İsrail’in Türkiye'deki yatırımlarına yatırım bile denmez!
Bir aydır İsrail’le yatıp kalkıyoruz. İnsanlık dışı vahşete tabii ki karşı çıkılmalı da hedefi çoğu kez olduğu gibi yine şaşırmış durumdayız. Öylesine bir bilgi kirliliği yaşanıyor ki, belli ürünler İsrail malı diye ya da İsrail yatırımıyla üretiliyor diye bir algı oluşmuş, tuhaf tuhaf hareketler sergileniyor. Protestolar boykot boyutunu da aşmış ve saldırı boyutuna ulaşmış durumda.
Birileri sanıyor ki İsrail’in Türkiye’de devasa yatırımları var. Niye öyle bir algı oluşmuş, pek belli değil; ama öyle düşünülüyor. “Şu, şu, şu mallar İsrail yatırımıyla üretiliyor”, böyle deniliyor ve ona göre pozisyon alınıyor.
Peki acaba gerçekten İsrail’in Türkiye’de çok yatırımı var mı? İsrail’in Türkiye’de yatırımı var, var olmaya da o boyuttaki yatırıma yatırım bile denmez!
Buyurun veriler...
Merkez Bankası’nın resmi verilerine bakıyoruz. Yurt dışında yerleşikler ya da kısaca yabancılar 2002 başından 2023 ağustos sonuna kadar geçen 21 yıl 8 ayda Türkiye’de 183.8 milyar dolarlık doğrudan yatırım yapmış.
Yaklaşık 22 yılda yapılan 183.8 milyar dolarlık yatırımda İsrail’in payı ne kadar mı, yalnızca 430 milyon dolar, evet 430 milyon dolar.
Zaten bu 430 milyon dolarlık yatırımın 354 milyon doları dört yılda; 2006, 2007, 2008 ve 2009’da yapılmış.
Kalan 18 yılın toplamındaki yatırım ise yalnızca 76 milyon dolar. Hepsi bu!
Gayrimenkulü düşersek...
Türkiye’ye 2002’den bu yılın ağustos sonuna kadar 183.8 milyar dolar girdi ama bunun kayda değer bir kısmı “kof” yatırım; aslında yatırım bile değil.
Yabancılar 2003’ten bu yana (2002’deki tutar sıfır olduğu için) Türkiye’de tam 71.3 milyar dolarlık gayrimenkul aldı. Toplam 183.8 milyardan düştük mü gayrimenkul alımı için gelen parayı, geriye kalıyor 112.5 milyar dolar. Bu da Türkiye’de yapılan doğrudan yatırımların(!) başka bir boyutu...
İsrail’den gelen yatırımın ne kadarı gayrimenkul için, o detayı bilemiyoruz.
Yüzde yarım bile değil
Türkiye’ye gelen doğrudan yatırımı 2002’den bu yana olan dönem için verince akla şu gelebilir:
“Belki İsrail’in önceki yıllarda çok yatırımı vardı.”
O yüzden Türkiye’deki doğrudan yatırımların stok düzeyine bakmak gerek.
Bir yabancı yatırımın döviz karşılığı yıldan yıla değişebilir. Hisse senedi borsada artmış ya da azalmıştır, Türk parası değer kazanmış ya da kaybetmiştir. Örneğin borsada hisse senetlerinin çok değer yitirdiği 2008’de ve doların çok arttığı 2021’de bu durum çok somut olarak yaşandı.
Bütün bu nedenlerle giren paraya olduğu kadar bir de stok yatırıma bakmak gerekir.
Türkiye’deki yatırım stoku bu yılın ağustos sonu itibarıyla (yılın ilk sekiz ayı tahmin) 195.8 milyar dolar düzeyinde. Bu tutarın da yalnızca 871 milyon doları İsrail’e ait.
Yani Türkiye’deki her 100 dolarlık yabancı sermaye yatırımında İsrail sermayesinin payı yalnızca ama yalnızca 0.44 cent. Yarım dolar bile değil, yüzde yarım bile değil!
Bir bardak suda fırtına!
İsrail’e ait 871 milyon dolarlık yatırım var ama bu yatırımlarda İsrail sermayesine ek olarak Türkler tarafından konulmuş sermaye bulunabilir. Bu yatırımların yüzde 100 İsrail sermayeli olduğu pek düşünülmesin.
Kaldı ki öyle olsa bile bu tesisler bizim topraklarımızda. Burada faaliyet gösteriyor, Türk işçisi çalıştırıyor, vergi ödüyor, belki ihracat yapıyor. Ama biz bir ezberin peşinde koşup duruyoruz.
