İhracatçının reeskont kredisi kullanımı imkansızlaşıyor
Son aylarda ekonomi yönetimi ve Merkez Bankası peş peşe doğru adımlar atıyor ve eski hataların yol açtığı yaraları kapatmaya çalışıyor. Bir yanda tüketimin cazibesini azaltacak, bir yanda da üretimi tekrar rantabl kılacak önlemler alınarak cari açık kapatılmaya, tüketime dayalı büyüme döngüsü kırılmaya çalışılıyor.
Gerek Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, gerek Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, seçici kredi politikası ile tüketime dayalı kredilerdeki büyümeyi aşağı çeken, buna karşılık yatırım ve ihracat kredilerini destekleyen bir tutum izleneceğini farklı vesileler ile açıkladılar. Nitekim reeskont kredi limitlerinde çok ciddi artışlar yapıldı. Buna rağmen, ihracatçıların en çok başvurdukları kredilerden biri olan reeskont kredisi kullanımı, bugünlerde giderek zorlaşıyor.
Eximbank’ın reeskont kredilerine uyguladığı faiz oranı, TCMB politika faiz oranına 1 puan eklenerek hesaplanıyor. Politika faizi yüzde 10 ise reeskont kredisi faiz oranı yüzde 11, politika faizi yüzde 20 ise reeskont kredisi faiz oranı yüzde 21 olarak uygulanıyor. Geçen hafta politika faizi yüzde 30’a çıkarılınca reeskont kredi faizi de otomatik olarak yüzde 31’e yükseldi.
Ancak reeskont kredi uygulamasının, diğer ticari kredilerinden farklı bir özelliği var; faizi peşin ödeniyor. Eximbank web sitesinde uygulama şöyle ifade ediliyor: “Faiz tutarı, kullandırım bedelinden iskonto edilir; kalan tutar TL olarak firma hesabına aktarılır. Kredi geri ödemesi; vade gününde, tek seferde, kullandırım para birimi üzerinden yapılır.”
Politika faizi yüzde 10 iken, kullanılan reeskont kredi faizini peşin ödemek, ihracatçılar için kolaydı. Ancak bugünlerde yüzde 31’lik faizi peşin ödemek hiç de öyle değil. Basit bir örnek sorunu daha net ortaya koyacaktır. 1 milyon TL’lik kredi kullandığımızı varsayalım. Kredinin faizi olan 310 bin TL kesilerek, hesabımıza 690 bin TL yatırılıyor ve bir yıl sonra bugün bu krediyi 1 milyon TL olarak ödüyoruz. Bu durumda fiili faiz yüzde 45 oluyor.
Merkez Bankası verilerine göre 15 Eylül itibarı ile firmaların kullandığı TL ticareti kredi ağırlıklı ortalama faizi yüzde 43,2 düzeyinde. Ticari kredi faizinin de üzerinde olan reeskont kredisi faiz oranının ihracatı destekleyen bir oran olduğunu söylemek mümkün değil.
Eğer reeskont kredisinin, ihracatçıya destek olması isteniyorsa uygulamada değişiklik yapılması gerekiyor. Aklıma gelen iki seçenek var. Birincisi faizin peşin alınması yerine vade sonunda alınması. Bu durumda fiili faiz gerçekten yüzde 31’e iner. İkincisi, mevcut uygulamaya devam etmek ancak, faiz oranı hesabı için “politika faizi +1” yerine örneğin “politika faizi -7” demek.
Alınan tedbirler ile önümüzdeki aylarda iç talep büyümesi yavaşlayacak. Hedef pazarlarda büyüme zaten zayıf ve ihracatta artış yok. Buna bir de reeskont kredisi maliyetindeki yükseliş eklenince, ihracatta daha sıkıntılı günler görebiliriz.
YURT İÇİ
25 Eylül 10:00:
■ Ağustos ayı reel sektör güven endeksi
■ Ağustos ayı hizmet perakende ve inşaat sektör güven endeksi 28 Eylül 10:00: Ağustos ayı ekonomik güven endeksi
YURT DIŞI
25 Eylül 11:00:
Almanya İfo endeksi
26 Eylül 17:00:
ABD CB tüketici enflasyonu
27 Eylül 15:30:
ABD Ağustos ayı dayanıklı mal siparişleri