Hani benim vergi avantajım?

“Ama böyle de olmaz ki!” diye serzenişte Ahmet Bey. Telefonun ucunda hafiften kırgın, biraz da kızgın bir ses tonuyla: “Yabancı paralarını Türk Lirası (TL) mevduat ve katılım hesabına dönüştürene vergi avantajı çıkmış. Altın hesabımızda da aynı şekilde avantajlı olacakmışız. Bizim şirket bundan niye yararlanmasın, finansallarda niye gösteremeyeceğiz, hiç anlayamadım? “

Yeni kanun, yeni umutlar

“Ahmet Bey, vergi avantajlarından yararlanacaksınız tabi. 7532 Sayılı Kanun 20.01.2022 tarihinde yasalaştı. Kanunun öngördüğü şartları yerine getirdiğinizde yani 17 Şubat 2022 tarihi olan 2021 dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyanname verilen tarihine kadar döviz tevdiat ve katılma hesaplarında bulunan yabancı paraları TL’ye çevirmeniz ve belirlenen koşullara uygun TL mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeniz durumunda 2021 yılıyla ilgili şirketinizin yararlanacağı vergi avantajları saymakla bitmez. 2021 yılının son üç ayına isabet eden kısmından kaynaklanan kur farkları, oluşan faiz, kâr payı ve diğer gelirler... Tüm bunlar kurumlar vergisinden istisna. 1 Ocak ile 17 Şubat 2022 arasındaki döneme ait ve sonrasında 2022 yılı içinde yapılan dönüşümlerin avantajlarını saymıyorum bile. Altın hesapları da yanın da cabası.”

“İyi güzel işte, her şey güllük gülistanlık değil mi?” diyen Ahmet Bey sabırsızlıkla benden cevap bekliyor.

“Ahmet Bey, bahsetmiş olduğumuz 7532 Sayılı Kanun 20.01.2022 tarihinde yasalaşmıştır. Her ne kadar 2021 yılına ait kurumlar vergisini etkileyecek olsa da ilgili kanun yılsonu bilanço tarihi olan 31.12.2021’den sonra yayımlandığı için, yılsonu finansal tablolarını TFRS/UFRS’ye (Türkiye/Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına) göre hazırlayan şirketler bu Kanunu dikkate alarak mı vergi yükümlülüğü hesaplayacaklar yoksa dikkate almadan mı hesaplayacaklar diye incelememiz gerekir.

Bilançoyu düzeltmeli mi, düzeltmemeli mi?

Raporlama Döneminden Sonraki Olaylara İlişkin Türkiye Muhasebe Standardı (TMS 10), bize bilanço tarihinden ortaya çıkan ve finansal tabloların onay tarihine kadar geçen sürede meydana gelen değişikliklerin hangilerinin finansal tablolara yansıtılıp (düzeltme gerektiren olaylar - adjusting events), hangilerinin yansıtılmayacağı (düzeltme gerektirmeyen olaylar-non-adjusting events) konusunda yol gösterir.

Örneğin, bilançonuzda dava için karşılık ayırmıştınız ancak Ocak ayı içinde avukattan gelen bilgi aslında yıl sonu bilançonuzda ayırmış olduğunuz karşılığın yetersiz olduğunu gösteriyorsa, bu durum raporlama döneminden sonraki düzeltme gerektiren olaylardan bir tanesidir ve yıl sonu bilançonuzdaki karşılık tutarını tekrar gözden geçirmeniz gerekir.

Bir de size raporlama döneminden sonraki düzeltme gerektirmeyen olaylara örnek vereyim: Cari (current tax) ve ertelenmiş vergi varlık (deferred tax asset) ve yükümlülükleri (deferred tax liability) üzerinde önemli bir etki doğuracak şekilde raporlama döneminden sonra yürürlükteki vergi oranlarında veya vergi kanunlarında değişiklik yapılması veya değişiklik yapılacağının duyurulması.

Ahmet Bey, heyecanla: “Aaa! Ama bu durum tam da bizim 7532 Sayılı Kanun. İlgili kanun 20.01.2022 tarihinde yani raporlama döneminden sonra açıklandı ve yayımlandı.” dedi.

“Evet, Ahmet Bey, TMS 10 Standardının 22(h) paragrafı, tam da biraz önce sizinle paylamış olduğum örneği veriyor. Bir de üstüne üstlük konuyu desteklemek için TMS 12 Gelir Vergileri Standardına da gönderme yapıyor.

2021 finansallarına etkisi

TMS 12 paragraf 46 ve 47’de de, gerek cari dönemin ve önceki dönemlerin dönem vergisi olarak vergi idaresine ödenecek (veya mahsup edilecek) dönem vergi borçlarının (varlıklarının) tutarı, gerekse ertelenmiş vergi varlıkları veya borçları raporlama dönemi sonu (bilanço tarihi -örneğin 31.12.2021) itibariyle yürürlükte olan (enacted) veya yürürlüğe girmesi kesine yakın olan (substantively enacted ) vergi oranları (ve vergi kanunları) dikkate alınarak hesaplanır, diyor.”

Ahmet Bey: “Yani kısaca, 31.12.2021 tarihli TFRS/UFRS finansal tablolarını hazırlarken bu kanun henüz yürürlükte olmadığı için, yabancı para ve/veya altın mevduatlarını TL’sına çevrimiyle oluşacak vergi avantajlarından doğacak vergi yükümlülüğümdeki azalmayı, 17 Şubat 2022 tarihine kadar vereceğim 2021 yılına ait kurumlar vergisini etkileyecek olsa bile, bilançoda gösteremeyeceğim. 31.12.2021 tarihli TFRS/UFRS’ye göre hazırladığım bilançoda vergi yükümlülüğünü sanki bu kanun hiç çıkmamışçasına hesaplayacağım.

“Evet, Ahmet Bey, durumu çok doğru analiz ettiniz. Ne enteresan dünya, diyeceğim ama bir yandan da adı üzerinde “bilanço” o günün fotoğrafıdır. O yüzden bu vergi avantajı da raporlama tarihinde yoktu. Ama üzülmeyin, 2022 senesinde yapacağınız ilk raporlamada bilançodaki vergi yükümlülük tutarınızı artık mevcut ve yasalaşmış yeni kanun doğrultusunda güncellenip aradaki olumlu farkı da kar-zarar tablosu ile ilişkilendirecektir. Anlayacağınız bu durum 2022 finansallarınıza yaradı.