İlk iktisap kapsamında ÖTV’ye tabi satışlarda ÖTV matrahı netleştirilebildi mi?

Ahmet KORKMAZ - Vergi Müfettişi

Özel Tüketim Vergisi (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No:10) 26/07/2022 tarih ve 31904 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olup, ÖTV Kanunu’nun II sayılı listesinde yer alan ve ilk iktisap kapsamında vergilemeye tabi olan taşıtlarda ÖTV matrahının belirlenmesi ile ilgili açıklamalar yapılmıştır.

Araç Satışlarında İlk İktisaptan Sonraki Aksesuar vb. Satış Tutarlarının ÖTV Matrahına Dâhil Olmadığı Belirtilmiştir.

Özel Tüketim Vergisi (Iı) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No:10) ile, “ÖTV mükellefleri tarafından yapılan ve taşıtın teslimi veya ilk iktisabında alıcıdan ayrıca alınan; aksesuar, boya koruma, kuaför, ek garanti ve benzeri teslim ve hizmetlere ilişkin bedeller de ÖTV matrahına dâhildir.” Cümlesine şu cümle eklenmiştir: “Muvazaalı olmamak şartıyla, söz konusu teslim ve hizmetlerin ÖTV mükellefleri tarafından taşıtın teslimi veya ilk iktisabından sonra yapılması halinde, anılan işlemlere ilişkin bedellerin taşıtın ÖTV matrahına dâhil olmadığı belirtilmiştir.”

Ancak GİB’in Konu İle İlgili Özelgelerde Verdiği Görüşlerinde İlk İktisaptan Sonraki Aksesuar vb. Satış Tutarlarının ÖTV Matrahını Azaltmak Amacıyla Yapılması Halinde ÖTV Matrahına Dâhil Olacağı Yönündedir.

GİB tarafından verilen özelgeler tetkik edildiğinde bayiler tarafından aracın ilk tesliminde aksesuar, oto kuaför gibi her ne ad altında olursa olsun park sensörü, LPG taktırma, montaj bedelleri vb. ödemelerin (alıcının vekâlet vermek suretiyle bayiye yaptırdığı trafik kayıt ve tescil işlemlerine ilişkin hizmet bedelleri hariç) ÖTV matrahına dâhil olduğu, ilk iktisaptan sonra araç aksesuarı vb. teslimlerin ÖTV matrahına dâhil olmadığı, ancak bu teslimlerin ÖTV matrahının azaltılmasını sağlayacak doğrultuda verginin ziyaa uğratılması amacıyla peçeleme yapılması halinde, Vergi Usul Kanununun 3 üncü maddesi gereğince, işlemlerin gerçek mahiyetinin esas olması ilkesi kapsamında işlem tesis edilmesi gerektiği yönündeydi.

Ayrıca ilk iktisaptan sonra alınan aksesuarların ya da diğer hizmet bedellerinin rayicine göre yüksek bedelle gösterilmesi veya başka suretlerle araç bedelinin, dolayısıyla ÖTV matrahının azaltılmasını sağlayacak doğrultuda işlem tesis edilmesi halinde de bu tutarların ÖTV matrahına dâhil edilmesi gerektiği özelgelerde belirtilmiştir.

Muvazaa ne demektir?

TDK'ye göre muvazaa kelimesi; danışık, danışıklık demektir. Yani olmayan bir durumu varmış gibi göstermek veya olduğundan başka anlatmak için önceden yapılan anlaşmadır.

Vipikedide yer alan tanıma göre, hukukta muvazaa; bir hukuki ilişkinin taraflarının, üçüncü kişileri aldatmak amacıyla gerçek iradelerine uymayan ve kendi aralarında hüküm ve sonuç doğurmayan bir görünüş yaratmak konusunda yaptıkları gizli anlaşmadır 

10 Seri No’lu Tebliğ İle ÖTV matrahındaki sorun çözüldü mü?

Söz konusu yasal düzenleme ile birlikte ilk iktisaptan sonraki teslim ve hizmetlerin ÖTV matrahına dâhil olmadığı belirtilmiştir. Ancak düzenlemede belirtilen, muvazaa ibaresi bu düzenlemeyi GİB’in eski tarihli özelgelerine göre uygulanmasına neden olabilecektir. 

II sayılı ÖTV GT'ne eklenen hüküm bayilerin ilk iktisap kapsamındaki teslimlerde ÖTV matrahının doğru tayin edilmesine yönelik düzenlemeler içerirken var olan sorunu pek çözdüğü söylenemez. Neden!

Çünkü zaten GİB tarafından verilen özelgelerde görüleceği üzere ilk iktisaptan sonra satışı yapılan aksesuarların ya da hizmetlerin muvazaa olmamak suretiyle ÖTV matrahına dâhil edilmeyeceği yönündedir.

Peki, 10 Seri No’lu Tebliği ile incelemesi devam eden ya da yeni incelenecek oto bayilerinin durumu ne olacaktır?

 Vergi Müfettişi ilk iktisaptan sonraki aksesuar teslimi, oto kuaför bedeli, LPG montajı vb. ödemeleri ÖTV matrahına dâhil edip etmeyeceğini muvazaa tespit edip etmeme durumuna belirleyecektir. Örneğin; aracı alan kişiler ifadeye çağrılacak, alıcıların büyük bir çoğunluğu ilk iktisaptan sonra kendi rızasıyla aksesuar vs. aldığını beyan ederse aksi bir durum da tespit edilemezse bu tutarlar ÖTV matrahına dâhil edilmeyecektir. Ya da aracın ilk iktisabından sonra aksesuar teslimi vs. müşteriye fatura edilse de toplam ödemenin ilk iktisaptan önce oto bayinin hesabına yapıldığının tespiti halinde bu tutarlar ÖTV matrahına dâhil edilmelidir. Bir başka örnek verirsek oto bayi müşterisine satacağı sıfır bir araca ilişkin daha satış yapılmadan söz konusu araca ilişkin özel bir aksesuar sipariş edildiği, bu aksesuarın da bu araca dâhil edildiği ilk iktisaptan sonra aksesuarın müşteriye fatura edilmesi halinde bu tutarlar ÖTV matrahına dâhil edilecektir. Tüm bunların dışında oto bayinin tüm araç satışları sonrası aksesuar satışı, LPG montajı, oto kuaför bedeli gibi teslim ve hizmetleri olması bu tutarların ÖTV matrahına dâhil edilmesini gerektirmemektedir. 10 seri no’lu ÖTVK GT'ne göre Vergi Müfettişi tarafından muvazaalı durumların tespit edilmesi gerekmektedir.

Sözün kısası 10 seri no’lu ÖTVK GT ile oto bayi vergi incelemelerinde ilk iktisaptan sonraki teslim ve hizmetlerin ÖTV matrahına dâhil olup olmayacağına dair kesin bir belirleme yapılmamıştır.