İnsanlar daha az tüketmek istiyor, daha az ürünle daha fazlasını talep ediyor
Barış Andırınlı
SPX CEO
Günümüzde birçok insan çok yönlü ürünlere yöneliyor. Aynı ayakkabı ile koşuyor, yürüyüş yapıyor ve spor salonuna gidiyor. Ayrıca günlük hayatta da kullanıyor. Bir outdoor ayakkabısı satın alıyor. Pikniğe gidiyor, doğa yürüyüşlerinde kullanıyor ve bir montla kışı geçiriyor. Kampa gidiyor. Kayak yapıyor. Bir outdoor çantası satın alıyor. Trekkinge gitti. Sonra? Dolaba mı kaldırıyor? Asla. Okuldada da bunu kullanıyor.
Farkında mısınız? Bu insanların sayısı hızla artıyor. İnsanlar aldıkları üründen daha fazlasını bekliyor. Her bir aktivite için farklı bir ürün almak geride kaldı. İnsanlar günlük hayatlarında da spor ürünler kullanıyor. Bu ürünler onlara gerekli konforu sağlıyor. Üstelik artık spor ayakkabılar moda çizgilerle tasarlanıyor. Bir ayakkabı tüm beklentiyi karşılıyor; hafif, sağlıklı ve dayanıklı ve şık.
Pandemi ile tüketim ve giyim yaşam biçimini değiştirdi
Elbette ekonomik konjonktürün etkisi göz ardı edilemez. Ancak öte yandan minimalleşme ve giderek tüketim kültürüne karşı gelme durumu da söz konusu. İyi mi, çok iyi.. Pandemi hazır giyim sektöründe önemli değişikliklere yol açtı. Tüketiciler spor ve outdoor ürünlere yöneldi. Bunu geçici bir eğilim olarak değerlendirenler oldu. Ancak bu, yaşam biçimlerimizde kalıcı bir değişiklikti. İnsanlar daha basit yaşamaya başladı. Sadeleşti. Daha az tüketme fikri tekrar canlandı. Çalışma biçimleri değişti. İşe giydiği kıyafetle sosyalleşmek istedi. Eskiden kravat takarlardı. Takım elbise birçok firma için olmazsa olmazdı. Sadece iş için alınmış elbiselerden oluşan bir gardrobumuz vardı. Artık kalmadı. Kravat takanlar azınlığa düştü. Takım elbiselerin yerini “Casual” diyebileceğimiz kıyafetler aldı.
Dünya farklı dönmeye başladı. Rihanna, Super Bowl devre arası gösterisine Salomon Speedcross ayakkabıları ile çıktı. Sınırlı sayıda üretilen bu ayakkabı, Salomon’un açık hava performans tasarımını Maison Margiela’nın yüksek moda estetiği ile birleştiriyordu. Rihanna’nın kırmızı Salomon ayakkabıları, tozluklar ve arazi tutuşu sağlayan kramponlar gibi detaylarla öne çıkıyordu. Şaşırdık mı? Elbette hayır.
İnsanlar daha az tüketmek istiyor, daha az ürünle daha fazlasını talep ediyor
Beyoncé’nin Adidas ile yaptığı Ivy Park koleksiyonu, spor giyimi sokak modasıyla birleştirirken; Nike, Travis Scott ve Virgil Abloh gibi isimlerle yaptığı sınırlı sayıda ayakkabı iş birlikleri ile spor ve modayı buluşturan projelere imza attı. Puma, Rihanna ile birlikte Fenty x Puma koleksiyonunu piyasaya sürdü. Bu iş birliği, özellikle ayakkabı ve spor giyim kategorisinde markaya yeni bir soluk getirdi ve Puma’nın pazardaki görünürlüğünü artırdı. Bunun gibi daha onlarca çalışmadan bahsedilebilir. Bunların arkası da gelecektir. Büyük markaların bütün dünyada öne çıkan bu eğilimi sezmeleri ve stratejilerini buna göre belirlemeleri şaşırtıcı değil. Jack Wolfskin gibi markaların kendini şehirli outdoor olarak konumlandırmasının, Merrell gibi outdoor markaların lifestyle koleksiyonlara ağırlık vermesinin elbette bir sebebi olmalı.
Spor endüstrisinde pandemi sonrasında her yıl 200’den fazla satın alma yaşanıyor
İnsanlar daha az tüketmek istiyor. Daha az ürünle daha fazlasını talep ediyor. Spor markaları bu ihtiyacı birebir karşılıyor. Bu anlamda hayatın içine daha fazla girmeleri şaşırtıcı olmuyor. Spor ürünleri ve spor markalarının yarattığı günlük ürünler hayatın içerisinde kendilerine giderek daha fazla yer buluyor.
Mevcut durumu değerlendirirken ve geleceği öngörürken paranın yönüne bakmak her zaman faydalıdır. Spor endüstrisinde pandemi sonrasında her yıl 200’den fazla büyük satın alma işlemi gerçekleşiyor. Türkiye’de de köklü kuruluşlar hem satın almalar yoluyla hem de yeni mağazalar açarak spora daha fazla yatırım yapıyor. Spor markaları el değiştiriyor. Her biri yeni ülkelerde boy gösteriyor. Ülkemize de sürekli yeni spor markaları giriş yapıyor.
Özetle spor markaları, koleksiyonlarını her geçen gün şekillendiriyor ve günlük hayatta kendilerine daha fazla yer buluyor. Büyük kuruluşlar spor alanına her zamankinden daha fazla yatırım yapıyor. İnsanlar her aktivite ve ortam için farklı ayakkabı ve kıyafetler giyeceklerine, sağlıklı, dayanıklı, hafif ve şık spor ürünleri tercih ediyor.
İyi mi? Çok çok iyi. Türkiye’de kişi başı ayakkabı tüketiminin 2,6 çift olduğu tahmin ediliyor. Gelişmiş ülkelerde bu rakam 7’nin üzerinde. Dünyada yılda yüz milyonlarca çift ayakkabı çöpe atılıyor. 92 milyon ton tekstil atığının her sene çöpe gittiği hesaplanıyor. Bir o kadar ayakkabı ve kıyafet de dolaplarımızda âtıl şekilde bekliyor. Ne dersiniz? Bu kadar tükettiğimiz yetmedi mi? Dünya daha fazlasını kaldırabilir mi? Artık cevabımız net, öyle değil mi? Daha dayanıklı ürünler tercih etmeliyiz. Edeceğiz. Aynı ürünü farklı amaçlarla kullanmalıyız. Kullanacağız. Bu rakamlar bunun gereğini net şekilde ortaya koyuyor.
Değinmeden olmaz. Elbette bu dönüşümün başka faydaları da bulunuyor. Spor ürünleri uzun araştırma geliştirme süreçleri ile ortaya çıkıyor. Zorlayıcı spor faaliyetlerinde bize konfor ve performans sunan ürünler, günlük yaşantımızda aynı faydayı vadediyor. Dağlarda kayak için kullandığımız montlar şehirlerde de bize üstün koruma ve konfor sağlıyor. Üstelik bu ürünlerin büyük bir kısmı artık şıklığımızı tamamlıyor.
Biz bir spor firmasıyız. Bunun gereğini elbette yaparız. Kışın kayak, snowboard ve outdoor montlarımızla dolaşırız. Yazın ofiste şort ve spor ayakkabı ile çalışırız. Hepimiz spor kıyafetler içinde daha rahat ederiz. Kendimizi zinde ve enerjik hissederiz. Daha verimli çalışırız. İşten çıkıp aynı kıyafetle sosyal hayata karışırız. Günlük hayat için ayrı, ofis için ayrı kıyafet satın almayız. Paramız cebimizde kalır. Çevreye daha az zarar veririz. O kıyafetler içinde ne de güzel görünürüz. İyi mi? Olağanüstü.