Hızlı büyüme aile saadetine de yansımamış

Evlenme ve boşanma istatistiklerindeki eğilimler yavaş değişir ve kültürel, sosyal, ekonomik faktörlerden etkilenerek oluşur. Evlenme ve boşanma eğilimleri üzerindeki etkisi en hızlı gerçekleşen faktör ekonomi. Ekonomideki gelişmelerin topluma yansıma biçimi evlenme ve boşanma hızını artırabiliyor veya düşürebiliyor.

Türkiye’deki evlenme ve boşanma istatistiklerindeki seyir de ekonomik ve sosyal gelişmelerin etkisini ortaya koyuyor. Yıl içinde gerçekleşen boşanmaların yeni evliliklere oranı, gelişme yönünü daha net görmemizi sağlıyor. Son verileri geçmiş dönemle birlikte incelediğimizde evlenme ve boşanma alanındaki görünüm şöyle:

- Ekonomik gidişin evlenme-boşanma dengelerine ilk belirgin etkisini 2002 yılındaki boşanma/evlenme oranındaki artışta görüyoruz. Ekonomik krizin aile kurumuna etkisi olumsuz yönde olmuş ve evlenme hızı düşerken boşanma hızı artmış. Buna bağlı olarak boşanmaların evlenmelere oranı da yükselmiş.

- Benzer bir etkiyi 2008-2009 kriz döneminde de görüyoruz. 2008 ve 2009 yıllarında da boşanmaların evlenmelere oranında hızlı bir artış var. Oran 2008’de kayda değer bir artışın ardından 2009’da sıçrama yapmış.

- Teğet geçtiği iddia edilen 2009 krizinin aile kurumuna hasarı, yıkıp geçtiği söylenen 2001 krizinden daha yüksek ve daha kalıcı olmuş. 2002 sonrasında verilerde hemen bir düzelme olurken 2009 sonrasında yüksek büyüme hızlarına rağmen boşanmaların evlenmelere oranı artmaya devam etmiş.

- Boşanmaların evlenmelere oranındaki artışta 2016 sonrasında dikkat çekici bir hızlanma var. 2016’de yüzde 21 düzeyinde bulunan boşanmaların evlenmelere oranı 5 yılda 10 puanlık bir sıçramayla yüzde 31’e ulaşmış bulunuyor.

- 2005’te 9.5’e yaklaşan 1000 nüfusa düşen evlenme sayısı, girdiği düşüş eğilimini koruyarak 6-6.5 düzeyine kadar geriledi. Buna karşın bin nüfusa düşen boşanma sayısı 2007’de 1.34 iken 2021’de 2.07 ile rekor kırdı.

- İl bazındaki verilerde boşanmaların evlenmelere oranı en yüksek illerin ekonomik potansiyeli yüksek gelişmiş iller olması da bir diğer dikkat çekici nokta. En tepede yüzde 45.79 ile Antalya ve yüzde 45.22 ile İzmir yer alıyor.  Tunceli yüzde 44.96 ile boşanma/evlenme oranı en yüksek iller grubunda yer alan tek Doğu ili oluyor. Bunları yüzde 42.31 ile Eskişehir ve yüzde 42.18 ile Ankara izliyor.  Boşanmaların evlenmelere oranı en yüksek iller arasında Muğla, Uşak, Edirne, Çanakkale, Kırklareli, Edirne, Balıkesir, Denizli, Aydın gibi gelişmiş illerin bulunması önemli.

- Daha önce Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) tarafından derlenen kurulan ve kapanan şirket verileriyle sektörler düzeyinde ve il bazında yaptığımız değerlendirmelerde 2021 yılındaki yüksek büyüme hızının, girişim ve şirketler dünyasına yansımadığını ve büyümede dengesizlikler olduğunu tespit etmiştik. Boşanma ve evlenme verileri de yüzde 11’lik büyümenin aile kurumuna yansımadığını, tam tersine olumsuz yönde bir gidiş olduğunu gösteriyor.