İngiltere tek seferlik servet vergisini tartışıyor!...

Bu haber, son 300 yılın en önemli ekonomik krizini yaşayan ve COVID-19 salgını ile boğuşan İngiltere’den...

Söz konusu haber şu: Vergi politikası uzmanları ve araştırmacılar, İngiltere Hükümetinin, ekonomi düzeldiğinde COVID-19 krizini bastırabilmek için kazanç ve harcama vergilerini artırmak yerine, bir kereye mahsus olarak bir Varlık ya da Servet Vergisi’ni düşünmesini tavsiye etmişler. Aslında geçtiğimiz nisan ayında Servet Vergisi konusunu araştırmak üzere, 50’den fazla akademisyen, politika yapıcı ve uygulayıcıdan oluşan bir komisyon kurulmuş ve Birleşik Krallık’ta bir servet vergisinin uygulanabilir olup olmayacağını araştırmaya başlamış. Bu komisyon 9 Aralık 2020 tarihinde raporunu yayınlamış. Önerilen servet vergisi, bir bireyin (veya birlikte mal ayrılığı rejimini benimsemeyen bir çiftin) elinde tuttuğu tüm varlıklar için, borçlar düşüldükten sonra kalan kısım üzerinden alınacak geniş tabanlı bir vergi. Bu vergi bir kez değerlendirilecek ve beş yıllık bir süre içinde ödenecek.

►Eğer 2 milyon sterlin tutarında net varlık eşiği esas alınırsa, yüzde 5 sabit bir vergi oranında 626 bin vergi yükümlüsü etkilenecek ve 2.7 milyar sterlin vergi toplama maliyeti düştükten sonra 81 milyar sterlik vergi geliri elde edilebilecek.

►Şayet 500 bin sterlin tutarında net varlık eşiği esas alınırsa bu kez 8.2 milyon vergi yükümlüsü vatandaş etkilenecek ve 9 milyar sterlik vergi toplama maliyeti düştükten sonraki vergi geliri 262 milyar sterline kadar ulaşabilecek.

Söz konusu rapor çevrimiçi bir etkinlikle tartışılmış. Warwick Üniversitesinden Yardımcı Doçent Arun Advani, London School of Economics’den Doçent Andy Summers, Pump Court Vergi Dairelerinden Avukat Emma Chamberlain bu etkinliğe katılmış.

Şimdi dilerseniz bu tartışmacıların görüşlerine bir bakalım.

Summers’ın söyledikleri.

►Bir kereye mahsus bir varlık veya servet vergisi, içinde bulunduğumuz istisnai koşullara bir yanıt olacak ve COVID-19’dan kurtulma vergisi olacak.

►Kamuoyu yoklamaları bu vergiye desteğin güçlü olduğunu gösteriyor. MayYouGov anketine yanıt verenlerin yüzde 61’i bu vergiyi destekliyor.

►Raporda yeni vergiyi tasarlamada dört temel özellik olduğunu belirtiyor. Bunlar; ikisi birbiriyle bağlantılı olup vergi önemli bir gelir artırmalı, ancak bunu aşırı davranışsal bozukluklar yaratmadan verimli bir şekilde yapmalı, Birleşik Krallık’ın en zengin ve en fakir kesimleri arasında genişleyen servet uçurumunu hesaba katarak adil olmalı. Son olarak davergiden kaçınılması zor olmalı.

►Eğer İngiliz Hükümeti 5 yıl boyunca yılda 50 milyar sterlik vergi artırmak isteseydi temel gelir vergisi oranlarını yüzde 20’den yüzde 29’a ya da tüm gelir vergisi oranlarını yüzde 6 artırarak yapabilecek. Ya da KDV standart oranını yüzde 20’den yüzde 26’ya yükseltmek zorunda kalacak. Ki bunlar alternatiflerdeki büyük artışlar.

Advani ne diyor?...

►Tek seferlik bir vergi ekonomik olarak daha etkilidir, gelecekteki kararları bozmaz, oysa gelir vergisindeki artışlar işi caydırır.

►Birleşik Krallık’ta daha önce bir defaya mahsus olarak alınmış vergiler var.

►Oysa bu servet vergisi daha iyi, çünkü kişinin sahip olduğu tüm varlıkları (mülk, işletmeler, hisse senetleri, emeklilik serveti gibi) ve borçları dikkate alır.

►Burada amaç, serveti yeniden dağıtmak değil; asıl mesele kimin en çok katkıda bulunmaya gücünün yetmesidir. Zira COVID-19, mevcut varlık sahiplerine fırsat sağlayabileceği gibi varlık fiyatlarında da artışa yol açabilir.

►Son 10 yılda vergi kaçakçılığına karşı büyük ilerleme kaydedilmiş durumda. Dolayısıyla yenilerini tasarlamaya ihtiyaç duymak yerine mevcut mekanizmaları kullanmak daha iyi.

►Bu verginin zenginleri cezalandıracağı, mülke el konulacağı veya geçmişe yönelik bir etkiye sahip olacağı iddialarına katılmıyor.

►Kaldı ki değerlendirme tarihi itibariyle servet sabit ve kolay değiştirilemediği için de kaçırılması çok zor bir vergi.

Chamberlain’ın açıklamaları da şöyle.

►Bir varlık sınıfını vergiye tabi tutup diğerini muaf tutmak haksızlık olur. Uluslararası deneyim, belirli varlıkları muaf tutmak zenginlerin ödeme yapmaması algısını doğuruyor. Ayrıca gelir kaybına da neden oluyor. Örneğin 500 bin sterlin net varlık eşiğinde, ikamet ettiği evin servet vergisinden muafolması tahmini gelirin yüzde 30 azalacağını, eğer emekli maaşları da muaf tutulursa gelir kaybının yüzde 54 olacağını belirtiyor.

►Aslında diğer vergiler için belli açık piyasa değerleri kullanıldığı için varlık değerlerini belirlemenin kısmen kolay olacağını ifade ediyor. Ancak işletme değerlemesinde uzmanlara ihtiyaç olduğuna vurgu yapıyor.

►Bu arada varlığı olup nakdi olmayanlar için de çözümler olacağını belirtiyor.

►Öte yandan bu verginin, mevcut vergi sisteminde uzun vadeli reform ihtiyacını ortadan kaldırmayacağını söylüyor.

Komisyon, tasarladıkları bir defaya mahsus varlık vergisinin ne zaman uygulanması gerektiğini önerememiş, çünkü çoğu Birleşik Krallık’ın ekonomik iyileşmesine bağlı.

Sonuç olarak; böyle bir verginin kararının alınması, uygulaması elbette çok zor. Ancak; İngiltere gibi kapitalizmin merkezinde bu konuların açık bir şekilde ve tüm etki analizleri de yapılmış olarak ortaya konulması çok önemli. Galiba demokrasi ile vergi ilişkisi bu noktada ortaya çıkıyor.