İdeal para politikası duruşu nasıl olmalı?

“Merkezin Güncesi” ekonomiye ilgi duyanların izlemesi gereken faydalı bir blog. TCMB araştırmacı ve uzmanlarının analiz ve yorumları yer alıyor. Bu hafta ekonomist Hatice Gökçe Karasoy’un teorik bir değerlendirmesi bloga girmişti. Para politikasının fiyat istikrarı ve finansal istikrar doğrultusunda nasıl şekilleneceğine ilişkin değerlendirmeler vardı. Türkiye ve bir çok ülkede uygulanan para politikalarının tartışıldığı dönemde makale konuyu akademik bulgular ışığında ele alıyor.

Soru güncel: Finansal sistemin ve kredi arzının hızla genişlediği dönemde para politikası nasıl olmalı? Bir görüş diyor ki: “Rüzgâra karşı durmalı. Yani para politikası fiyat istikrarı hedefinin gerektirdiğinden daha sıkı olmalı.” Özellikle gelişmiş ülkelerde bu dönemlerde finansal istikrar kaygıları nedeniyle rüzgara karşı durmak optimal para politikası stratejisi olarak ortaya çıkarken, daralma döneminde benzer şekilde fiyat istikrarı hedefinin gerektirdiğinden daha gevşek bir parasal duruş makul görünmüyor. Yani bir asimetri var. Bu dönemlerde hızlı ve güçlü faiz indiriminin veya faizleri uzun süre düşük tutmanın sakıncaları olabilir. Mesela düşük faizler zayıf bilançoları maskeleyebilir ve sorunların tespit edilmesini zorlaştırabilir. Finansal sektördeki fazla kapasiteyi azaltma teşvikini kırabilir. Faiz farklarını düşürerek finansal aracıların getirilerini azaltabilir; böylece kredi piyasalarında darlığın uzamasına sebep olabilir. Kredilerin zayıfladığı ve ekonominin daraldığı dönemlerde para politikasındaki gevşemenin temkinli kalması gerekiyor çünkü gevşetici politika uygulanması, yabancı sermaye girişlerinde azalma ve döviz kurunda yükselişe neden olabilir. Bu da kredi ve bilanço kanalları dolayısıyla finansal koşulları sıkılaştırıcı etki yaparak para politikasının hedeflenen gevşetici yöndeki etkisini sınırlayabilir.

Diğer görüşe göre ise para politikası risklere karşı önden önlem almak yerine kriz anında “ortalığı temizleme” stratejisini benimsemeli. Para politikasının finansal risklerle mücadele için çok uygun bir araç olmadığını öne süren görüşe göre gerekenden daha sıkı bir para politikasının, işsizliğin yükselmesi ve enflasyonun hedef altında kalması gibi yan etkileri var. Bu da faydadan ziyade maliyet demek.

Bunlar makaledeki görüşler. Politikacılar ikinci görüşü, yani kriz anında ortalığı temizlemeyi severler. Ben ise birinci görüşe daha yakınım. Çünkü biliyorum ki; krize götüren adımlar genellikle bir önceki krizden çıkış sırasında atılır.