konut inşaatının yeniden artacağı bir döneme giriyor.

Yeni konut yapımının en belirgin göstergesi olan yapı ruhsatında rekor 2017 yılında kırıldı. O yıl tam 1.4 milyon konut inşaatı için yapı ruhsatı alındı. Bunların tümü için inşaata başlandı mı, bilemeyiz ama ruhsatların çoğunun kullanıldığını, sonraki yıllarda alınan ruhsatlardaki düşüşten anlayabiliriz. 2017’de adeta doyuma ulaşıldı ve sonraki yıllar bu ruhsatlarla inşaat yapmakla geçti; yeni ruhsat sayısı da çok geriledi. Örneğin 2019’da yalnızca 320 bin konut için ruhsat alındı. 1.4 milyondan 320 bine...

Geçen yılın ilk yarısına da, özellikle ilk çeyreğine olmak üzere pandemi damgasını vurdu. Hani adeta her iş ertelendi ve bekle gör politikası izlenir oldu ya, bundan yeni inşaat yapma isteği de nasibini aldı. Geçen yılın ilk yarısında her ne kadar önceki yıla göre kayda değer bir artış yaşanmışsa da yine de düşük sayılabilecek bir düzeyde kalındı.

Geçen yılın ikinci yarısında bir hızlanma gördük ve geldik bu yıla.

TÜİK’in dün yaptığı açıklamaya göre belediyeler bu yılın ilk yarısında 328 bin daire yapımı için yapı ruhsatı düzenledi. Bu, son dört yılın ilk yarısındaki en yüksek gerçekleşme.

Ancak sayıyı böylesine artıran nedenlerden biri olabilecek kentsel dönüşüm detayıyla ilgili veri yok. Yani, yapı ruhsatına bağlanan konut sayısındaki artışta kentsel dönüşümün ne kadar yer tuttuğunu bilemiyoruz. Dolayısıyla konut yapma hevesinde mi bir artış var, yoksa zorunlu olarak yenilecek konutlar mı sayıyı buralara taşıyor, bu detay pek belli değil.

Konut arzı yatay seyrediyor

Tamamlanıp kullanıma hazır hale getirilen konutların sayısında ise geçen yıla göre hemen hemen hiç değişiklik yok. Geçen yıl ilk yarıda 270 bin olan tamamlanan konut sayısı, bu yıl 280 bine çıkmış.

Ama önceki yılların belirgin olarak altında kalındığı dikkat çekiyor.

Yani artık tamamlanıp kullanıma sunulacak konut pek kalmamış gibi görünüyor. İşte zaten yeni inşaat yapma hevesini artıran da biraz bu...

Yeni inşaat yapmak kaçınılmaz

Tablomuzun toplam sütununa dikkatinizi çekmek istiyoruz. 2018, 2019 ve 2020 yıllarındaki konut arzı, o yıllardaki yapı ruhsatı sayısından yüksek. Bunun anlamı açık. Daha önceki yıllarda alınan ruhsatlarla yapılan konutlar kullanıma hazır hale gelmiş ve konut arzı yeni inşaat yapma eğiliminin üstünde gerçekleşmiş.

Bu durum, ilgili yılların ilk yarıları için de geçerli.

Elbette bire bir kıyaslamak doğru değil ama son dört yılda ruhsat alınan konut sayısından (2 milyon 949 bin) daha fazla konut (3 milyon 66 bin) kullanıma hazır hale gelmiş ve bunların da bir kısmı satılmış. Biten konut sayısının ruhsat verilenden fazla olması tabii ki önceki yıllardan gelen stokla izah edilebilir.

Bu tablonun bize söylediği şu:

Müteahhitler 2017 sonuna kadar yüklü sayıda inşaat ruhsatı almış ve bunlarla konut yapmış; sonraki üç yılda bu ruhsatlara konu olan konutlar tamamlanıp kullanıma hazır hale gelmiş.

Kullanım izni almış konutların ne kadarının satıldığını, ne kadarının stokta olduğunu bilmek pek kolay değil, hatta pek mümkün de değil. İlk el konut satışıyla bu veriyi kıyaslamak pek sağlıklı sonuç vermiyor. Çünkü kentsel dönüşüme konu olan konutlar için tabii ki yapı kullanım izin belgesi düzenleniyor ama bu konutların çoğu satış istatistiklerine yansımıyor.

Tekrar başa dönersek, açıklanan veriler yeni inşaat yapma eğilimindeki belirgin artışa işaret ediyor. Müteahhitlik kesimi bir dönem ruhsatını almış, inşaatını yapmış bitirmiş, şimdi yeni inşaat yapmaya girişiyor, biraz da girişmek zorunda. Sektörün çarkı döndürmesi gerekiyor.

Biliniyor ki alınan ruhsatlarla hemen inşaata başlanılması şart değil, bir süre var ama ruhsata konu daire sayısındaki artış bizi gelecekte yine bollaşacak bir konut arzının beklediğini gösteriyor.