Kadim şehirlerin dokuları
6 Şubat 2023 tarihinde Adıyaman, Kahramanmaraş, Malatya, Diyarbakır, Şanlıurfa, Gaziantep, Adana, Osmaniye, Kilis ve Hatay (Antakya, İskenderun ve diğer ilçeler) olmak üzere 10 kentimizi yıkan depremlerin neden olduğu yıkımlarda can kayıplarımız ve yaralılarımız için gerçekten çok üzgünüz. Ancak, bu kadim şehirlerimizin tarihsel dokuları da çok fazla hasar gördü ve çok değerli tarihi eserler yıkıldı. Sadece can kayıplarımız değil, aynı zamanda bu şehirlerin tarihleri, hikâyeleri, yaşanmışlıkları, adetleri, sanatları, gelenek ve görenekleri de zarar gördü.
Kuşkusuz, insanlarımızın en temel ihtiyaçları olan gıda, sağlık ve barınma gibi sorunlara adım adım çareler bulunacaktır. Başta Antakya’da olmak üzere, yerleşim alanları, okullar, hastaneler, devlet daireleri ve iş yerleri zeminleri daha sağlam olan yerlere kaydırılacak ve yeniden yapılandırılacaktır. Bu kez daha sağlam, zeminle barışık ve daha az katlı binaların inşa edileceğini tahmin ediyoruz. Ancak, bu şehirlerin tarihsel dokusunu tekrar nasıl kazandırabiliriz. Tarihsel yapıları, çarşıları, küçük esnafların atölyeleri, mutfak lezzetlerini dünyaya sunan küçük lokantaları, butik otelleri ve bir şehrin kendine has atmosferini oluşturan dokuyu tekrar nasıl geri kazandırabiliriz? Bu konu yerleşim alanlarını, insanların oturdukları binaları şehir dışına taşımakla aynı sürece sahip değildir. Kuşkusuz insanlarımızın güvenliği her şeyden daha önemlidir. Bunun için her türlü tedbir alınabilir ve binalar yeniden yapılabilir. Unutulmaması ve üzerinde hassasiyetle durulması gereken en önemli konuların başında, şehrin tarihini yansıtan tarihi eserler, müzeler ve yukarıda söz ettiğim yerler gelmektedir. Bu eserlere bağlı olarak da o şehirde yaşayan veya dünyanın her yerinden gezmeye gelen insanların gördükleri kültürel ve sosyal yaşamdır.
Bu nedenle, depremden zarar gören bu kadim şehirlerimizin dokularını tekrar oluştururken, konuya sadece mimari ve inşaat açılarından bakmamak gerekmektedir. Bir şeyi yeniden yaparken, onu bozmamak gerekmektedir. Örneğin tarihsel bir yapıyı güçlendirmek adına, binanın ortasına çelik konstrüksiyon yapmak bütün dokuya zarar verebilir. Yeniden yapım, tadilat, güçlendirme, renovasyon yapılırken, tarihçilerin, arkeologların, antropologların, sanat tarihçilerinin, sosyologların, psikologların, şehir planlamacıların, toplum bilimcilerinin de fikirleri ve görüşleri alınmalıdır.