İhracatçılarımız için yeni yılda nasıl bir Amerikan ekonomisi yaşanacak?

Dr. Türker Çelik

New York

Türk ihracatçılarımızdan aldığım sorular, büyük ölçüde gazetemizin adıyla aynı: “2023 yılında Amerika’da `Nasıl Bir Ekonomi` yaşanacak?” Yine, Amerika’da ”Holiday Season - Tatil Sezonu” olarak adlandırılan ve perakende sektörü açısında Kasım - Aralık aylarını kapsayan dönemde satışların nasıl gittiğini soranlar da var. Buna göre ihracatçılar 2023 yılını öngörmek istiyorlar.

Öyleyse filmi geriye saralım ve geçtiğimiz yaz ayına gidelim. 2022 yazında firmaların ürün stokları rekor düzeylere ulaşmıştı. Satışların 2022’nin ilk çeyreğinde iyi gittiğini gören ve pandemi dönemindeki gibi tedarik sorunları yaşamak istemeyen Amerikalı firmalar yüksek hacimli siparişler verdi. Ancak yaz aylarında FED’in ekonomiyi soğutma politikası netleşince firmalar sert şekilde frene bastı. Mevcut birçok üretim siparişlerini dahi iptal ettiler. Normalde yılın en fazla perakende satışının yapılması beklenen Kasım - Aralık ayları öncesi böylesi aksiyon beklenmiyordu. Özellikle Ekim ayı satışları iyi gerçekleşince ve Kasım ayında da beklenildiği kadar daralma olmayınca firmalar yeniden belirli ölçülerde sipariş vermeye başladılar.

Tatil sezonunda satışlar azalmadı

Malum FED yaklaşık son altı aydır faizleri artırarak enflasyonu dizginlemeye başladı. Buna rağmen başta işsizlik olmak üzere Amerikan ekonomisine dair kritik verilerde sorun görülmüyor. FED kararları sonrası enflasyonla birlikte işsizlik verilerilerinın de takip edilmesi gerekiyor. Çünkü FED’in yazılı ana misyonları fiyat istikrarı ve güçlü bir iş gücü piyasası. O nedenle FED faizleri arttırdıktan sonra işsizlik artmazsa kurum gerektiğinde enflasyonu daha da limitlemek için faiz artırımına devam edebiliyor.

Şimdi Türk ihracatçısı en fazla ilgilendiren konuları analiz etmek için Amerika’da genel olarak perakende tüketimin nasıl geliştiğine bakalım ve 2023 yılına dair başlıca sektörler için öngörülerde bulunmaya çalışalım. Mastercard firmasının hazırladığı rapora göre 1 Kasım - 24 Aralık tarihleri arasında ABD’de perakende harcamalar bir yıl önceye kıyasla yüzde 7.6 arttı. Kasım ayında enflasyon rakamı yüzde 7.1 olarak gerçekleştiği düşünüldüğünde tüketimde mutlak bir artış söz konusu. Yine Ekim ayı için enflasyondan arındırılmış verilerle perakende satışların yüzde 0.9 arttığı belirtiliyor.

Aralık ayında FED’in faiz yaklaşımı nedeniyle tüketim gerilese de genel olarak Amerikalı firmalar beklenenden daha iyi bir tatil sezonu geçirdiğini düşünüyor. Ancak yine de 2023’te enflasyondan arındırılmış verilerle yani mutlak olarak tüketimin bir miktar azalacağını düşünüyorlar.

Türk ihracatçısına etkisi sektörlere göre değişecek?

Elbette bu durum ihracatçımızı da etkileyecek. Ancak, bu durum sektörlere ve fiyat kategorilerine bağlı olarak büyük değişim gösterecek. Belli başlı sektörlere göre beklentiyi özetleyelim.

- Gıda: Önümüzdeki yıl ABD’de en iyi performans gösterecek sektörler arasında yer alıyor.

- Halı-mobilya: Geçtiğimiz yıla kıyasla satışlar azaldı. Eğer çok rekabetçi ürünleri yoksa ihracatçıların ABD pazarına girişi zorlaşacak.

- Otomotiv yedek parça: Fiyat avantajına rağmen Çin’den ithalat azaldığı için Türkiye gibi alternatif üreticilerin şansları fiyat tutturabildikleri müddetçe ciddi oranda söz konusu.

- Endüstriyel ara malı: Amerika tedariğini farklı ülkelere kaydırmayı ve belirli ölçüde de kendi içinde üretmeye çalışıyor. Bu nedenle ürün bazında dikkatli analiz yapılması koşuluyla Türk firmalarının önemli şansı söz konusu.

- İnşaat malzemeleri: İnşaat malzemeleri pazarında da yavaşlama söz konusu. Ancak Amerika’da stok tutan ve servis verebilen firmaların ciddi rekabet şansları var.

- Ev tekstili: Pandemi döneminde ciddi tüketim artışı nedeniyle bu alandaki satışlar 2022 yılının 2. Çeyreğinde önemli ölçüde azaldı. Sektör 2023 yılında mevcudu koruyacak.

- Hazır giyim: Bu yıl satışlardaki artış duracak sektör ev tekstili gibi mevcudu koruyacak. Ancak setkörde çok fazla alt kategori var. Ayrıca firmalar Çin’e alternatif arıyorlar. Türk ihracatçısının dinamik şekilde pazarı takip etmeleri gerekiyor.

Özellikle Amerika pazarına yeni girmeyi planlayan firmaların 2023 yılında hesaplarını daha dikkatli yapmaları gerekiyor. Ancak 2023 yılında Amerika’da, diğer gelişmiş Batı ülkesi pazarlarına göre işlerin daha iyi olması bekleniyor. Ayrıca bu dönemde Amerika pazarında fiziken yer alan potansiyel müşterileri ile temas kuran firmalar çok daha avantajlı olacaktır.