İthalatta düşüş bitti mi?
Nisan ayında ithalat yüzde 4,2 artışla 29,2 milyar dolar oldu. Böylece, 5 aydan sonra ithalat ilk kez artış gösterirken, dış ticaret açığı 9 ayın en yüksek düzeyine çıktı.
İthalat artışının arka planında yüzde 82,6 yükselen altın ithalatının büyük bir rolü var. Benzer şekilde, 15 ay geriledikten sonra nisanda yüzde 5,4 artan enerji ithalatı da toplam ithalat faturasını yukarı çeken bir başka faktör. Otomotiv ürünleri ve elektriksiz makinelerin ithalatında da değişen oranlarda yükselişler görüyoruz. Demir-çelik, alüminyum, elektrikli makine gibi önemli ithalat kalemlerinde ise gerileme devam etti. Peki, uzun bir aradan sonra ithalatın nisanda yükselmiş olması, düşüşün sona erdiğini gösterir mi?
Hayır. Nisan’da altın, enerji ve otomotiv kaynaklı ithalat artışına rağmen önümüzdeki aylarda ve özellikle yılın ikinci yarısında, ithalatta gerilemenin devam ettiğini göreceğiz.
Bu yıl, yakın geçmişten farklı olarak OVP’ye ve hedeflerine hükümet tarafından sık sık atıf yapılıyor, programa bağlı kalınacağına yönelik ifadeler kullanılıyor. O nedenle OVP’de orijinal ayarlara dönüldüğünü söyleyebiliriz. OVP’de 2024 ithalat hedefi yaklaşık 373 milyar dolar. Şu anda, yıllıklandırılmış ithalat ise 350 milyar dolar civarında.
Yılın ilk çeyreğinde iç talepte yavaşlamaya dair net bir resim göremedik. Tersine, canlı kalmayı sürdüren bir harcama iştahı göze çarptı. Nisan-mayıs aylarında bir geçiş döneminin adından, yazdan itibaren iç talepte belirgin bir yavaşlama bizi bekliyor. Bu dönemde özellikle perakende ve hizmet sektörü işletme sahiplerinin iş hacimlerinde hissedilir bir soğuma yaşanacak. Tüketim malları ve hammadde ithalatı da üçüncü ve dördüncü çeyreklerde yönünü aşağı çevirecek.
Toplam ithalatın hemen hemen 5’te birini oluşturan enerji ürünleri ve özellikle altında durumun ne olabileceğini söylemek zor. Ortadoğu kaynaklı küresel ekonomik tedirginlik azaldıkça, petrol fiyatlarında gerileme yaşandı. Son bir ayda varil fiyatı yüzde 10 düşen petroldeki bu süreç devam ederse, sadece ithalatımız için değil, enflasyonla mücadelede de pozitif etkisi hissedilebilir. Yaz aylarından itibaren iç talepteki yavaşlama, ithal edilen petrol ve ürünlerinin miktar bazında da gerilemesine neden olacaktır.
Bu nedenlerle dış ticaret açığında ve ithalatta gördüğümüz nisan tablosunun genel resmi değiştirmeyeceğini ve her ikisindeki daralmanın da yılsonuna kadar devam edeceğini düşünüyorum.
