İstihdam krizine koronavirüs penceresinden bakış

2019 yılı istihdamda tam bir çöküş yılı olarak tarihe geçti. TÜİK’in açıkladığı yıllık ortalama veriler bu gerçeği tescil etmiş oldu.

İstihdam 2018 yılına göre 658 bin kişi ve yüzde 2.29 düştü. Bu, geçmiş ekonomik krizlerden daha sert bir düşüş. Üstelik kamu istihdamındaki yıllık ortalama 463 bin kişilik artışa rağmen… Yani özel kesimdeki istihdam kaybı 1 milyon 121 bini bulmuş.

İşsizlik oranı da 2.77 puanlık bir sıçramayla yüzde 13.73’ü buldu. TÜİK’in işgücü istatistiklerini yayınlamaya başladığı 1988 yılından bu yana gördüğümüz en yüksek yıllık işsizlik oranı bu. Arada değişen seriler nedeniyle tüm yılları bire bir karşılaştırmak mümkün olmasa da 2019 yılı işsizlik oranını tarihi rekor sayabiliriz.

İşte böyle bir ortamda bir de karşımıza tüm dünyayı saran ve sonu kestirilemeyen koronavirüs belası çıktı. Bu belanın istihdamı, ağır bir krize sürüklemesi hiç de uzak bir ihtimal değil. Koronavirüsün en ağır faturası, işsizlik cephesinde yaşanacak.

2019 istihdam verilerine bir kez de bu pencereden bakmak uyarıcı olabilir.

Sayfadaki tabloda istihdamdaki krizin farklı sektörlere, farklı meslek gruplarına ve farklı sosyal sınıflara nasıl yansıdığını görüyorsunuz.

Sektörlerden başlayacak olursak Tarımda 200 bin sanayide 114 bin, inşaatta 442 bin kişilik istihdam kaybı var. 2019’da istihdamı artan tek ana sektör 98 bin kişiyle hizmetler.

Ancak hizmetlerdeki artış da tamamen kamudan kaynaklanıyor. Kamu yönetimi, savunma, eğitim ve sağlık gibi kamu ağırlıklı sektörlerindeki istihdam artışı 304 bini buluyor. Bu üçü dışındaki hizmet sektörlerinde ise 206 bin kişiyi bulan bir istihdam kaybı var.

Koronavirüs sorununun istihdamda ilk vuracağı sektörler hizmet sektörleri olacaktır. 2019’da kamu istihdamıyla görüntüyü kurtaran hizmetler, 2020’nin istihdam kaybında başı çeken sektörü haline gelme riski ile karşı karşıya.

Meslekler cephesinde 2019’da istihdam artışı kaydeden profesyonel meslek mensupları ile hizmet ve satış elemanlarının da 2020’de istihdam kaybına uğramaktan kurtulma şansı çok az.

Sosyal sınıflar arasında 2019’da istihdam kaybına uğramayan yok. İşveren ve kendi hesabına çalışan olarak istihdam edilenleri sayısında 229 bin kişilik bir düşüş var. Koronavirüs sorunu bu düşüşü hızlandırırken, buna bağlı olarak ücretli çalışan istihdamındaki düşüşü de ateşleyecektir.

Buna karşın Erdoğan yönetiminin açıkladığı 100 milyar dolarlık olduğu söylenen ekonomik paketin sosyal ayağının topal olması; işsizlikteki artışın önlenmesi ve işsizlerin desteklenmesi alanında kayda değer yeni bir şey içermemesi, hayati bir politik yanlış.