İthalatın 4 atlısı
Ekonomi yönetiminin öncelikli amaçlarından biri cari dengeyi iyileştirmek. Cari işlemler dengesi Temmuz itibarı ile ilk 7 aylık dönemde 42,3; yıllıklandırılmış olarak ise 58,5 milyar dolara ulaşmış durumda. Geçen ay açıklanan OVP’ye göre yıl sonunda açığın 42,5 milyar dolar olması öngörülüyor.
Bu hedefe ulaşılması için dört temel araç var: mal ihracatı/ithalatı ile hizmet ihracatı ithalatı. İhracat kalemlerinin kısa vadede artırılması için kullanılabilecek sihirli bir formül, hiç bir ülkede olmadığı gibi, Türkiye’de de yok. İhracatın kısa vadede tek motivasyon kaynağı hedef ülkelerin büyüme hızı. İthalatta ise vergi düzenlemeleri, kur seviyesi, vergi dışı engeller, yurt içi faizler gibi değişkenler ile bazı ürünlere yönelik ticareti kısa vadede etkilemek mümkün.
Son iki yılda faiz oranları enflasyonun altında kaldığı ve döviz kuru baskılanıp yabancı malların tüketimi cazip hale geldiği için ithalatta ciddi bir sıçrama yaşandı. Bunun yanı sıra enerji, metal ve gıda fiyatlarındaki küresel artış da ithal ettiğimiz/etmek zorunda olduğumuz ürünler için ödenen faturayı yükseltti.
Geçen hafta açıklanan geçici eylül verileri, ithalatın önceki yıla göre yüzde 14,1 gerileyerek 27,7 milyar dolar olduğunu gösterdi. Böylece ithalatımız peş peşe iki ay azalmış oldu. Şu anda yıllıklandırılmış ithalat 367 milyar dolar düzeyinde ve OVP, yılsonunda ithalatın yine bu seviyede olmasını öngörüyor. Dolayısıyla, ithalat hedefinin tutması için yılın geri kalanında, yatay bir seyir yeterli olabilir.
Eylülde yaşanan yüzde 14,1’lik gerileme, geçen yılın aynı ayına göre yaklaşık 4,5 milyar dolarlık düşüş anlamına geliyor. Bu gerilemedeki başrol oyuncuları enerji, altın ve metaller. Nitekim enerji ithalatında 3,14 milyar dolar, altın ithalatında 820 milyon dolar düşüş var. Demir-çelik, alüminyum, bakır gibi temel metal ürünlerinde 640 milyon dolara yakın gerileme görünüyor. Enerji, altın ve metal ithalatındaki gerileme, toplam ithalattaki gerilemeye denk. Otomotiv ithalatı ise geçen yıla göre yüzde 75 (1,14 milyar dolar) arttı. Nitekim ODD verilerine göre Türkiye genelinde eylülde otomobil satışları yüzde 76,7 yükselmişti.
Politika faizi ve ona paralel olarak kredi faizleri yükselmeye devam ediyor. Kredi maliyetlerindeki bu artış devam ederse, bir süre sonra elbette iç talebi ve buna bağlı olarak ithal tüketim ürünleri talebini aşağı çekecek. Ancak, yılın kalanında ve 2024’te ithalat faturasının büyüklüğü konusunda yukarıda geçen dört ürün grubu belirleyici olacak.
YURT İÇİ
9 Ekim 10:00: Ağustos ayı dış ticaret endeksleri
10 Ekim 10:00 :
● Ağustos ayı sanayi üretim endeksi
● Ağustos ayı işgücü göstergeleri
11 Ekim 10:00:
● Ağustos ayı ödemeler dengesi
● Ağustos ayı inşaat maliyet endeksi
● Ağustos ayı perakende ve ciro endeksleri
YURT DIŞI
9 Ekim 09:00: Almanya Ağustos sanayi üretimi
11 Ekim 09:00: Almanya Eylül tüketici enflasyonu
11 Ekim 15:30: ABD Eylül ayı üretici enflasyonu
11 Ekim 21:00: FED toplantı tutanakları
12 Ekim 14:30: ECB toplantı tutanakları
12 Ekim 15:30:
● ABD Eylül ayı tüketici enflasyonu
● ABD işsizlik başvuruları
13 Ekim 17:00: ABD Michigan güven endeksi
