Jeff Bezos işlere el koydu, Washington Post’u yeniden yapılandırıyor

Garbis Keşişoğlu

DÜNYADA MEDYA

Ünlü iş insani Jeff Bezos merkezli olarak, bugünlerde Amerikan medya dünyasında Washington Post gazetesinin yeniden yapılanma projesi ve bu bağlamdaki etik değerler tartışması ön plana çıktı. Değerler çatışmasında İngiliz ve Amerikan ekolleri arasındaki farklılık belirleyici oluyor. Tartışmanın fitilini ise, koskoca Washington Post gazetesinin başına İngiliz ekolünden bir CEO'nun getirilmesi ateşledi. Bu arada, gazetenin sahibi Bezos, abone kaybını durdurup Washington Post'u atağa kaldırabilmek için işlere bizzat el koydu. Büyük patron, şu sıralarda, çekirdekten yetişme bir gazeteci gibi, tiraj aldırmaya yönelik projeler üretiyor. Ancak devrimci atılım gibi bu da "sancıları" beraberinde getiriyor.

Şimdi, neler olduğunu kavrayabilmek için biraz gerilere uzanalım...

77 milyon dolarlık zarara Bezos tepkisi

Amerika’nın The New York Times’tan sonra gelen ikinci büyük ciddi gazetesi Washington Post, Mayıs ayı başlarında üç önemli Pulitzer ödülünü birden kazanmıştı.

Gazetede düzenlenen törene, gazetenin sahibi milyarder Jeff Bezos ile CEO ile yayımcısı, İngiliz asıllı Will Lewis katılmamış ve New York’ta bir araya gelerek gazetenin yeniden yapılanmasını ele almışlardı. Gazeteyi on yıl önce 250 milyon dolara satın almış olan, Amazon’un kurucusu Jeff Bezos, kârlı işlere alışmıştı ve yayıncılık yatırımında da tıpkı New York Times’taki gibi dijital abonelerden iyi bir kar bekliyordu.

Gazete satın alındıktan sonraki 7 yıl içinde yazı işleri personeli iki katına çıkarıldı ve dijital abonelerin sayısı artırıldı. Trump’ın başkanlığı döneminde, gazetenin Cumhuriyetçilere karşı tutumu, okuyucu ve dijital abone sayısını beklenmedik bir seviyeye ulaştırdı.

Fakat 2020 seçimlerinden sonra, Demokrat Biden’in başkan seçilmesi ile muhalefet rüzgarı dinince abone sayılarında hissedilir bir düşme kaydedildi. 2023’te ise Washington Post’un zararı 77 milyon dolar’ı buldu. İşte bu, Bezos'a kamçı etkisi yaptı.

İngiliz ekolünden CEO iş başına getirildi

Jeff Bezos gazete ile daha yakından ilgilenmeye, CEO ‘su ile sık sık istişare etmeye başladı. Patron, dijital abone sayısının 100 milyona çıkarılmasının mümkün olduğunda ısrar ediyordu. Oysa bugün itibariyle Washington Post’un 2,5 milyon abonesi vardı.

Sonunda Jeff Bezos 2014’den beri CEO sıfatını taşıyan Fred Ryan’ı görevden aldı ve onun yerine yakın arkadaşı, teknoloji uzmanı Patty Stonesifer’ i geçici olarak CEO yaptı.

Bezos, gazetenin tam bir ulusal gazete olmasını hedefliyordu. Bu amaçla Amerika’nın güney ve orta bölgelerinde yeni abonelere ulaşmak için yeni bir strateji peşinde idi.

Yeni CEO Patty Stonesifer, kendisinin yerine gazetenin başına, İngiltere’de sivrilerek Amerikan basınına geçmiş olan Will Lewis’ i önerdi.

Lewis daha önce Londra’da Murdoch’un basın imparatorluğunda telefon dinleme, tapeleri satın alma olaylarına karışmış, muhabirlikten yöneticiliğe yükselmiş biriydi.. İşte Amerikan etik kurallarına uymayan bu kişi, patronun kararı ile geçtiğimiz Kasım ayında CEO olarak atandı ve Ocak ayında da işe başladı. Lewis, Londra’da Murdoch grubu bünyesinde yayın müdürlüğü yapmıştı. İngiliz ile Amerikan basını arasında etik konusunda büyük farklar bulunmasına rağmen, Lewis 2014 ile 2020 arasında Amerika’nın en ciddi gazetelerinden biri olan, iş insanlarının ellerinden bırakmadığı Wall Street Journal’de yayımcı olarak bulunmuş ve bu gazetenin Pulitzer ödülü almasına katkı sağlamıştı. Trump’ın 2016 seçimlerinden önce New York’ta Stormy Daniels isimli kadına ödemiş olduğu “sus payı” olayını ortaya çıkaran da oydu.

CEO'nun geçmişindeki şaibeler gündeme geldi

İngiltere’deki kanunlara göre, kamu yararı söz konusu ise, yasadışı olmasına rağmen, telefon dinleme tapelerinden yararlanmak mümkün. 2018 yılında Sunday Times’ın editörleri, telefon dinleme skandalı patlak verince bilgileri hangi kanallardan nasıl ve ne kadarlık bir ödeme yaparak aldıkları konusunda susma haklarını kullanmışlardı. Murdoch grubunda 30 milyon civarında elektronik posta imha edilmiş, dönemin başbakanı Gordon Brown, Lewis hakkında Scotland Yard tarafından soruşturma açılmasını talep etmişti. Eski Başbakan Brown bugün de bu araştırmaların devam etmesini istiyor.

Lewis bu araştırmalar serasında, yanlış bir iş yapmadığını, krizi yönetmek için bazı belgeleri imha etmek gerektiğini, delil saklamanın bahis konusu olmadığını öne sürmüştü. Bu işe karışmış olan, Murdoch grubunun CEO'su konumundaki Rebekah Brooks 2014’te beraat etmiş, ağır ceza ve tazminatlarla karşı karşıya kalan İngiltere’nin en yüksek tirajlı pazar gazetesi News of the World ‘de 7 Temmuz 2011 ‘de kapatılmıştı.

Bezos’un yeni birim isteği kıyameti kopardı

New York’ta Jeff Bezos ile CEO Will Lewis arasında yapılan gizli görüşmede, Washington Post’un yeniden yapılanma projesi ortaya çıktı.

Patron, gazetede basılı ve dijital edisyonlara bakan ekiplerin dışında üçüncü bir yeni yazı işleri grubu kurulmasını istedi. Bezos, bu birimin sosyal medya, yenilikçi editorial ürünler, hizmet sektörü alanlarına dönük projeleri ele almasını planlıyor.

Will Lewis geçtiğimiz haftalarda bu projeyi gazete personeline bildirdiğinde

kıyamet koptu. Karar, yazı işlerinde üzücü olaylara neden oldu. Önce, gazetenin genel yayın müdiresi Sally Buzbee, kendi yetkileri dışında bir oluşuma itiraz ederek istifasını verdi. Aslında, Amerikan etik değerlerine bağlı ekolden gelen Buzbee ile İngiliz ekolünden gelme ve hakkında geçmişinden kaynaklı türlü şaibeler olan CEO Lewis arasında zaten bir tarz uyuşmazlığı vardı. Bardağı taşıran son olay, derine inildiğinde bu ekol farkının bir ürünüydü.

Bezos istifa eden yayın müdiresine gazete bünyesinde kalmasını ve sosyal medya ilişkileri nedeniyle de planlanan üçüncü yazı işleri grubunun başına geçmesini önerdi. Ancak, prensiplerinde ısrarlı olan Buzbee'den olumlu cevap alamadı. Orijinal gazeteciliği muhafaza etmeyi arzu eden Buzbee, Bezos’un diğer haber ajanslarının haberlerinin yeniden yazılıp, ilavelerle gazeteye aktarılması teklifine de hayır cevabını verdi.

***

Bu olaylar, İngiliz ve Amerikan gazetelerinde de parasal odaklı karmaşık ilişkilerin gündeme gelip tartışılmasına vesile oldu. Bunun yanında, yazılı basının hala dijital edisyonla birlikte para kazanılabilecek bir mecra olarak görülebildiğini ortaya koydu. Yeter ki, iyi araştırmacı gazetecilik yapılabilsin.

Yoksa, Jeff Bezos gibi bir kurt iş insani, bu mecraya neden para yatırsın?