İşsize işsiz demezsen işsizlik sorun olmaktan çıkar!

✔ İşgücü istatistikleri pandemi sürecinde tümüyle anlamsız hale geldi. Görünür işsizlik yüzde 13'lerde, geniş tanımlı işsizlik yüzde 30'a yaklaştı.

✔ Aynı şekilde 2020'nin ortalamasında da dar tanımlı görünür işsizlik yüzde 13'ün biraz üstünde, geniş tanımlı işsizlik ise yüzde 24 düzeyinde.

İşgücü istatistiklerimiz kağıt üstünde harika! TÜİK dün yılın son çeyreğinin ortalamasını gösteren kasım ayı verilerini açıkladı ve gördük ki işsizlik oranı 12.9 düzeyinde. İşsizlik, pandeminin söz konusu olmadığı 2019'un aynı dönemindeki yüzde 13.3'ten daha düşük.

Kasım ayı verisinin açıklanmasıyla birlikte 2020’nin tümüne ilişkin oran da belli oldu. Yıllık işsizlik oranı her bir çeyreğin ortasında kalan ayların ortalaması alınarak hesaplanıyor. Yani şubat, mayıs, ağustos ve kasım aylarının ortalamasına bakılıyor.

Buna göre 2020 yılının işsizlik oranı yüzde 13.2 oldu. 2019’daki yüzde 13.7’ye göre azalma var.

Pandemi tüm dünya ekonomilerini, dolayısıyla bizim ekonomimizi de kasıp kavururken, insanlar işini kaybetmişken, görünürde işini kaybetmemiş olmakla birlikte çoğu işyeri aylarca kapalı kalmışken ve hala kapalıyken işsizliğin gerilemesi tuhaf bir görüntü oluşturmuyor değil. Ama ne yaparsınız ki yöntem bize böyle bir sonuç veriyor.

Birçok istatistikte olduğu gibi işgücü istatistiklerinde de Avrupa İstatistik Ofisi’ne tabiyiz ve belirlenen şablona göre veri üretiyoruz. Bu yöntem pandemi döneminde işgücü istatistiklerinde çok fena falso verdi. Yalnızca Türkiye’de değil, birçok ülkede.

İşsize işsiz diyeceksin!

Bu hesaplama yöntemi bunu söylemiyor işte; kimi zaman işsize işsiz demiyor!

Zaten veriler öylesine tuhaf bir hal aldı ki, sanırsınız insanlar nasıl olduysa bir anda zengin oldu ve artık çalışmak istemiyor.

Yazımızdaki tablonun yıllık fark kısmındaki 2020 verileri ne kadar da dikkat çekici!

Çalışma çağındaki nüfus artıyor, ama işgücüne dahil olmayanlar çok daha fazla artıyor. Nedir bu artışın nedeni?

İnsanlar işgücüne dahil olmuyor, yani çalışmak istemiyor ya da öyle görünüyor. Ne var ki işgücüne dahil olmayan yaklaşık 32 milyon kişinin tam 4.3 milyonu "iş aramıyorum ama çalışmaya hazırım” diyor.

“İş aramıyorum, ama bulsam hemen çalışırım” diyenlerin sayısında 2019’a göre 1.9 milyon kişi artış var.

Kimi umudunu yitirmiş iş aramıyor, kimi başka nedenlerle...

Geniş tanımlı işsizlik

TÜİK’in açıkladığı verilerden hesaplanan yüzde 13.2’lik işsizlik oranı dar tanımlı işsizliği gösteriyor.

Bir de geniş tanımlı işsizlik oranı var. Geniş tanımlı işsizlik çeşitli şekillerde hesaplanabiliyor. Bu hesaplama en basit haliyle şöyle yapılıyor:

Açıklanan işsiz sayısına iş aramayan ama çalışmaya hazır olanlar ekleniyor. Bu sayı, güncellenen işgücüne bölünüyor. Böylece geniş tanımlı işsizlik oranına ulaşılıyor.

İşte bu hesaplama geniş tanımlı işsizlik oranının 2020 yılı ortalamasında yüzde 24 düzeyine eriştiğini gösteriyor.

Geniş tanımlı işsizlik oranı, kasım ayı itibarıyla ise yüzde 28 dolayında hesaplanıyor.

TCMB: ”GEREKEN HASSASİYET GÖSTERİLECEK”

Bu köşede 9 Şubat’ta Merkez Bankası’nın Türk Lirası’nın değer kaybına ilişkin hesaplamasının ya da bu hesaplamaya ilişkin ifadesinin doğru olmadığını yazdık.

Merkez Bankası “yabancı paraların TL’ye karşı olan değer artışını”, “TL’nin bu paralara karşı değer kaybı” olarak ifade ediyordu.

Günlük konuşma dilinde bu hataya pek sık rastlanıyordu, bu yaklaşım adeta yerleşmişti ama biz Merkez Bankası gibi bir kurumun bu hataya düşmemesi gerektiğini vurguladık.

Merkez Bankası yetkilileri yazımız üzerine geri dönüş yaparak bu konuda gereken hassasiyetin gösterileceğini dile getirdiler. Biz bu ifadeyi, Merkez Bankası’nın bundan sonraki raporlarında hesaplamayı doğru bir şekilde yapacağı şeklinde yorumladık. Bekleyip göreceğiz...