Kısa çalışma, fesih sınırlaması ve ücretsiz izne ilişkin düzenlemeler

Rıza Eroğlu

7252 Sayılı Dijital Mecralar Komisyonu Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 28 Temmuz 2020 tarih ve 31199 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Kanun, çalışma hayatı ile ilgili önemli değişiklikler içermektedir. Bu yazımızda 7252 Sayılı Kanun’la yapılan çalışma yaşamını ilgilendiren düzenlemeleri özetlemeye çalıştık.
Kısa çalışma ödeneği süresi

7252 Sayılı Kanununun 3.maddesi ile 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası kanununun 23.maddesinde yapılan değişiklikle kısa çalışma süresinin 31.12.2020 tarihine kadar sektörel olarak ayrı ayrı veya bir bütün olarak uzatılabilmesine ilişkin Cumhurbaşkanına yetki verilmiştir.

Bu çerçevede 23.madde gereği Cumhurbaşkanı kısa çalışma süresini farklı sektörler için ya da bir bütün olarak uzatabilecektir. Aynı madde gereği kısa çalışma ödeneğinden faydalanabilmek için gerekli olan işsizlik ödeneği prim gün sayılarında değişiklik yapma yetkisinin de daha önce Cumhurbaşkanına verilmiş olduğunu hatırlayalım. Bu şekilde ödenekten yararlanma koşullarında bir esneklik sağlanarak süresinin sektör bazında belirlenmesine olanak tanınmaktadır.

Sigorta prim teşviki

7252 Sayılı Kanun’un 4.maddesi ile 4447 sayılı Kanuna eklenen geçici 26.madde ile;

a) Geçici 23.madde kapsamında 01.07.2020 tarihinden önce kısa çalışma başvurusu yapmış olan özel sektör işverenlerden normal çalışma düzenine dönenlere, kısa çalışmanın sona erdiği tarihi takip eden aydan başlamak üzere ve 31.12.2020 tarihine kadar üç ay süreyle prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı tutarında her ay bu işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle prim desteği düzenlenmektedir. Destek tutarı İşsizlik Fonundan karşılanacaktır.

b) Geçici 24.madde kapsamında 01.07.2020 tarihinden önce başvuruda bulunarak nakdi ücret desteğinden yararlandırılan sigortalının haftalık normal çalışma süresine dönmesi durumunda işverenin söz konusu sigortalı için aynı süre (31.12.2020 tarihine kadar 3 ay süreyle) ve şartlarla bu destekten yararlanabilmesi düzenlenmektedir.

Bu teşvikten yararlanan işverenler, yararlanılan ayda aynı sigortalı için diğer sigorta prim indirimi teşvik ve desteklerinden yararlanamaz.

Fesih sınırlaması

7252 Sayılı Kanun’un 5.maddesi ile 4857 Sayılı İş Kanunu’nun Geçici 10. maddesinde yapılan değişiklikle;

a) İş yerinin kapanması, belirli süreli sözleşmenin sona ermesi, hizmet alımı gibi işlerde işin sona ermesi gibi durumların fesih sınırlamasına tabi olmadığına ilişkin açıklayıcı hüküm eklenmiştir.

b) Cumhurbaşkanının fesih sınırlaması ve pandemi nedeni ile ücretsiz izni uzatma yetkisi her defasında en fazla üçer aylık sürelerle 30.06.2021 tarihine kadar uzatılmıştır.

Bu düzenleme ile fesih sınırlamasına ilişkin sınırlar biraz daha netleşmiştir. Belirli süreli iş sözleşmelerinin süresinde son bulmasının, hizmet alımı yapılan işlerde işin sona ermesinin, iş yerinin kapanmasının fesih sınırlaması kapsamına girmediği açıklık kazanmıştır.

İkale veya karşılıklı sonlandırma sözleşmesi ile sona eren iş sözleşmelerinin düzenleme içinde yer almaması ve açıklık getirilmemesi bir eksiklik olarak değerlendirilebilir.

Soma maden kazası sonrasında kıdem tazminatları ödenmeyen işçilerin durumu

Soma maden kazası sonrasında kıdem tazminatları ödenmeyen işçilere, 7252 Sayılı Kanun’un yürürlük tarihinden itibaren 2 ay içinde başvuruda bulunmaları halinde altı ay içinde Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumunca kıdem tazminatı ödemelerinin yapılması düzenlenmektedir.

Yapılan ödeme nedeniyle Kurum, rödovans sözleşmesinin tarafı olan ilgili şirketler ile bu şirketlerden tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan tutar için kıdem tazminatına hak kazanılacak şekilde iş sözleşmelerinin sona erdiği tarihten bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar görev yapmış yönetim kurulu üyelerine rücu edecektir.

Az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği profesyoneli çalıştırma yükümlülüğü

Kamu Kurumları ile 50'den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleri için iş sağlığı ve güvenliği uzmanı ile iş yeri hekimi çalıştırma yükümlülüğü 6331 sayılı İş sağlığı ve Güvenliği Kanununun 38.maddesinde yapılan değişiklikle 31.12.2023 tarihine ertelenmiştir.

Özellikle az tehlikeli sınıfta yer alan ve çok az sayıda işçi çalıştıran iş yerleri açısından bu ertelemenin oldukça önemli olduğunu söyleyebiliriz. Ancak iş sağlığı ve güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi ile ilgili bu ertelemenin 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun az tehlikeli ve 50’nin altında işçi çalıştıran iş yerlerine getirdiği diğer yükümlülükleri ertelemediğini hatırlatmak isterim.