İhracat zorlaşacak, ÜFE’ye göre Türk Lirası yüzde 36 değer kazandı
FERDA BESLİ
BESFİN CEO’SU
2021 yılı sonunda 66.66 olan Yİ-ÜFE REK ( Reel Efektif Kuru) Ekim 2022’de 90.44 oldu ve TL yüzde 36 değer kazandı. REK’in hesaplanmasında Yİ-ÜFE’yi deflatörü olarak kullandık. Bunun şirketler açısından TÜFE endeksine göre daha pazar yaklaşımlı olduğunu düşünüyoruz. TÜFE bazlı REK’e göre ise TL yüzde 17 değer kazandı, endeks 2021 yılsonunda 47.74 iken Ekim 2022’de 55.70 oldu. Nominal döviz kurlarının ülkeler arası nisbi fiyat farklarını göstermemesi nedeniyle, Reel Efektif Döviz Kuru, Türk Lirası (TL)'nin reel düzeyinin göstergesi olarak TCMB tarafından hesaplanmaktadır
TL’nın değer kazanmasında Yurt içi ÜFE endeksinin yüzde 157,69 artması etkili oldu. Üretim maliyetleri geçen senenin aynı dönemine göre yüzde 157,69 artarken dolar yüzde 96, Euro yüzde 68 arttı. 2021 Aralık ayına göre de karşılaştırdığımızda Yurt İçi ÜFE yüzde 96,74 artarken dolar ve Euro yılsonuna göre artışları sırasıyla yüzde 43,3 ve yüzde 25,8’dir. ÜFE ile Euro karşılaştırmasında durum ana pazarımız olan Euro için çok daha kötü durumdadır. 2023 yılı büyüme projeksiyonları da ihracatçılarımız lehinde değil. 2022 yılında global yüzde 3,2 büyüme beklentisi yerini 2023 yılında yüzde 2,7’e bırakmaktadır. Ana ihracat pazarımız Avrupa Birliği yüzde 0,5 büyüyecek. Biraz daha pazar detayına girersek, 2023 yılında ABD’de yüzde 1, Almanya yüzde - 0,3, İtalya yüzde – 0,2 , UK yüzde – 0,3, Fransa yüzde 0,6 büyüyecek. Ortalamanın üzerinde büyüyecek ülkeler, Çin yüzde 4,4, Hindistan yüzde 6,1, Orta Doğu yüzde 3,6, Güney Sahra Afrika yüzde 3,7 ve Uzak Doğu yüzde 4,9 büyüyecek. PMI ( Satın Alma Yöneticileri Endeksi) İndeks’ler de büyümeyi desteklemiyor. Ekim 2022 itibariyle ABD 50.2, Avrupa Birliği 46.4 ve İSO Türkiye 46.4. 50’nin altındaki sayılar gelecekte talebin düşük olacağını gösteriyor. Ülkemizin rekabet avantajını kaybetmemesi için ne yapmak lazım.
1.İmalatçı-ihracatçı sanayicilerimizin üretim maliyetleri içinde önemli bir yer tutan elektrik ve doğalgaz fiyatları yeniden gözden geçirilmeli ve ihracatın üretim içindeki payına göre enerji fiyatı tekrar belirlenmelidir. Bugün sanayicimizin elektrik fiyatı 20.6 Cent/ Euro ve Gaz fiyatı KwH için 8.1 Cent Euro iken Almanya’nın Chancellor Olaf Scholz yönetimi 200 milyar Euro’luk bir enerji destek paketini yakında uygulamaya koyacaklar. Pakette sanayiciler elektriği kwh 12 cent Euro ve gazı kwh 7 Cent Euro’dan alacaklar. Elektrik yüzde 42, gaz yüzde 12,5 daha ucuz olacak bizim fiyatlara göre.
- İstihdam ile ilgili destekler ihracatın toplam üretim içindeki payına göre yeniden düzenlenmelidir.
- Şirketler, SMM ve Faaliyet Giderleri içinde yüzde 1 ve üzerinde olan tüm harcama ve masrafları yeniden gözden geçirmeli. Bu çalışmada mutlaka hedefler spesifik, rakam ve zaman odaklı olmalı.
- TCMB’nın ihracat reeskont kredileri ihracatın finansmanında önemli bir rol oynuyor. Bu desteğin artırılması çok önemlidir. Uygulamaya net ihracatçı oranına göre faiz değişikliği ihracatçı açısından motivasyonu artıracaktır.
- Şirketler yeni pazarlar için bölgesel pazarlama aktivitelerini artırmalıdırlar. 2023 yılında Asya, Orta Doğu ve Güney Afrika pazarı ortalamanın üzerinde büyüyecek.