İşsizlik düşüyor diyenler arada bir NENİ oranına da bakmalı!

İşsizlik oranını yüzde 10 dolayına bağladık. Çok küçük oynamalarla bu oranın biraz üstüne çıkılıyor, biraz altına iniliyor ama sanki yüzde 10'u merkez olarak aldık. Yani işsizlik sorununun da üstesinden geldik sayılır.

İşsizlikle ilgili olarak üç aşağı beş yukarı bu lafları, bu görüşleri duyuyoruz. Güzel, hele iş arama durumunda değilseniz, davul uzaktaysa yani, sesi öyle güzel geliyor ki...

Ama TÜİK tutup zaman zaman can sıkan(!) veriler açıklıyor. Dün olduğu gibi...

2023’ün son çeyreğine ilişkin işgücü verileri dün açıklandı ve merakla beklediğimiz bir detaya odaklandık. Bu detay çeyreklik olarak açıklanıyor. İşte bu detay veriyi, ilk üç çeyrek verisiyle bir araya getirerek 2023’ün ortalamasını bulduk.

Sözünü ettiğim 15-24 yaş grubundaki genç nüfus ve bunların ne kadarının ne eğitimde ne istihdamda (NENİ) olduğunu gösteren detaylar...

100 gençten 22’si

TÜİK verilerine göre 2023 ortalaması itibarıyla 15-24 yaş grubunda 11.8 milyon nüfus var. Bu nüfusun yüzde 22.4 oranındaki 2.7 milyonu ne eğitim görüyor, ne çalışıyor.

Yani 2023 ortalamasında tam 2 milyon 652 bin genç boşta geziyor.

Şimdi tutup bu gençlere “Aylak aylak geziyorlar” demek çok büyük bir haksızlık ve yanlış olur. Böyle bir tanımlama, hem onları suçlamak, hem de bu durumda olmayı sanki kendileri tercih ediyorlar anlamına gelir.

Oysa gerçek bambaşka! Bu gençler iş bulamıyor, iş! Tamam içlerinde bazıları çalışmak istemiyordur, onun da bazı geçerli nedenleri vardır ama çoğunluk iş bulamadığı ve eğitimine de devam edemediği için bu durumda.

Hâlâ okuryazar olmayanlar var

Yaklaşık 2.7 milyon gencin çok az da olsa bir kısmı, 137 bini okuryazar değil, diğerleri bir okul bitirmiş ama çalışmıyor.

Bunların bir kısmı yukarıda belirttiğim gibi çalışmak istemiyor olabilir; ya da kendileri istese bile aileleri buna izin vermiyordur. Özellikle kadın nüfusta bu durumun çok baskın olduğunu söylemeye bile gerek yok.

Zaten ne eğitimde ne istihdamda olan 2.7 milyonun 947 bini erkek, 1.7 milyonu kadın. NENİ oranı da erkeklerde yüzde 15.6, kadınlarda yüzde 29.7 düzeyinde.

Üniversite bitirenlerin durumu

2023 ortalamasında 11.8 milyon olan 15-24 yaş grubundaki nüfusun 1.3 milyonu yükseköğretim görmüş olanlardan oluşuyor. Ancak, herhangi bir üniversiteyi bitirmek 20 yaşından önce mümkün olamayacağı için yükseköğretim görmüş olanların ağırlıkla 20 yaş üstü olduğunu düşünmek gerekir.

İşte yükseköğretim görmüş 1.3 milyon gencin yüzde 29.2 oranında 382 bini işsiz. Oran, üniversite mezunu erkek nüfusta yüzde 22.8, kadın nüfusta ise yüzde 33.3.

Ancak bu sayının tüm üniversite mezunlarını göstermediğini dikkate almak gerek. 382 bin sayısı, yaşı 24’e kadar olan yükseköğretim mezunlarını kapsıyor. Yine TÜİK’in verisine göre 15 yaş üstü tüm nüfusta üniversite mezunlarındaki işsizlik 2023 yılı ortalamasına göre 998 bin düzeyinde.

Kim ne yapmayı planlıyor ya da planı olan var mı?

Kim dediğim tabii ki siyasi partiler...

Ama öncelikle bu soruyu neredeyse çeyrek yüzyıldır iktidarda olan AKP’ye sormak gerekiyor.

“Bugüne kadar bu genç nüfus için, onların istihdamı için ne yaptınız?”

Olumlu anlamda tabii ki... Yoksa yapılan çok şey var.

Peki iktidara gelme iddiasındaki partilerin, daha doğrusu bu anlamda şansı bulunan tek parti olan CHP’nin nasıl bir vaadi var? Onlar da AKP’nin yaptıklarının yanlış olduğunu söylemekten fırsat bulabilirlerse belki bir gün kendi vaatlerini ön plana çıkarırlar, bekleyelim biraz...