İlham veren inovasyon hikayeleri: Netflix

Netflix radikal değil, yıkıcı bir inovasyondur. Bu iki inovasyon türü arasındaki farkı anlamak için güzel örnek. Şimdi kaseti biraz geri saralım: Netflix macerasına dijital bir platformda değil kırmızı zarflarda başladı. Evlere zarf içinde postalanan filmler izlendikten sonra tekrar Netflix’e gönderilirdi. Amerika’da yaşadığım yıllarda ev arkadaşım iyi bir Netflix üyesiydi. Yıkıcı inovasyonun iki temel şartını sağlıyor vakamız: piyasa ortalamasının altında fiyat ve piyasa ortalamasının altında kalite. O zaman en büyük rakibi olan Blockbuster’a göre çok daha ucuzdu ve Blokcbuster kalitesinden oldukça uzaktı. DVD’ler kapta bile değil çıplak olarak gelirdi. Ben sıkı bir Blockbuster müşterisiydim çünkü mağaza deneyimi, çeşitlilik, müşteri hizmetleri ve filmi sadece kiralama değil satın alma gibi hizmetleri Netflix sağlamaktan bir hayli uzaktı. Ayrıca film koleksiyoneri olduğum için kiralamak zaten bana göre değildi. Fakat Netflix benim gibi az bir grubu değil, sadece film izlemek isteyen milyonlarca çoğunluğu hedefleyerek harika bir inovasyona imza attı.

Yıkıcı inovasyonlardan her zaman büyük oyuncuları yıkmasını beklemeyiz. Pazara alt gruplardan giren küçük oyuncular ana akım markaların müşterilerini tırtıklamaya başladıysa, yıkım da başlamıştır. Şirketin ortadan kalkması şart değil. BİM-Migros örneği. Migros müşterilerinin tamamı ya da büyük kısmı BİM’e gitmiyor ama BİM bir kısmını çekti, en azından bazı segmentlerde. Netflix örneğinde ise çok daha dramatik bir durum var: en büyük rakip rekabete dayanamayarak yok oldu. Bu nokta, yıkıcı inovasyonların Nirvanasıdır. Blockbuster, inovatörlere daha mütevazi yaklaşıp Netflix’i satın alabilirdi ama ona da vizyonu yetmedi.

Bugün yerleşik büyük oyuncular eğer ana akım müşterileri ve kor işleri dışında alt gelir gruplarının ihtiyaçlarına yönelik çözüm üretmezlerse her an bir startup tarafından yıkılabilirler. Örneğin yapay zekâ, çağrı merkezlerinin çoğunu ortadan kaldıracak. Hatta bir süre sonra güvenlik şirketleri eğer teknolojiye ayak uyduramazsa robot güvenlik görevlileri tarafından yok edilecekler. Türk usulü yumurtanın kapıya dayanmasını beklemeden şimdiden gerekli yatırımlar yapılmalı ve inovasyon projelerine başlanmalı. İnovasyonun olgunlaşması doğası gereği yıllar alır. Eğer bugünden tezi yok başlamazsanız, yarın çok geç olabilir. Dediğim gibi startup’lar pusuda bekliyor. Ya onlarla çalışmasını ya da onlardan iyi olmasını başarmak zorundasınız.