Katma Değer Vergisi Tevkifatı
Katma Değer Vergisi Kanunu’nun (9/1)’inci maddesi uyarınca mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanuni merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutma yetkisine sahiptir.
Vergi alacağını güvence altına almak amacıyla düzenlenen bu madde sadece ikametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanlar için öngörülmüş değildir. Maliye Bakanlığı, bunların dışında gerekli gördüğü diğer hallerde de verginin ödenmesinden işleme taraf olanları sorumlu tutabilmektedir.
Bu maddede belirtilen işleme taraf olanlar, kendine mal teslim edilen veya hizmet ifa edilen kişi ve/veya kurumlardır. Bunlar verginin tam olarak kesilip ödenmesinden ve bununla ilgili diğer ödevleri yerine getirmekten mükellef gibi sorumlu tutulurlar.
Katma Değer Vergisi tevkifatı (kesintisi) ihtiyari bir uygulama olmayıp, Maliye Bakanlığı’nca tevkifat (kesinti) uygulaması kapsamına alınan işlemlerde alıcılar tarafından tevkifat yapılması zorunludur. Diğer yandan Maliye Bakanlığı tarafından tevkifat kapsamına alınmamış işlemlerde alıcılar tarafından tevkifat yapılması mümkün değildir.
Katma Değer Vergisi tevkifatı uygulaması; teslim veya hizmet bedeli üzerinden hesaplanan verginin, teslim veya hizmet yapanlar tarafından değil, bu işlemlere muhatap olanlar tarafından kısmen veya tamamen vergi sorumlusu sıfatıyla beyan edilip ödenmesi, “kısmi tevkifat” ise hesaplanan verginin Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen kısmının, işleme muhatap olan alıcılar tarafından, diğer kısmının ise işlemi (teslim veya hizmeti) yapan tarafından beyan edilip ödenmesidir.
Tevkifat, genel bütçeli idareler hariç, tevkifata tabi işlemin yapıldığı dönemde verginin sorumlusuna ait (2) No.lu Katma Değer Vergisi Beyannamesi ile beyan edilir.
Tevkifat kapsamındaki işlemlerde vergiyi doğuran bakımından özellikli bir durum söz konusu olmayıp, bu işlemlere ilişkin Katma Değer Vergisi’nin beyan dönemine göre tespit edilir.
Bu kapsamda, işleme ait fatura veya benzeri belge izleyen ay içinde düzenlense dahi sorumlu sıfatıyla beyan, işlemin vuku bulduğu dönemin beyan süresi içinde yapılır. Kısmi tevkifat uygulamasında satıcının mükellef sıfatıyla 1. No.lu Katma Değer Vergisi Beyannamesi ile beyan edeceği kısmımda aynı dönemde beyan edilir.
Hizmet işlemlerinde, hizmetin ayın sonunda tamamlanması halinde de fatura izleyen ayda düzenlense bile yukarıda ifade edildiği şekilde işlem yapılır. İşlem bedelinin ödenmemesi, işleme ait faturanın süresinde düzenlenmemesi, alıcıya geç gelmesi ve hiç gelmemesi tevkifatın yapılıp yukarıda belirtilen süre içinde sorumlu tarafından beyan edilmesine engel değildir.
Genel bütçeli idareler dışındaki vergi sorumluları tevkif ettikleri vergiyi vergi sorumlularına ait 2 No.lu Katma Değer Vergisi Beyannamesi ile beyan etmek zorundadırlar. Bunların başka faaliyetleri nedeniyle Katma Değer Vergisi mükellefiyetlerinin bulunmaması ve dolayısıyla 1 No.lu Katma Değer Vergisi Beyannamesi vermemeleri bu uygulamaya engel değildir.
2 No.lu Katma Değer Vergisi Beyannamesi sadece tevkifata tabi işlemlerin olduğu dönemlerde verilir. Gerçek usulde Katma Değer Vergisi Mükellefleri (KDV 1 vergi türünden mükellef sicilinde kayıtlı olanlar) tevkifata tabi tutulan Katma Değer Vergisinin beyanında 1015 B Beyanname kodlu KDV 2 beyannamesini, gerçek usulde Katma Değer Vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar (Genel bütçeli idareler dışındaki kamu kurum ve kuruluşları dahil) ise söz konusu verginin beyanında 9015 Beyanname kodlu KDV 2 Beyannamesini kullanırlar.
Gerçek bütçeli idareler, tevkif ettikleri Katma Değer Vergisi için sorumlu sıfatıyla beyanname vermezler, tevkif edilen Katma Değer Vergisi doğrudan bunların muhasebe birimlerince gelir kaydedilir.
Diğer yandan ayrıca 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşların tevkifat uygulaması kapsamındaki alımlarına ait bedellerin genel bütçe ödenekleri dışındaki bir kaynaktan karşılanması halinde tevkif edilen Katma Değer Vergisi, söz konusu idare, kurum ve kuruluşlar tarafından 2 No.lu Katma Değer Vergisi Beyannamesi ile beyan edilip ödenmektedir.
Tevkifat bu tebliğ kapsamında olan mal ve hizmetleri satın alan ve adına fatura ve benzeri belirlemeler çerçevesinde 2 No.lu Katma Değer Vergisi Beyannamesi ile beyan edilip ödenecek veya doğrudan muhasebe birimlerince ilgili Bütçe hesabına gelir kaydı yapılacaktır.
Katma Değer Vergisi mükellefiyeti bulunmayan Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi mükelleflerinin 2 No.lu Katma Değer Vergisi Beyannamesini kurumlar vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairesine vermeleri gerekmektedir.
Ancak, bankaların tevkif ettikleri vergiyi ödemeyi yapan şubeler itibarıyla, şubelerin bağlı bulundukları vergi dairesine beyan edip ödemeleri de mümkündür.
Bu tercihi yapan bankaların, durumu bir dilekçe ile önceden genel müdürlüğün bağlı olduğu vergi dairesine yazılı şekilde bildirmeleri gerekmektedir. Bu bildirime ait yazının bir örneği, genel müdürlük tarafından şubelere gönderilir; şubeler tarafından da kendi bağlı oldukları vergi dairelerine ibraz edilmek suretiyle sorumlu sıfatıyla beyan, şubeler tarafından yapılmaya başlanır.
2 No.lu Katma Değer Vergisi beyannamesinde herhangi bir surette indirim yapılması mümkün olmadığından tevkif edilen Katma Değer Vergisi’nin tamamının beyan edilerek vergi dairesine ödenmesi gerekmektedir.