Gümrükte yeni teminat sistemi ve sorunlar
Sayın DÜNYA okurları, antrepolarla ilgili Gümrük Kanunu’nda belirtilen sorumluluklarla ilgili olarak yönetmelikle belirlenen esaslar çerçevesinde bir teminat isteniyor. Dayanak burası.
Teminat vermede iki sistem kullanılabiliyor. Toplu teminat sisteminde, bir kişinin bir gümrük idaresine her türlü gümrük işlemlerine ilişkin vermiş olduğu teminat, o kişinin o gümrük idaresindeki transit rejimi hariç bütün gümrük işlemleri için kullanılıyor.
Götürü teminat sisteminde ise, gümrük yükümlülüğü gerektiren veya gerektirebilecek birden fazla işlem için bakanlıkça belirlenecek şartları taşıyanların talebi üzerine, gümrükçe onaylanmış işlem veya kullanımlardan her biri için ayrı ayrı teminat verilmesi yerine, transit rejimi hariç tüm işlemleri kapsayacak bir teminat verilebiliyor.
Bu uygulamadan; Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına (YYS) veya onaylanmış kişi statü belgesine (OKSB) sahip yükümlüler ve antrepo işleticileri yararlanabiliyor.
Antrepo işletmecileri her eşya için ayrı ayrı veya toplu teminat, götürü veya yaygın götürü teminat vermeyi tercih edebilirler.
Toplu teminat verilmesi halinde, antrepoya alınacak her eşyanın gümrük vergi ve resimlerinin tamamını teminat olarak göstermek zorundadırlar. Götürü teminat sisteminde, gümrük yükümlülüğü gerektiren veya gerektirebilecek birden fazla işlem için transit rejimi hariç tüm işlemleri kapsayacak bir teminat verilebilir. Yaygın götürü teminat ise, antrepo işletmecisinin birden fazla antreposu bulunması halinde, her antrepo için ayrı ayrı götürü teminat vermek yerine, birden fazla antrepo için tek bir teminat verilmesi demek oluyor.
Bugünlerde sıkça karşılaşılan bir durum var. Şöyle ki, toplu teminat sisteminden götürü teminat sistemine geçiş aşamasında, 31.12.2020 tarihinden önce verilmiş olan toplu teminat mektuplarının iadesi ve yerine 01.01.2021 tarihinden itibaren GTRANT-1 ya da GTRANT-2 teminat türlerinden birinin seçilmesi ve gerekiyor. 31.12.2020 tarihinden önce tescilli ve kapatılabilir statüde olan, ancak halen antrepoda bulunan eşyaların teminatları çözülemediği için sistem, yeni bir teminat kodu üretemiyor.
Hal böyle olunca; 31.12.2020 tarihinden önceki teminat mektuplarını iptal ettirmemekte, bu tarihten önce tescil edilmiş antrepo beyannameleri kapatılana kadar toplu teminatları kullanmaya devam etmekte, 01.01.2021 tarihinden sonraki beyannamelerle ilgili olarak yeni bir götürü teminat mektubu alarak, Gümrük Yönetmeliği’nin 496/2’nci maddesi yerine, 494’ncü maddesi gereğince Gümrük Yönetmeliği’nin 527’nci maddesine uygun yeni bir teminat mektubu düzenletmek suretiyle antrepo beyannamesi tesciline devam etmektedirler.
Bu bir çözüm yolu olarak görülse de, Gümrük Yönetmeliği’nin 496/2’nci maddesi teminat değişikliğine cevaz verirken, fiilen uygulanamaması antrepo işletmecileri ve kullanıcıları açısından temel iki soruna neden olmaktadır.
- İlk sorun, teminat mektubunun alınması sırasında ortaya çıkmaktadır ki, götürü teminatın antreponun büyüklüğüne istinaden verileceği bilindiğinden, somut örnekten yola çıkarsak, 5000 metrekare büyüklüğündeki bir antrepo için bankalar Gümrük Yönetmeliği’nin 526’ncı maddesi gereğince 3.000.000 TL toplu teminat mektubu vermişken, bir de ayrıca, 527’nci maddesi gereğince 3.000.000 TL teminat mektubu vermek istememekte veya antrepo işleticilerine karşılığında gayrimenkul ipoteği ve benzeri zorunluluklar kılmaktadır. Dolayısıyla, aslında, teminat tutarı 3.000.000 TL olması gerekirken, 6.000.000 TL karşılığı bir teminat mektubu alabilmek için, bankalara iki katı garanti vermek zorunda kalmaktadırlar.
- İkinci sorun, 6.000.000 TL karşılığı (3.000.000 TL toplu teminat, 3.000.000 TL götürü teminat) aldıkları kabul edildiğinde, bankalar %1-3 oranında komisyon uyguladığından, iki katı komisyon ödemek zorunda kalmaktadırlar. Bunun yanında, banka ve sigorta muameleleri vergisi de ödemektedirler
İkinci çözüm yöntemi olarak, gümrük idareleri 31.12.2020 tarihinden önce tescilli antrepo beyannameleri kapsamı eşyaların gümrük vergilerini hesaplayarak, antrepo işleticilerinden, geçmişe dönük toplu teminat istemekte, 01.01.2021 tarihinden itibaren 3.000.000 TL’lik toplu teminatları iade etmekte ve 3.000.000 TL’lik götürü teminatları sisteme işlemektedir.
Sürenin şubat başına kadar uzatılmış olması da dikkate alındığında sorunların zaman içinde çözülebileceği anlaşılıyor,