İlk 4 ayda ihracatın görünmeyenleri

Yılın ilk dört ayına ait dış ticaret verileri netleşti. İhracat 2022’nin ilk dört ayına göre yüzde 3 düşerken, ithalat bu dönemde yüzde 7,2 arttı.

İhracatın yüzde 90’dan fazlası ihracatçı birliklerine kaydedilerek yapılıyor. Kalan kısmı ise birlik kayıtlarından muaf ihracat ile antrepo ve serbest bölgelerden yurtdışına yapılan satışlardan oluşuyor.

İhracatçı birlikleri kayıtlarından derlenen TİM verileri 2023’ün ilk dört ayında yüzde 6,5 gerileme ile 76,1 milyar dolardan 71,2 milyar dolara düştü. Antrepo ile serbest bölgelerden yapılan ve birlik kayıtlarından muaf ihracat ise yüzde 32,9 artış ile 7,3 milyar dolardan 9,7 milyar dolara çıktı.

TİM verileri sektörler bazında ihracatın miktar ve fiyat olarak aydan aya nasıl değiştiğini izlemek gibi, ihracat performansını analiz etmek için faydalı bir özelliğe sahip.

Şimdi bu veriler ile yılın ilk dört ayına dair bazı çıkarımlar yapalım…

1-İhracatta Dikkat Çeken Ülkeler: 60 civarında ülke ve bölgeye ihracat artarken 150 civarında ülke ve bölgede gerileme var. İhracatın en çok arttığı ülkeler arasında Rusya, Suudi Arabistan, Malta, Ukrayna, Letonya, Kazakistan, İsviçre ve Belarus dikkat çekiyor.

2-Miktar Bazında Gerileme: 2023’ün ilk dört ayında 44 milyon tonluk ürün ihracatı gerçekleşmiş. 2022’nin aynı döneminde ihraç edilen mal miktarı 58,3 milyon tondu. Genel ihracatta miktar bazında yüzde 24,5 gerileme var.

TİM verilerinde listelenen 27 sektörün sadece üçünde ihracatımız miktar bazında artış göstermiş durumda. Bunlar zeytinyağı, savunma ve tütün sektörleri. Kalan yirmi dördünde ise gerileme var. En sert gerileme çelik, çimento taş ve toprak ürünleri, su ve hayvancılık ürünleri ile maden sektörlerinde yaşanmış. Yani sektörlerin büyük bir kısmı, geçen sene sattığından daha az ürünü ihraç pazarlarına göndermiş. Makine, kimya, otomotiv, tekstil, hazır giyim, elektronik gibi büyük sektörlerde de miktar bazında ihracat düşüşü var. 

3-Fiyat Bazında Artış: 2022’nin ilk dört ayında 1,30 dolar olan kilo başına ihracat fiyatı, bu senenin aynı döneminde yüzde 24 artışla 1,63 dolara çıkmış.

Yedi sektörün ihracat birim fiyatı gerilerken, 20 sektörde ortalama fiyatlar artmış. Birim fiyatı en çok yükselen sektörler yüzde 73 ile zeytinyağı, yüzde 44 ile yaş meyve sebze, yüzde 29 ile çimento taş ve toprak ürünleri. Mücevher, makine, elektronik, mobilya, otomotiv gibi büyük sektörlerdeki fiyatlarda da artış dikkat çekici. Gemi, savunma, halı, kuru meyve, tekstil gibi sektörlerde fiyatlar ise düşmüş.

4-Özel ve Genel Ticaret Sistemi Farkı Açılıyor: TÜİK 2020 başından bu yana dış ticaret verilerini genel ticaret sistemine göre açıklıyor. Önceki yıllarda açıklamalar özel ticaret sistemi verilerine göre yapılıyordu.

Özel ticaret sisteminde antrepolar ve serbest bölgeler dış ticaret verilerinde yer almazken, genel ticaret sisteminde serbest bölgeler, antrepolar ve serbest dolaşım alanına giren-çıkan tüm mallar hesaplamalara katılıyor.

Önceki yıllarda özel ve genel ticaret sistemine göre ayrı ayrı açıklanan ihracat verileri arasındaki fark 2022’den bu yana açılıyor. Geçmiş yıllarda iki veri arasındaki fark, genel ticaret sistemine göre ihracatımızın yüzde 5’i civarında idi. Son bir yılda bu fark neredeyse iki katına çıkarak yüzde 9’a ulaştı.

Yurt İçi Veriler

8 Mayıs 10:00: 2022 Yoksulluk ve yaşam koşulları araştırması

10 Mayıs 10:00

*Mart ayı sanayi üretim endeksi

*Mart ayı işgücü göstergeleri

*Mart ayı inşaat maliyet endeksi

11 Mayıs 10:00: Mart ayı ödemeler dengesi

12 Mayıs 10:00 

*Mart ayı dış ticaret endeksleri

*Mart ayı perakende ve ciro endeksleri

Yurt Dışı Veriler

10 Mayıs 15:30: ABD Nisan ayı tüketici enflasyonu

11 Mayıs 15:30: ABD Nisan ayı üretici enflasyonu

12 Mayıs 17:00: ABD Michigan güven endeksi