“İşler iyi de tadı yok”

Başlıktaki sözü bilmiyordum, geçenlerde bir arkadaşımdan duydum. Arkadaşımın dediğine göre Ege’nin bazı yerlerinde “İşler nasıl?” diye sorulduğunda eğer işler gerçekten de iyi değilse “İşler iyi de tadı yok” derlermiş. “İşler iyi de tadı yok” aslında bir sıkıntı olduğunun bir başka ifadesi olsa gerek. Anadolu’nun bazı bölgelerinde de bu durumlarda “hasılat var ama kar yok” dendiğini duymuştum.

Bu sözleri duyunca aklıma Türkiye ekonomisi geldi. Bizim ekonominin durumu da çok büyük ölçüde böyle. Ekonomik göstergelere ve sektörlerin durumuna bakıldığında manzara aynı: “İşler iyi ama tadı yok”.

- Mesela geçen hafta açıklanan istihdam rakamlarına bakalım. İşsizlik oranı yüzde 10,3’ten 8,8’e gerilemiş, ama en az işsizlik oranı kadar önemli olan atıl işsizlik oranı ise yüzde 21,4’ten 24,7’ye yükselmiş.

- Bütçe tarafında da öyle. Gelirler yüzde 107 artarak 5,8 trilyon lira olmuş. Ama giderler yüzde 124 ile daha hızlı artarak 6,6 trilyona çıktığı için bütçe açığı acayip genişlemiş.

--Dış ticarette ise ihracatımız geçen yıl rekor kırmasına rağmen dış ticaret açığı 106 milyar dolar olmuş. Çünkü ithalat yüksek kalmaya devam etmiş.

--Bankacılıkta da çok farklı değil. Sistemde karlar artmış ama karlılık düşmüş.

 - Şirketler kesiminde de karlar nominal olarak fena değil, ama enflasyondan arındırdığınızda geride pek bir şey kalmıyor.

 - Dış borçlanmada Hazine dış piyasalarında borçlanabiliyor borçlanmasına ama oldukça yüksek bir maliyet ödüyor. En son 8 Şubat’ta 10 yıl vadeli üç milyar dolar borçlanıldı. Ama bize maliyeti yüzde 7,9’di.

- Kredi derecelendirme kuruluşları kredi not görünümümüzü pozitife çevirdiler ama kredi notumuz hala yatırım kategorisinin beş-altı kademe altında bulunuyor. Moldova, Gana, Mısır, Nikaragua, Moğolistan ve Tacikistan gibi ülkelerle aynı yerlerdeyiz.

- Yaşam maliyeti de sıkıntılı. Merkez Bankası diyor ki; hizmet enflasyonunda yavaşlama kaydedildi ama katılık devam etmektedir. Sevinelim mi? Üzülelim mi?

- Aylık enflasyonun ana eğilimi son aylarda yavaşlamış ama yıllık enflasyon en az dört ay daha artmaya devam edecek. Enflasyonda da birkaç yıl önce kaybettiğimiz normali daha uzun bir süre bulamayacağız gibi görünüyor.

- Son yıllarda düşük ve orta gelir gruplarını desteklemek için ortaya Türkiye Ekonomi Modeli diye bir şey atmışız ama uygulamanın sonucunda gelir dağılımı düşük ve orta gelir gruplarının aleyhine bozulmuş, orta sınıf zayıflamış.

Yani halimiz bir garip; İşler iyi ama tadı yok.