Kara Şahin, S-400 ve ötesi
ABD Başkanı Joe Biden’ın Türkiye’de AK Parti iktidarına yönelik “havuç/sopa” politikası işliyor. Bir tarafta iki ülke arasındaki “stratejik ilişkilerin” yeniden kurulmasının önünü açabilecek “Afganistan havucu” diğer tarafta AK Parti hükümetinin sınırları dışında yeni maceralara girmesini önlemeyi amaçlayan “Suriye sopası.” NATO’nun ve ABD’nin çekilmesinin ardından Ankara’nın Afganistan’da üsteleneceği kritik rol için Washington’la “pazarlıklar” devam ediyor.
AK Parti hükümetinin, “sadece Türk askeri olmaz, ABD’den de, başka ülkelerden de askeri güç olsun, lojistik ve mali destek verilsin” diyerek açtığı pazarlık -hiç şaşırtıcı olmayan şekildeS-400 füzelerine dayandı. Amerikan basınına yansıyan bilgilere göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan Brüksel’de baş başa görüştüğü Biden’a “Afganistan’da üstleneceğimiz kritik göreve karşı, siz de S-400 üzerinden koyduğunuz yaptırımları kaldırın” teklifini getirmiş. Biden bu teklife omuz silkmiş de olsa, Ankara ısrarını sürdürmüş.
Nitekim Ankara’da geçen hafta gerçekleşen görüşmelerde, Türkiye’nin Kabil Havaalanı’nın güvenliğini üstlenmesi karşılığında, Washington’dan “S-400 sessizliği” istenmiş. -Belli ki Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi çerçevesinde TBMM’yi iyiden iyiye etkisizleştiren AK Parti yönetimi, ABD’de de işlerin benzer şekilde yürüdüğünü düşünüyor. ABD Kongresi’nin S-400’lere karşılık yaptırımlar konusunu özel bir yasa maddesi haline getirdiği gerçeği Ankara’da hala yok sayılıyor. Tıpkı Trump döneminde yapıldığı gibi, yine “Tüm yumurtaları bu kez Biden’ın sepetine koyma” çabası devam ediyor.-
ABD, S-400’Ü PAZARLIĞA DAHİL ETMEDİ
Ancak görünen o ki, Ankara’nın tüm ısrarlarına rağmen Washington yönetimi S-400 konusunu Afganistan pazarlığına dahil etmekten yana değil. Bunun yerine, Ankara’ya Kabil Havaalanı’ndaki Türk güçlerinin yanına küçük bir grup Amerikan askeri verilmesi teklifi getirilmiş. ABD, birkaç “kara şahin” helikopteri ile bunun personeli ve bakım ekibini, havaalanı ile Kabil şehir merkezi arasında “kritik yolcuların taşınabilmesi için” Mehmetçiğin yanına konuşlandırma seçeneğini ortaya koymuş. ABD’nin pazarlıklarda bir başka açılımı ise istihbarat desteği güvencesi vermek; Mehmetçiğin yeni Kabil görevinin mali kısmı ise NATO bütçesine koyulan geçici kalemden sağlanacak. Hepsi bu kadar.
SURİYE “SOPASI” MASAYA ÇIKTI
Ak Parti hükümetinin bu pazarlıktan memnun olmayıp, işi uzatması üzerine ise hiç beklenmedik bir yerden, Suriye’den “sopa” çıkarıverdi Amerikalılar. Türkiye, tarihinde hiç olmayan bir konuyla itham edildi; çocuk askerleri finanse etmekle. ABD Dışişleri Bakanlığı tarihinde ilk kez bir NATO ülkesini, Türkiye’yi, “çocuk asker kullanımına bulaşmış devletler” listesine aldı.
Washington’un iddiası, Suriye’de Türkiye tarafından desteklenen “Sultan Murad Tugayı” adlı silahlı Esad muhalifi grubun çocukların eline silah verip, onları savaşa sürdüğü yolunda. Üstelik bu iddiayı ortaya atan ABD’nin bu konudaki sicili son derece kabarık; sadece PKK terör örgütünün Suriye uzantısı PYD-YPG’ye bakmak bile yeterli. ABD Dışişleri Bakanlığı, daha önce bizzat kendi raporları ile PYD-YPG’nin 12 yaşında çocukları bile “silah altına aldığını” kayıtlara geçirmişti.
Bu durumda, PYD-YPG’ye lojistik, askeri eğitim, para ve istihbarat desteği veren ABD’nin de “çocuk asker işine bulaşmış devlet” listesine alınması gerekmez mi? AK Parti hükümetinin Biden’ın “soykırım” ithamından sonra, şimdi de “çocuk asker” iddialarını ortaya atan Washington’a ne yanıt vereceği soru işareti. Hiçbir şey olmamış gibi “Afganistan pazarlığı” böylesine ağır ithamlardan sonra mümkün olmamalı. Ama Ankara’nın içinde bulunduğu ekonomik sıkışmışlık ve dış politikadaki yalnızlık “soykırım” ithamına karşı -hamdolsun- sessiz kalınmasına yol açmıştı. Bakalım “çocuk asker” konusu ne olacak?
RUSYA’DAN KARADENİZ VE İDLİB SIKIŞTIRMASI
Ankara’ya karşı “havuç/sopa” politikasını yürüten tek ülke ABD de değil; Moskova da aynı yöntemi kullanıyor. Ekonomik krize yara bandı niteliğindeki turizm gelirleri için Rus turistlerin önemini bilen Putin yönetimi “havuç” olarak Türkiye’ye uçuş yasağını kaldırdı. Ancak yasağın kalkmasından hemen sonra Antalya’ya gelen Rus Dışişleri Bakanı Lavrov’un koltuğunun altındaki dosyada “NATO’nun Karadeniz’e açılması” ve “İdlib konusu” vardı.
Sadece ABD değil, NATO’nun güçlü üyelerinden İngiltere de Karadeniz’de Rusya’nın NATO üzerinden sıkıştırılması gerektiğini savunuyor. Bu politikaya İttifak içindeki eski Doğu bloku ülkelerinin desteği de tam. AK Parti hükümeti de, Türkiye’nin uzun yıllardır sürdürdüğü NATO’nun Karadeniz dışında tutulması politikasında “esnekliğe” giden bir görüntü veriyor.
Karadeniz tatbikatlarına Türk Silahlı Kuvvetleri’nin geniş çaplı katılımı Moskova’da bu esnekliğin en somut işareti olarak okunuyor. Türkiye Karadeniz’de Ukrayna ile yakınlaşır, eski Doğu Bloku ülkesi Polonya’ya SİHA satarken, Lavrov da “İdlib” dosyasını “sopa” niyetine gösteriverdi Antalya’daki görüşmede. Suriye konusu belli ki hem ABD, hem Rusya tarafından AK Parti hükümetinin “yumuşak karnı” olarak görülüyor.