Kavurucu sıcaklara uyum sağlamanın 3 yolu
Geçtiğimiz yıl, Haziran, Temmuz ve Ağustos ayları dünya genelinde kaydedilen en sıcak aylar oldu. 2024 yılının daha da sıcak olması bekleniyor. Kavurucu sıcaklar artık yeni normalimiz. Kuveyt ve Singapur gibi sıcak ve zengin bölgeler, bu yeni normale uyum sağlayabiliyor. Temel fikir son derece basit: İnsanları güneşten uzaklaştırıp serin yerlere götürmek.
2003 yılında Avrupa’da 70 binden fazla kişinin ölümüne neden olan sıcak hava dalgası, o dönemde bin yılda bir görülen bir olay olarak değerlendirilmişti. Bugün ise, uzmanlar bu tür kavurucu sıcaklıkların on yılda bir yaşanabileceğini söylüyor. The Economist’te yer alan ilginç bir değerlendirme, sıcaklıklar artsa da, ölümlerin önlenebileceğine, ekonomik sorunların ise en aza indirilebileceğine dikkat çekiyor. Geçtiğimiz yıl, Haziran, Temmuz ve Ağustos ayları dünya genelinde kaydedilen en sıcak aylar oldu. 2024 yılının daha da sıcak olması bekleniyor. Bu yaz, artan sıcaklıklarla ilgili oldukça kötü haberlere şahit olduk. Suudi Arabistan’da sıcaklıkların gölgede 50 dereceyi bulmasıyla, hac için Mekke’ye giden bin 300 kişi hayatını kaybetti. 23 Haziran’da, 100 milyon Amerikalı, sıcak hava uyarılarının yapıldığı bölgelerde yaşıyordu. Baltimore ile Philadelphia’da sıcaklıklar 40 dereceye yaklaştı. Hindistan’da Mart ayı ile Haziran ortası arasında 40 bin sıcak çarpması vakası görüldü ve Delhi, 40 derecenin üzerinde 40 ardışık gün geçirdi. Bu olaylar artık nadir rastlanan olaylar değil, yeni normalin bir parçası.
Sıcaklıklar artsa bile ölümler önlenebilir
İyi haber ise şu: Uzmanlara göre, sıcaklıklar artsa bile ölümleri önlemek ve ekonomik sorunları en aza indirmek mümkün. Bugün, Phoenix, Kuveyt ve Singapur gibi sıcak ve zengin bölgeler, bu yeni normale uyum sağlayabiliyor. Temel fikir son derece basit: İnsanları güneşten uzaklaştırıp serin yerlere götürmek. Aşırı sıcaklıklar, sıcak çarpmasına, kalp sorunlarına ve dehidrasyona neden olabiliyor. Yaşlılar, sağlıklarının hassas olması nedeniyle sıcağa karşı savunmasız durumda. Güneş altında çalışmak zorunda olan ya da havalandırması kötü olan evlerde yaşayanlar için de, sıcaklık artışı önemli bir risk anlamına Örneğin Mumbai’deki bir gecekondu, yakınlarda bulunan bir apartman dairesinden 6 derece daha sıcak olabiliyor. Lancet’te yayınlanan bir çalışma, 2019 yılında dünya genelinde 65 yaş üstü 345 bin sıcaklığa bağlı ölüm olduğunu ortaya koydu. Yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilen enerji ile çalıştırılan klimalar veya şehirlerin aşırı sıcaklıklar dikkate alınarak yeniden tasarlanması olumsuz etkileri yönetebilmek açısından ön plana çıkıyor. Singapur’da mimarlar, binaları şehre rüzgar yönlendirecek şekilde tasarlarken, gölgelik alanlar oluşturmak için büyük ağaç dikimleri yapılıyor. Tabi ki bir şehri yeniden tasarlamak zaman ve maliyet anlamına geliyor. Daha hızlı ve daha ucuz çözümlere bakıldığında ise, 3 temel çözüm ön plana çıkıyor:
Esneklik, soğuk alanlar ve erken uyarı sistemleri
● İlk çözüm, iş yerleri ve okulların daha esnek bir yapıya sahip olması. Amerika’da Kaliforniya ve Washington gibi eyaletler, aşırı sıcak olduğunda dışarıda çalışan işçiler için gölge ve su molalarını zorunlu kılan kurallara sahip. Benzer uygulamaların yaygınlaştırılması, çok sıcak zamanlarda çocukların evden ders çalışmasına izin verilmesi, halka açık etkinliklerin iptal edilmesi etkili önlemler olarak ön plana çıkıyor.
● İkinci adım, serin kamu alanları oluşturarak rahatlama ve sığınma imkanları sağlamak olarak ifade ediliyor. Örneğin; Hindistan ve Vietnam gibi ülkelerde “soğutma merkezleri” bulunuyor. Bunlar, herkesin geçici olarak girebileceği klimalı binalar. Hatta basit adaptasyonlar bile fark yaratabilir: bir çatıyı beyaza boyamak, iç mekan sıcaklıklarını birkaç derece düşürebilir.
● Üçüncü adım ise, hükümetler ve vatandaşların yaşanacak risklere karşı her açıdan hazırlıklı olması. 2003 yılındaki acil durumun ardından Fransa, bir erken uyarı sistemi hayata geçirdi. Spor etkinliklerinden tıbbi personel eğitime kadar farklı alanlarda yönergeler içeren bir ulusal sıcak hava dalgası planı oluşturuldu. 2019’da rekor kıran bir sıcak hava dalgası sırasında, ülke 2003’e göre yüzde 90 daha az ölüm yaşadı