Ispartalı sanayici elektrik kesintisi tazminatı alabilir mi?

Elektrikte kalite standartları belli. Elektriğe kaliteli demek için gerilim (voltaj), akım şiddeti (amper) ve frekans (dalga) açısından belirlenen değerlerin tutturulması lazım. Peki bu şartlar sağlanmazsa ne oluyor? Yani elektrik kalitesizse ve bunun cihaz arızalarına yol açma gibi zararları ortaya çıkarsa bunlar tazmin edilebiliyor mu? Bu konuda dağıtım şirketine mevzuatta bazı sorumluluklar yükleniyor. Bunlar arasında tüketiciye yani aboneye tazminat ödenmesi de var.             

Ancak iş bununla sınırlı değil, bu vasıftaki elektriğin kesintisiz şekilde dağıtılması, yani tüketim noktasına ulaştırılması da önemli. Dağıtım şirketinin elektriği tüketiciye kesintisiz şekilde ulaştırması da esas. Dolayısıyla yaşanabilecek elektrik kesintileri nedeniyle de dağıtım şirketleri bazı yükümlülüklerle karşı karşıya kalabiliyor. Tabii dağıtım şirketi açısından kesintiler nedeniyle bir yükümlülüğün doğması, birtakım şartların oluşmasına bağlı. Örneğin bir yıl içinde belli bir sayıdan fazla defa elektrik kesintisi yaşanırsa, bu durum dağıtım şirketine, bu kesintileri yaşayan abonelere tazminat ödeme sorumluluğu yüklüyor. Ya da tek seferde belli bir süreyi, örneğin 12 saati aşan uzun elektrik kesintileri de elektrik dağıtım şirketlerini, abonelere tazminat ödemek zorunda bırakıyor. Tabii bir de tazminat için kesintinin nedeni önemli. Örneğin dağıtım bölgesine iletim şebekesinden (Yani Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi - TEİAŞ tarafından) yeterli elektrik ulaştırılamadığı için kesinti yaşanmışsa, dağıtım şirketi için bir tazminat yükümlülüğü ortaya çıkmıyor. Bir de ödenecek tazminatın miktarı, abone türüne, kesintinin süresine, elektriğin alçak gerilim mi yoksa orta gerilim hattından mı alındığına bağlı olarak değişiyor. Geçen hafta, Akdeniz Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi’nin (AEDAŞ) görev bölgesi kapsamında yer alan Antalya, Burdur ve Isparta’da uzun süreli elektrik kesintileri yaşandı. Bu kesintilerin arkasında, ağır kış şartlarının yol açtığı şebeke arızaları yatıyor. Gelen bilgilere göre bölgedeki arızaların derecesi oldukça ağır görünüyor. Bu hafta itibariyle bölgedeki tüm abonelere elektrik ulaştırılmış durumda. Ancak siyasetçilerin gündeminde de ağırlıklı bir yer edinen bu konuda halen cevap bekleyen bazı sorular var. Bunlardan biri de elektriği kesilen vatandaşların uğradıkları mağduriyetin tazmin edilip edilmeyeceği. Yani genel olarak 48 saat, yer yer 72 saati de aşan kesintilerden etkilenen elektrik abonelerine özür niyetine bir tazminat ödenecek mi? Örneğin Isparta Organize Sanayi Bölgesi’nde (OSB) faaliyet gösterip elektrik kesintisi yüzünden üretim yapamayan sanayi aboneleri bu konuda bir hak iddia edebilecek mi?       

Bu sorulara verilecek cevap için öncelikle kesintinin nedenine ve nasılına bakmak gerekiyor. Teknik olarak bakarsak, kesinti kaynağı hatların arızalanması. Peki arızaların nedeni neydi ve neden bunlar kısa süre içinde giderilemedi? Bölgeden aldığımız bilgiler gösteriyor ki, uzun süreli elektrik kesintisine götüren gelişmelerin ana nedeni ağır kış şartları.            

Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre, Isparta ve çevresinde bazı bölgelere üç dört saatlik bir zaman diliminde, son 30-40 yılın Ocak ayı toplam yağış ortalaması kadar kar düşmüş. Hem hızlı hem de yüksek miktarlı bu yağışın elektrik iletim ve dağıtım hatlarında yol açtığı kar yükü, tel kopmalarına, direk yıkılmalarına yol açmış durumdaydı. Yüzlerce noktada aynı anda meydana gelmesi, bu tel kopması ve direk yıkılması kaynaklı arızaların kısa sürede giderilmesini de imkansız hale getirdiği anlaşılıyor. AEDAŞ’ın kendi imkanları yetersiz kaldığı için diğer elektrik dağıtım şirketlerinden ekipman ve ekip desteği gelmesine rağmen, kapanan yolların açılamayışı da dahil pek çok imkansızlık sürece eşlik etmiş durumda.              

Tüm bu şartlar göz önüne alındığında, AEDAŞ’ın Isparta ve çevresinde yaşanan elektrik kesintileri nedeniyle, mağdur abonelere bir tazminat ödeme yükümlülüğü ortaya çıkmayacağı anlaşılıyor. Çünkü mevzuatta ağır kış şartları mücbir sebepler arasında sayılıyor. Meteorolojik veriler de yaşananların kesintiler için bir mücbir sebep olduğunu gösteriyor. Yine de bunun mücbir sebep olup olmadığını mevzuat gereği Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) söylüyor. Kurul üyeleri elbette önlerine gelecek raporlara, verilere bakarak buna karar verecekler. Ispartalı abonelerin tüm bu yaşananlardan sonra bir tazminat beklentisi içinde olup olmadıklarını bilemiyoruz ama bildiklerimiz ve gördüklerimizden yola çıkarak vardığımız nokta bu.