İstikbal göklerdedir

Gazi Mustafa Kemal’in bu sözünü günümüze taşıdığımızda bulut teknolojilerinden bahsetmemiz gerekiyor. Çocukluğumda, üzerinde Gazi Mustafa Kemal’in gökyüzüne baktığı pullar vardı. “İstikbal Göklerdedir” mesajını taşıyan pulların üzerinde Türk Hava Kurumu’nun logosunu hatırlıyorum. Nasıl Bir Ekonomi gazetesinin Cumhuriyet’in 100 yılını kapsayan kronolojik çalışmasında “Tayyare Piyangosu” başlığını okurken bu pullar aklıma geldi. Piyango, Cumhuriyet’in ilk yıllarında havacılığı geliştirmek için geliştirilmiş dâhiyane bir bağ kurma yöntemiymiş. Gazetenin arşivinde bu konuyu bulabilirsiniz. Bugün istikbalimizi bağladığımız unsurlardan biri olan Togg üzerinden bulutu anlatmak, sizi arşivlerde gezdirmeye oranla daha kolay anlaşılma şansı tanıyor. Bana bu anlatımda Amazon Web Services’ın (AWS) Türkiye’de ilk olarak düzenlediği AWS Cloud Day için İstanbul’a gelen AWS IoT’den Sorumlu Başkan Yardımcısı Yasser Alsaied zihnimi açarak çok yardımcı oldu. Togg, dağıtılmaya başlamasının hemen ardından elektrikli C-SUV segmentinde liderliği ele geçirdi. Görünen o ki, bu liderliği bırakmaya da niyeti olmayacak. Bu durumda yeni rejimin paradigmasıyla “İstikbal Togg’dadır” deyip Alsaied’e “Togg’a ne verebilirsiniz?” diye sordum. Alsaied’in kısaca “seçenek sunmak” şeklinde yorumlayabileceğimiz yanıtının özü, “otomotiv, bu teknolojinin fiziksel ve dijital dünyayı nasıl bir araya getirdiğini en iyi gördüğümüz yer. Fiziksel olarak hareket ediyor, fiziksel olarak içinde oturuyorsunuz, ancak bir yandan çok fazla veri üretiyor. Verileri görmezden gelip sadece araba satmaya da odaklanabilirsiniz, tüm bu verileri daha fazla ilerleme ve güvenlik sağlama, kirlilik, trafik durumunu belirleme gibi amaçlarla da kullanabilirsiniz. Bu verileri kullanabileceğiniz sayısız senaryo var” şeklindeydi. Bizim gençliğimizde kişiselleştirme, özel vites kolu taktırmak, vites koluna tespih sarmak, camlara püskül takmak gibi uygulamalarda an ifadesini buluyordu.

Kişiselleştirme ile kalkınma aracı yaratmak

Bulut teknolojileri, bunlardan farklı olarak değer yaratan bir servis üzerinden kişiselleştirmeyi işe dönüştürme potansiyelini yaratıyor. Alsaied, “Şu anda arabalarda çok sınırlı profil ayarları var. Ancak arabanın ne tür müzik sevdiğinizi, sıcaklığını, normalde nereye gittiğinizi bildiğini hayal edin. Tüm bu veriler sürücü deneyiminin kişiselleştirilebilmesini sağlıyor. Bir sürücü Ankara’ya, Erzurum’a gidip TOGG kiralamaya karar verirse, giriş yapıp kendi arabasında yaşadığı deneyimi orada da yaşayabilir” diyor. Konuyu bilenler bunu, araç kiralama işinde inovasyondan paylaşım ekonomisine kadar birçok noktaya bağlayabilir. Edebiyatı bir kenara bırakırsak bu, kaynakların daha iyi kullanımı ve daha yüksek verimlilik ile kalkınmayı besleyecek bir araçtır. Bu kalkınmışlığı ya da kalkınma iştahını sağladığınızda insanlar Tayyare Piyangosu’na bilet alır ya da şehirlerinin adını taşıyacak bir uçak için bağış toplar. Yani bulutun sağladığı olanaklar, yağmur olarak yağar ve ülkeyi besler.

Bulut, verisi ile de sürdürülebilirliğin emrinde

Dünyanın en önemli ve insanların yaşam alanlarında kıt hale gelen bir kaynağı olan su ile ilgili bir örnek, bulut teknolojilerinin sürdürülebilirliğe nasıl hizmet edebileceğini gösteriyor. Su kaynaklarının yitirilmesi genellikle kurumalarının ardından fark ediliyor ve israf bu noktada ölçülmeye başlıyor. AWS’nin iş ortaklarından, Bay Area merkezli çok küçük bir startup olan ePlant, ağaçlara yerleştirdiği bir sensör ile yabani ağaçların gece boyunca kasılıp şişmesini ölçerek gerçekten su alıp alamadıklarını belirliyor. İnsanın kan basıncı ölçmeye benzeyen bu yöntem, ağaç bazında çok mütevazı bir veri üretirken 100 milyon ağaca ölçeklendirildiğinde, yeraltı su kaynaklarındaki çekilmeyi yani kurumayı belirlemeyi sağlıyor. ePlant’in çözümü, küresel bir müşteri bu sensörleri 200 milyon ağaca koymak istediklerini söylediğinde bulutun faydası ortaya çıkıyor. ePlant, yazılımını buluta yükleyerek teknolojisinin 16 saat uzaklıkta ve tamamen farklı bir bölgede kullanılmasının yolunu açıyor. Biz buna hizmet ihracatı diyoruz ve gökteki istikbalimizin bir boyutunu oluşturduğunu söyleyebiliyorum.