Kim bu gizli korona işsizleri?
Günümüzde her düzeyden karar vericinin en fazla merak ettiği konulardan birisi olan korona krizinin işsizlik sorununa etkisinin boyutu sorusuna, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) manşete çıkan açıklamalarının bir yanıt vermekten uzak olduğu malum. Bir önceki yazımızda TÜİK verilerinin ayrıntılarına ve bu ayrıntılardaki aylık ve yıllık farklara bakarak, bu soruya yanıt bulmaya çalışmıştık. Bu çalışmamızdan korona kriziyle fiilen işsiz kalanların, TÜİK verilerinde esas olarak iş aramadığı için işsiz sayılmayanlar ile istihdamda gözüktüğü halde işbaşında olmayanlar arasında yer aldığı sonucunu çıkarmıştık.
Şubat dönemi ile mart dönemi arasında iş aramadığı için işsiz sayılmayanların sayısında bir ay içinde 975 bin kişilik bir artış var. Gizli korona işsizlerinin 900 bin- 1 milyon kadarının, TÜİK istatistiklerinde bu kategoride yer aldığını tahmin ediyoruz.
Ama gizli korona işsizlerinin asıl bulunduğu kalem, istihdamda gözüktüğü halde işbaşında olmayanlar. Bu kalemdeki aylık artış 1.9 milyonu aşıyor. Oysa mevsimsel olarak bu kalemde mart döneminde aylık olarak artış değil 200- 300 binlik düşüşler oluyor.
İstihdamda gözüktüğü halde işbaşında olmayanların sayısındaki aylık ve yıllık artışlara daha yakından bakmak, korona krizinin hangi kesimleri hangi şiddette vurduğu konusunda daha net bir fikir sahibi olmamıza yardımcı olabilir. Bu aynı zamanda, korona krizinin işsizlik etkisinin bundan sonraki seyrine ilişkin öngörülerde bulunmamızı da kolaylaştıracaktır.
İstihdamda gözükmesine karşın işbaşında olmayan sayılarındaki aylık ve yıllık değişimlere baktığımızda öne çıkan noktalar şunlar:
● İstihdamda korona krizi kadın ve erkekleri aynı şiddetle vurdu. İstihdamda gözüküp de işbaşında olmayanların sayısı bir ay içinde erkeklerde yüzde 112, kadınlarda yüzde 114 arttı.
● Gizli korona işsizlerinin üçte ikisi hizmetler sektöründe. İstihdamda gözüken ama işbaşında olmayanların sayısındaki aylık artışın yüzde 67’si hizmet sektörlerinden.
● Ancak bu sanayi çalışanlarının daha az etkilendiği anlamına da gelmiyor. İstihdamda gözüken ama işbaşında olmayanların sayısı, hizmetlerde bir ayda yüzde 134 artarken, sanayide yüzde 274 arttı.
● Gizli korona işsizlerinin ezici çoğunluğu, doğal olarak emekçiler. İstihdamda gözüküp de işbaşında olmayan sayısındaki aylık artışın yüzde 82’sini ücretli, maaşlı ve yevmiyeli çalışanlar oluşturuyor. Aylık artışta kendi hesabına çalışanlar yüzde 12, işverenler yüzde 6 paya sahip.
● Ancak işbaşında olmayan işveren sayısındaki aylık artışın da emekçilere çok yakın olması dikkat çekiyor. İşbaşında olmayan emekçi sayısındaki aylık artış yüzde 168 iken işverenlerdeki artış yüzde 153. Bunların da büyük ölçüde küçük işletme sahibi işverenler olduğunu tahmin edebiliriz.
● İşbaşında olmayan sayısındaki aylık artışın yüzde 40’ı 10 ve daha az kişinin çalıştığı mini işletmelerden, yüzde 33’ü 50 ve daha fazla işçi çalıştıran işletmelerden geliyor. Bu da istihdamda korona krizinin her boyuttaki işletmeyi ciddi şekilde etkilediğine işaret ediyor.
