İşsizlik Sigortası ve kâr dağıtımı
4447 sayılı Kanun “İşsizlik Sigortası” ile ilgili hükümleri içermekte olup 47/c maddesi “Bir işyerinde çalışma, istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen herhangi bir kasıt ve kusurlu olmaksızın işini kaybeden sigortalılara, işsiz kalmaları nedeniyle uğradıkları gelir kaybını belli süre ve ölçüde karşılayan, sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren zorunlu sigortayı” ifade etmektedir.
İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen geçici madde 24 ile “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte iş sözleşmesi bulunmakla birlikte 4587 sayılı İş Kanunu’nun geçici 10’uncu maddesi uyarınca işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma örneğinden yararlanamayan işçiler ile 15 Mart 2020 tarihinden sonra İş Kanunu’nun 51’inci maddesi kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve bu kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla ve 4857 sayılı İş Kanunu’nun geçici 10’uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak süreyi geçmemek üzere bu süre içinde ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar, İşsizlik Sigortası Fonu’ndan günlük 39.24 Türk Lirası nakdi ücret desteği verilecektir. Yapılan ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılamayacaktır.
Yasal düzenleme ile “….ücretsiz izne ayrılarak nakdi ücret desteğinden yararlanan işçinin fiilen çalıştırıldığının tespit halinde işverene bu şekilde çalıştırılan her işçi ve çalıştırdığı her ay için ayrı ayrı olmak üzere fiilen işlendiği tarihteki 4857 sayılı İş Kanunu’nun 39’uncu maddesince belirlenen aylık brüt asgari ücret tutarında çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerince idari para cezası uygulanacak ve ödenen nakdi ücret desteği ödeme tarihinden itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte işverenden tahsil edilecektir.
Yapılan hukuki düzenleme çerçevesinde nakdi ücret desteğinden yararlananlardan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereği genel sağlık sigortalısı veya sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamına girmeyenler, aynı kanunun 60’ıncı maddesinin birinci fırkasının (9) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır ve genel sağlık sigortalısına ilişkin primleri fondan karşılanır.
7244 sayılı Kanun’la 4857 sayılı Kanun’a eklenen geçici 10’uncu madde gereği uyarınca “Bu kanunu kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle İş Kanunu’nun 25. Maddesinin birinci fırkasının II numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemez.”
Geçici 10’uncu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyi geçmemek üzere işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilir. Bu madde kapsamında ücretsiz izne ayrılmak, işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermez.
Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmeyi feshedilen her işçi için fiilen işlendiği tarihteki aylık brüt ücret tutarında idari para cezası verilir.
Cumhurbaşkanlığı yukarıda geçici 10’uncu madde de yer alan üç aylık süreleri altı aya kadar uzatmaya yetkilidir.
sayılı Kanun’la Türk Ticaret Kanunu’na eklenen geçici 13’üncü madde ile;
1) Sermaye şirketlerinde 30/09/2020 tarihine kadar 2019 yılı net dönem karının yalnızca yüzde yirmi beşine kadarının dağıtımına karar verilebilir, geçmiş yıl karları ve serbest yedek akçeler dağıtıma konu edilemez, genel kurulca yönetim kuruluna kar payı avansı dağıtımı yetkisi verilemez. Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait fonların, doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip olduğu şirketler hakkında bu fıkra hükmü uygulanamaz. Bu fıkrada belirtilen süreyi üç ay uzatmaya ve kısaltmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.
2) Genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kar payı dağıtımı kararı alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa 2019 yılı net dönem karının yüzde yirmi beşini aşan kısma ilişkin ödemeler birinci fıkrada belirtilen sürenin sonuna kadar ertelenir.
3) Bu maddenin kapsamına giren sermaye şirketlerine ilişkin istisnalar ile uygulamaya dair usul ve esasları belirlemeye, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın görüşünü almak suretiyle Ticaret Bakanlığı yetkilidir.