Hamas şoku dünyayı sarsacak

Hamas örgütü, 7 Ekim sabahı İsrail’e karşı gerçekleştirdiği akıldurdurucu saldırı sayesinde 11 Eylül’ün faili El Kaide’ye rakip oldu, bir anda küresel bir üne kavuştu. Bu korkunç saldırı, yüzyıllarca süren sancılı bir serüvenden sonra anayurtlarına kavuşan İsraillilere belki de yaşamlarının en büyük şokunu yaşattı. Benim gibi dünyada yaşanmakta olan gelişmeleri yakından izlemeye çalışanların 2014’den bu yana giderek artan kaygılarını da yeni bir zirveye taşıdı bu olay.

Saldırının yeryüzünün en tartışmalı bölgesinde  ve insanlığın birçok bakımdan yönünü aramakta olduğu bir dönemde gerçekleşmiş olması yaşanan şokun etkisini daha da artırdı. 2014’de Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesinden bu yana yaşanan ve dünyadaki jeopolitik dengeleri sarsan gelişmelere yeni boyutlar kazandırmanın yanısıra, dünya ekonomisindeki gelişmeleri de etkileyecek gibi görünüyor Hamas’ın saldırısı. Ben bu yazıda önümüzdeki dönemde dünya ekonomisinde yaşanması beklenen gelişmeler üzerinde duracağım.

 Dünya ekonomisi “topallıyor”

Hemen belirteyim ki dünya ekonomisinin şu anda “topallamakta” olduğunu ifade eden kişi Uluslararası Para Fonu IMF’nin Direktörü  Kristalina Georgieva. IMF Direktörü’nün IMF ve Dünya Bankası’nın Marakeş’te yapılan yıllık toplantısında kullandığı bu deyimi Financial Times gazetesinin yıllanmış ekonomi yorumcusu Martin Wolf da kullandı geçen haftaki yazısında.

Martin Wolf dünya ekonomisinin Pandemi şokundan sonra bir hayli toparlandığını ancak bugün gelinen noktada bazı risklerle karşı karşıya bulunduğunu belirtiyor yazısında. Örneğin Çin’deki konut sektörü krizi ciddiyetini koruyor. Pendemi döneminde ABD’de talebin ayakta tutulması için geniş kesime bol keseden dağıtılan devlet desteğinin kesilmesinin tüketimi düşürdüğü, buna karşılık enflasyonun bir tehdit olmaya devam ettiği görülüyor. Birçok ülkede maliye politikasını kullanarak büyümeyi desteklemenin sınırna gelinmiş olduğu da biliniyor.

Jamie Dimon’dan tehlike alarmı

Bütün bu gelişmeler sonucunda 2023 yılı sonunda dünya ekonomisinin erişeceği toplam büyüklüğün Pandemi öncesindeki düzeyin %3 altında kalacak olması ve bu süreçte büyük kayba uğrayanların düşük gelirli ülkelerin vatandaşları olması da geleceğe iyimser bakmayı zorlaştırıyor.  

ABD’nin en büyük bankası olan JP Morgan Chase’in CEO’su ünlü bankacı Jamie Dimon geçen hafta bankanın yayın organında yayınlanan açıklamasında, “dünyanın şu anda uzun yıllardan beri görülmemiş bir tehditle karşı karşıya bulunduğunu” iddia etti ve “Ukrayna’da, İsrail’de ve Gazze’de halen yaşanmakta  olan savaşların, jeopolitik iliişkileri bozmanın ötesinde dünya ticaretini, enerji ve gıda maddeleri piyasalarını çok olumsuz etkileyeceğini” vurguladı.

Ray Dalio’nun çarpıcı uyarısı

Yazdığı kitaplarla ve zaman zaman yaptığı çarpıcı açıklamalarla ilgi çeken milyarder işadamı Ray Dalio da Hamas’ın İsrail’e saldırısı sonrasında şu iddialı açıklamayı yaptı: “Bugün gelinen noktada bizi kaygılandırması gereken olay, halen yaşanmakta olan çatışmaların ötesinde, dünyanın büyük güçlerinin bir sıcak savaşa sürüklenmesi  olasılığının son iki yılda %35’den %50’ye yükselmiş olmasıdır.”