İzmir, dış ticaret fazlası vermeye devam ediyor
İzmir, 1980’li yıllara kadar “Türkiye’nin dışa açılan kapısı”ydı. Sonraki dönemde bu unvanını, “Türkiye’ye ihracatı öğreten şehir” olarak revize etti. Zamanla ihracatı iyi öğrendiler demek ki, İstanbul, Kocaeli, Bursa gibi bazı şehirler ihracatta İzmir’i geride bıraktılar. Bu durum son yıllarda tekrar değişti. Özellikle serbest bölgelerin ihracatlarının bulundukları kentlerin rakamlarına dahil edilmesi ile birlikte İzmir, ihracatta İstanbul’dan sonraki ikincilik koltuğuna tekrar oturdu. Ege Serbest Bölgesi ve İzmir Serbest Bölgesi gibi iki güçlü üretim ve ihracat üssüne sahip olan İzmir, önümüzdeki yıldan itibaren bunlara Batı Anadolu Serbest Bölgesi’nin eklenmesiyle ülke ihracatına katkısını daha da artıracak ve ikincilikteki yerini sağlamlaştıracak.
Dış ticaretin sadece ihracat yönü yok elbette. Genelde ihracat dış ticaretin beyaz, ithalat ise siyah yönüymüş gibi düşünülür. En azında bölgesel ya da sektörel olarak bu konuda konuşanlar ihracatlarının ithalatlarından fazla olmasını, yani dış ticaret fazlası vermelerini övünerek anlatırlar. İzmir bu övgüyü yaşayan ve hisseden kentlerin başında geliyor. Geçen yıl 14 milyar 737 milyon dolarlık ihracat yapan İzmir’in ithalatı 10 milyar 956 milyon dolarda kaldı. Yani 3 milyar 781 milyon dolarlık fazla verdi. Bu yıl bir miktar azalmakla birlikte İzmir dış ticaret fazlası vermeye devam ediyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Ticaret Bakanlığı, ekim ayı geçici dış ticaret verilerini geçtiğimiz günlerde açıkladı. Buna göre, Türkiye’nin Genel Ticaret Sistemi (GTS) kapsamında ihracatı yılın ilk 10 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15,4 artarak 209 milyar 394 milyon dolara, ithalatı ise yüzde 39,4 artışla 300 milyar 443 milyon dolara ulaştı. Ülkenin dış ticaret açığı, ilk 10 ayda yüzde 168,3 artışla 91 milyar 49 milyon dolara yükselirken, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 84,3’ten yüzde 69,7'ye geriledi.
Söz konusu rapora göre İzmir ekim ayında 1 milyar 34 milyon, yılın ilk 10 ayında 11 milyar 389 milyon dolarlık ithalat yaptı. İthalatta aylık rakam yüzde 18, ilk 10 aylık rakam yüzde 22 arttı. İzmir’in ihracatı ise ekim ayında yüzde 5 düşüşle 1 milyar 294 milyon, ilk 10 ayda yüzde 17 artışla 14 milyar 97 milyon dolar oldu. Yani yılın ilk 10 ayında İzmir’in dış ticaret fazlası 2 milyar 708 milyon dolarda kaldı. İhracattaki düşüş, ithalattaki artış eğilimi dikkate alındığında, son 2 ayda dış ticaret fazlasının daha da gerileyebileceğini söylemek mümkün.
İzmir’in dış ticaret fazlası vermesinin en önemli nedeni ihracatının hala ağırlıklı olarak tarım ve tarıma dayalı sanayi ile madencilik gibi yerli girdi oranı yüksek sektörlere dayanması. İzmirli ihracatçılar bu ihracat yapısının daha katma değerli ve sürdürülebilir olması için yıllardır yoğun çabalar harcıyorlar. Son dönemde dökme ürün ihracatlarının gerilemesi, markalı ve ambalajlı ihracatın artması bu çabaların meyvelerini vermeye başladığını gösteriyor.