İklim eylemi hayat pahalılığını çözer mi?

Dünya, benzeri görülmemiş bir enerji kriziyle karşı karşıya. Fosil yakıt fiyatlarındaki artış, dünya genelinde enflasyonu da körüklüyor. Bunun sonucunda ortaya çıkan hayat pahalılığı, çok sayıda hanenin evlerini ısıtmak veya aydınlatmak için yeterli enerjiye erişememesine neden oluyor. Uluslararası Enerji Ajansı gibi önde gelen kurumlar, krizin özellikle gaz fiyatlarından kaynaklandığını kabul ediyor. Yalıtım ve akıllı sayaçlar gibi enerji verimliliği önlemleri ise, enerji talebini azaltmanın nispeten hızlı ve düşük maliyetli bir yolu olarak değerlendiriliyor Zero Carbon Analytics tarafından yayınlanan analiz, iklim değişikliği ile mücadelenin, hayat pahalılığı ve ekonomik kriz ile ilişkisine dair önemli bir değerlendirme sunuyor.

ANALİZDE ÖNE ÇIKAN KONULAR

Enerji ve hayat pahalılığı krizi

Enerji maliyeti 2021 yılında dünya genelinde yükselmeye başladı. Bunun nedeni, ekonomilerin COVİD pandemisinden kurtulmasıyla küresel enerji talebindeki artış ve buna karşılık arzda yatırım eksikliği oldu. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali de arzı önemli ölçüde azaltarak fiyatların yükselmesine neden oldu. Artan fosil yakıt fiyatları, gıda fiyatlarını da artırıyor. Gıda fiyatlarındaki artışlar, Rusya ve Ukrayna’nın küresel buğday ihracatının yaklaşık yüzde 30’unu gerçekleştirmesinin yanı sıra küresel çapta önemli gübre ihracatçıları olmaları nedeniyle daha da şiddetleniyor.

En çok kim etkileniyor?

Artan enerji fiyatları, düşük gelir düzeyi ve yetersiz enerji verimliliği önlemleri Avrupa genelinde birçok hanenin evlerini ısıtamamasına neden oldu. 2021 yılında, AB vatandaşlarının yaklaşık yüzde 7’si evlerini yeterince sıcak tutamıyordu. Avrupa Komisyonu, 2021’den bu yana artan enerji fiyatlarının bu durumu daha da kötüleştirmiş olabileceğini ifade ediyor.
Birçok hükümet tüketicileri enerji fiyatlarındaki artışlardan korumak için sübvansiyonlar, vergi indirimleri ya da fiyat kontrolleri uyguluyor. Ancak bunlar sadece kısa vadeli müdahaleler olarak değerlendiriliyor.

Enerji fiyatını düşürmek için ne yapılabilir?

Uluslararası Enerji Ajansı, Dünya Ekonomik Forumu, Dünya Bankası ve diğer birçok kuruluş, fosil yakıtlardan yenilenebilir enerji kaynaklarına doğru iyi yönetilen bir enerji geçişinin, enerji piyasalarındaki dalgalanmaların azaltılmasına yardımcı olabileceği konusunda hemfikir.
IMF tarafından yakın zamanda yapılan bir çalışma, yenilenebilir enerji üretiminin Avrupa’daki toptan elektrik fiyatlarını düşürdüğünü ortaya koyuyor. Yenilenebilir enerji kullanımındaki her yüzde 1’lik artış, toptan fiyatlarda yüzde 0,6’lık bir düşüşe neden oluyor. Yenilenebilir enerji üretim seviyesi ne kadar yüksek olursa, elektrik fiyatındaki düşüş de o kadar büyük oluyor. Yenilenebilir enerji kaynaklarına, enerji verimliliğine ve diğer düşük karbon seçeneklerine yatırım yapmak, enerji piyasalarındaki dalgalanmayı ve yüksek fiyatları azaltmanın anahtarı olarak değerlendiriliyor.

Yenilenebilir kapasitenin artırılması

Yenilenebilir kaynaklardan üretilen elektrik seviyesinin artırılması, enerji sistemi genelinde karbonsuzlaşmanın anahtarı konumunda.
Güneş ve rüzgâr gibi yenilenebilir teknolojilerin inşa edilmesi ve işletilmesi, geleneksel fosil yakıt santrallerinden daha ucuz. BloombergNEF’in hesaplamalarına göre, yeni kara rüzgâr ve güneş enerjisi projeleri, yeni kömür ve gaz yakıtlı enerji santrallerinden yüzde 40 daha ucuz.
Rystad Energy analizine göre, Avrupa’da yeni güneş enerjisi kapasitesi inşa etmek uzun vadede gazla çalışan elektrik santrallerini işletmekten 10 kat daha ucuz.
Avrupa Komisyonu, yenilenebilir enerji kaynaklarının düşük maliyetlerinin tüketici faturalarına daha iyi yansıtılması için bunun nasıl reforme edilebileceğine dair öneriler sunmuş durumda. Bu öneriler arasında, sistemin esnekliğini arttırmak ve akıllı şebekelerin geliştirilmesini teşvik etmek için elektrik depolama yer alıyor. Bu önlemler, fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltmak ve fiyatları düşürmek açısından önemli.

ISI POMPASI

Evlerde enerji verimliliğine yapılan yatırımlar düşük karbonlu ısıtma teknolojilerinin de önünü açıyor. Isı pompası da bunlardan biri. Bir araştırmaya göre, Birleşik Krallık’ta ısı pompası kullanımı, gaz kazanına kıyasla hanelerin ısınma faturalarında yüzde 27’ye kadar tasarruf sağlayabiliyor.
IEA ise ısı pompalarının ısınma maliyetlerini geleneksel yakıtlara kıyasla yüzde 31 oranında azaltabileceğine dikkat çekiyor.
Bir araştırmaya göre, ısı pompası Avrupa’nın ortalama ısınma faturasıbı 2050 yılına kadar yarı yarıya azalabilir.

ELEKTRİKLİ ULAŞIM

Ulaşım, AB’deki karbon emisyonlarının yaklaşık 4'te birini oluşturuyor. Ulaşım emisyonlarının yaklaşık yüzde 60’ı otomobil kullanımından kaynaklandığından, kişisel ulaşımın değiştirilmesi kilit önem taşıyor. Elektrikli araçların (EV) satın alınması hala geleneksel araçlardan daha pahalı olsa da, EV’ler için batarya maliyeti son 10 yılda düştü - 2013 yılında 684 USD/kWh olan bir batarya paketi 2021 yılında 151 USD/ kWh’ye geriledi.
Elektrik fiyatlarındaki artışa rağmen, AB’de yakın zamanda yapılan bir araştırma, özel ev şarj cihazları kullanıldığında, elektrikli araçların içten yanmalı motorlu araçlardan daha ucuz olduğunu ortaya koyuyor