Kömüre doymayan Çin’in, sıfır emisyon hedefi ne kadar gerçekçi?
Geçtiğimiz yılın Ekim ayında Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in, Çin’in 2060’a kadar sıfır emisyon hedefine ulaşacağını açıklaması iklim krizi ile mücadele açısından dev bir adım olarak nitelendirilmişti.
Fakat Global Energy Monitor (GEM) tarafından yayımlanan yeni rapor, Çin’in kömüre yatırım yapmaya devam ettiğini ortaya konuyor.
Dünyadaki kömürlü termik santral planlarının yıllık değerlendirmesinin yedincisi olan Yükseliş ve Çöküş 2021: Kömürlü Termik Santrallerin Küresel Takibi Raporu’na göre, kömür kurulu gücünde 2015’ten bu yana ilk kez küresel ölçekte artış yaşanıyor.
2020 yılında 37,8 GW’lık kömürlü termik santrali kapanmış olsa da, durum değişmiyor. ABD ve AB termik santralleri kapatırken, 2020 yılında dünyadaki yeni kömürlü termik santrallerin yüzde 76’sını oluşturan 38,4 GW kapasiteyi devreye alan Çin, kendi sınırları dışında da kömür yatırımlarına devam ediyor. Ülke, Türkiye ve Balkanlar’daki kömür santrallerinin de yegâne yatırımcısı konumunda. Küresel ölçekte, yeni devreye alınan termik santraller 2020 yılında 50,3 GW’a gerilemiş durumda. Bu rakam, 2019’da devreye giren santrallere kıyasla yüzde 34 düşüşe işaret ediyor.
2020’de toplam kurulu gücü 87,4 GW ulaşan kömür santrallerinin yüzde 85’i Çin’de bulunuyor.
Çin olmasa, tablo farklı olacak
Donald Trump’ın ‘kömüre hücum’ vaadinin gerçekleşmediğini ortaya koyan rapor, devre dışı bırakılan kömür kurulu gücünün Obama’nın ikinci döneminde 48,9 GW iken, Trump’ın görev yaptığı dönemde 52,4 GW’a yükseldiğini ortaya koyuyor. Devreden çıkarılan santrallerin dikkate alındığı, Çin’in hesaba katılmadığı durumda ise, tablo daha umut verici; çünkü dünyadaki kömür santrallerinin kurulu gücü 2020’de 17,2 GW gerilemiş durumda. Yani, Çin hariç, dünya genelindeki kömür kurulu gücü art arda üç yıldır azalıyor.
Örneğin; Bangladeş, Filipinler, Vietnam ve Endonezya’da planlanan 62 GW kurulu güçteki yeni termik santral projelerinin iptali gündemde. Bu durum, Çin dışında, Asya’da planlanan kömür santrallerinin de çöküşüne işaret ediyor. GEM, belirtilen dört ülkede inşaat aşamasına geçmemiş, planlama safhasında bulunan 25,2 GW’lık kömür santrali projesi kaldığına işaret ediyor. Bu durum, yalnızca beş yıl önce bu dört ülkede planlama aşamasında bulunan 125,5 GW’lik santrale kıyasla, proje stoğunun yüzde 80 küçüldüğü anlamına geliyor.
Türkiye’de son 1 senede 26 kömürlü termik santral projesi iptal edildi
Rapor, Türkiye’de son bir senede 26 kömürlü termik santral projesinin iptal edildiğini ortaya koyuyor. İzin-lisans aşamasındaki kömür kapasitesi, 2015›teki 59,2 GW seviyesinden 2020 yılına gelindiğinde 20,4 GW’a geriledi Bu, yaklaşık 40 GW’lık kapasitenin rafa kalktığı; proje stoğunda yüzde 66 oranında bir düşüş sağlandığı anlamına geliyor. Türkiye’de 2020 yılında 21, 2021’de ise beş kömürlü termik santral projesi ya iptal edildi ya da rafa kalktı.