İnovasyon departmanı kime bağlı olmalı?
Kurumsal firmalarda inovasyon departmanlarının yapılandırılmasına dair seriyi bu yazı ile tamamlayalım. Daha önce inovasyon departmanlarının görev tanımlarını, operasyon modelini ve nerede konumlandırılması gerektiğini tartıştık. En az bu hususlar kadar önemli diğer bir madde departmanın kime raporlaması gerektiği. İnovasyon biriminin başında Müdür mü, Direktör mü, Genel Müdür Yardımcısı mı olmalı? Yoksa direkt Genel Müdür mü ilgilenmeli konuyla?
Kullanılacak unvan firmaya ve sektöre göre değişebilir ama her durumda bu departmanın yöneticisi en tepedeki pozisyona direkt raporlamalı. Eğer genel müdür altında yardımcılar varsa genel müdür yardımcılarından bir tanesi inovasyondan doğrudan sorumlu olmalı. Genel müdür yardımcılığı yerine direktörlükler varsa o takdirde direktörlerden birisi inovasyonla ilgilenmeli. Her durumda 2. seviyede temsili sağlanmalı. 3. veya 4. hiyerarşik seviyede inovasyona yer verilmesi kritik bir yanlış. Genel müdüre bağlı bir direktörün altında başka bir müdürün ya da yöneticinin veya liderin inovasyondan doğrudan sorumlu olması büyük hata olur. Neden?
Çünkü inovasyon inisiyatiflerinin stratejik öneminden dolayı departman yöneticisi her an direkt genel müdüre ulaşabilecek seviyede olmalı. Ayrıca inovasyon çalışmalarına kurum genelinde yeterli ilginin, zamanın ve kaynakların ayrılması için tepe yönetim konuyu önemsediğini tüm çalışanlara göstermeli. 3. veya 4. seviyede bir temsiliyet konunun çok öncelikli olmadığı mesajını verir. Eğer hayatta kalmak, büyümek ve rekabette öne çıkmak için inovasyonun önemini anladıysanız bunu organizasyon yapısına yansıtmanız gerekiyor. Ayrıca önceki yazılarda belirttiğim gibi inovasyon pek çok departmanın süreçlere dahil edilmesi ile mümkün. İnovasyon departmanı özünde orkestrasyon ve fasilitasyon yapar. Bunu layıkıyla yapabilmesi için tüm departmanlara her an en yukarıdan ulaşabilmesi lazım. Şöyle düşünelim; inovasyon ekibi pazarlama direktörlüğü altında bir inovasyon lideri ya da yöneticisine bağlı. Fakat prototipleme ya da konsept ürünler geliştirmek için sürekli IT ve geliştirme ekibi ile yakından çalışması gerekiyor. İnovasyon yöneticisi IT Direktörüne doğrudan ulaşamayacak. Önce kendi direktörüne konu yönlendirilecek. Kendi direktörü ana sorumluluğu olan pazarlama işleri arasında inovasyon projelerini önceliklendirmeyecek. Haftalar, aylar, belki de yıllar küçücük bir konsept ürün geliştirmek için geçecek. Yıllar sonra o ürüne pazarda hiç ihtiyaç kalmayabilir. İnovasyonun bekleme lüksü olamaz. O yüzden Genel Müdür, Başkan (President) ya da CEO altında birinci dereceden temsil edilmeli.
İnovasyon Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı, İnovasyon VP (Başkan Yardımcısı) ya da İnovasyon Direktörü doğru unvanlar. Eğer kurumda CEO yapılanması varsa o zaman CIO (Chief Innovation Officer) departman başında olmalı. CEO modelinde birden fazla C (Chief) vakaya göre tek kişide toplanabilir. Örneğin teknoloji firmasıysanız ve inovasyon zaten kurumun genlerinde varsa CTO (Chief Tecnology Officer) ve CIO (Chief Innovation Officer) aynı kişi olabilir. Eğer ürün inovasyonları odağınız değilse ya da ürünün çok değişmediği bir sektördeyseniz ve inovasyonlar daha çok yeni hizmetler, deneyimler ya da pazarlama üzerinden geliyorsa o durumda Chief Marketing Officer ve Chief Innovation Officer birlikte olabilir. Kurumun strateji geliştirme kasları güçlüyse ve inovasyon ekibi kurulmadan bazı inovasyon süreçleri strateji departmanı tarafından yerine getiriliyorsa CSI (Chief Strategy Officer) ile CIO aynı pozisyonda toplanabilir, en azından bir süreliğine. Her durumda hangi C olursa olsun, inovasyon; kendisinin birinci dereceden sorumluluğu olmalı, ikincil önemde kalmamalı. Ürünün, üretim süreçlerinin ve üretim teknolojilerinin kritik olduğu imalat sektöründe Ar-Ge’nin inovasyon altında toplanması daha etkili sonuçlar verebilir.
Özetle inovasyon departman yöneticisinin unvanı firmaya, sektöre ve vakaya göre değişebilir ama her durumda en tepeye doğrudan raporlayan bir pozisyonda ve diğer tüm departman yöneticilerine direkt ulaşabilir güçte olmalı.