Kısa vadede temkinli, orta vadede iyimser
Biri başkan seçildiği için piyasa ne coşuyor ne de çöküyor. Biden seçilirse de piyasa çakılmayacak.
7 Ekim’de yayımlanan yazımda, ABD’de başkan kim olursa olsun, piyasanın ekonomik trende göre fiyatlama yapacağını belirtmiştim. 1960’ta Kennedy’den, 2016’da Trump’a gelelim. Demokrat veya Cumhuriyetçi başkan fark etmemiş. Piyasa her zaman işini yapmış. Trump, ‘‘Biden seçilirse hisse senedi piyasası çöker’’ diyor. Hisse senetleri için başkanın önemli olduğunu düşünmüyorum. Bu piyasayı etkileyen çok faktör var. Biri başkan seçildiği için piyasa ne coşuyor ne de çöküyor. Biden seçilirse de piyasa çakılmayacak.
Biden’ın başkanlığının piyasalar açısından negatif olacağına inananların argümanı vergi artışlarıdır. Demokratlar, kurumlar vergisi ve sermaye kazançları vergisini yükseltecek. Zenginler, varlıklı şirketler kâğıt üstünde daha fazla vergi ödeyecekler. Sermaye kazançları vergisindeki artış doğru bir hamle olur. Öte yandan, kurumlar vergisindeki artışın, tüketicilere, çalışanlara, hissedarlara yansıtılacağını düşünüyorum. İşletmeler, vergi artışıyla gelen ekstra maliyeti fiyatlara yerleştirirler. Çoğu insan bunun farkında değildir. Siyasetçiler, kurumlar vergisi konusunu gündeme getirerek, seçmenin duygularını yönlendirirler. İnsanları ve şirketleri düşünsel düzlemde karşı karşıya getirirler. Bu vergi artışları gerçekleşirse, yeni vergi yılından önce, hisse senedi piyasası bunu fiyatlayabilir. Demokratların tulum çıkarması, yani hem Senato’yu hem de Temsilciler Meclisi’ni kazanması durumunda, orta vadede piyasalarda iyimserlik rüzgârı esebilir. Çünkü para muslukları açık kalacak. Büyük bir teşvik paketi gelecek. Altyapı yatırımları artacak. Kalecki denkleminden biliyoruz ki, bütçe açığının artması şirket kârlarını direkt etkiliyor. Örneğin 2008 finansal krizinden sonra hızla artan açık, 2009- 2011 döneminde işletme kârlarını coşturdu. Tabii bu denklem, kamu desteği olmadan özel sektörün iyi olamayacağı anlamına gelmiyor. Zor dönemi atlatan işletmeler, bir noktada yatırımlara tekrar başlıyorlar. Pandemi döneminde yazdığım yazılarda, ‘‘Merkez bankalarının likidite programları dengeleyicidir. Ancak asıl bazuka her zaman genişletici maliye politikasıdır’’ vurgusunu yaptım. Görüşlerimi muhafaza ediyorum.
Trump kazanırsa değişen bir şey olmaz. Başkanın politikalarını dört yıl boyunca deneyimledik. Cumhuriyetçiler de bir teşvik paketi açıklayacak. Ekonomide bir değişiklik olmayacak. Silikon Vadisi'nde çalışan bir yapay zekâ uzmanı, başkanın kim olduğuna bakmaksızın, yaratmaya, üretmeye devam edecek. Herkes işine gücüne bakacak.