Gözü kapalı hisse senedi alan fena ütülebilir!

Yılın ilk dört buçuk ayında yabancılar 3.6 milyar dolarlık hisse senedi sattı, dolayısıyla yerli yatırımcılar da bu miktarda hisse senedi aldı.

✓ En büyük yerli alıcının Varlık Fonu olduğu ileri sürülüyorsa da küçük tasarruf sahibinin Borsa'ya ilgisinin arttığı da bir gerçek.

✓ Yatırımcı sayısında hızlı bir artış var, ancak bu sayı tüm menkul kıymetleri kapsayacak şekilde açıklanıyor. Merkezi Kayıt Kuruluşu hisse senedi yatırımcı sayısının artışını da açıklamalı.

✓ Küçük tasarruf sahibi açısından tehlikeli bir süreç yaşanıyor olabilir. Ekonominin geleceğinin kestirilemediği bir ortamda hisse senedi yatırımı çok karlı olabileceği gibi çok risk de barındırıyordur.

Madem halkımız hisse senedi yatırımını “Borsada oynamak” olarak niteliyor, hisse senedi alıp satmak bir yatırım değil de oyun gibi görülüyor, biz de bu yüzden başlığımızda oyunda kaybetmek anlamına gelen “ütülmek” sözcüğünü kullanmayı tercih ettik.

Evet, gözü kapalı hisse senedi alırsanız, gerçekten çok fena ütülebilirsiniz!

Çünkü bir taraf, yani yabancılar sürekli satıyor...

Biraz durup düşünmek gerekmiyor mu, “Yabancılar ne oldu da böylesine yoğun bir satış yapıyor” diye.

Çok bilinen bir Afrika atasözü var: "Aslan, ceylan, sırtlan, zebra aynı yöne koşuyorsa orman yanıyordur.” Yabancılar dur durak bilmeden hep aynı yöne koşuyorsa kaçtıkları yere biraz ihtiyatla bakmak gerekmez mi?

Yabancıların yılbaşından 15 Mayıs’a kadar olan dört buçuk aydaki hisse senedi satışı net 3.6 milyar doları buldu. 6.7 milyar dolarlık devlet iç borçlanma senedi satışını da eklediniz mi yabancının toplam satışı 10.3 milyar dolara ulaşıyor.

Tamam, bütün dünyada bizim gibi ülkelerden çıkış eğilimi yaşanıyor; kabul. Ama sanki bu çıkışı kolaylaştıran bir halimiz var. Yerli yatırımcı alım yapmasa yabancı böylesine kolay çıkabilir mi? Biz alıyoruz ki yabancı da satış olanağı elde ediyor.

Bu 3.6 milyar dolarlık hisse senedini alan yerli yatırımcıların tümünün küçük tasarruf sahibi olmadığı kesin elbette ama yine de bazı veriler vatandaşın da yoğun biçimde piyasaya girdiğini gösteriyor.

MKK açıklama yapmalı

Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) yatırımcı sayısındaki artışı tüm menkul kıymet yatırımcılarını kapsayacak şekilde açıklıyor. Ocak ve şubatta 218 bin ve 216 bin yeni hesap açılmışken sayı martta 285 bine, nisanda ise 346 bine fırladı.

Bu sayıların yalnızca borsa yatırımcılarındaki artışı göstermediğini belirttik. İç borçlanma senedi almak ya da menkul kıymet fonu yatırımı için hesap açtıranlar da bu sayıya dahil.

Yalnızca hisse senedi için hesap açtıranların ve toplam hisse senedi yatırımcısının sayısını bilmiyoruz. Merkezi Kayıt Kuruluşu’na düşen, bu sayıyı da açıklamak. Herhalde hisse senedi yatırımcısı sayısı sır olmasa, sır olarak görülmese gerek.

Hisse senedinde yatırımcı sayısının nasıl değiştiğini görmek mümkün olursa ilk dört buçuk ayda yabancıların sattığı 3.6 milyar dolarlık hisse senedinin ne kadarını gerçek kişilerin, yani vatandaşın aldığı da iyi kötü tahmin edilebilir, bir fikir yürütülebilir. Tam tutarı bu şekilde ortaya koyabilmek tabii ki söz konusu olamaz; ama en azından bir tahmin yapılabilir.

Fiyat düşüşü bakışları borsaya çevirdi

Borsa endeksi bir aralar 120 binlerde seyrederken çok hızlı bir gerilemeyle 90 binlerin altına indi. Bu dörtte birlik bir düşüş demekti.

Bu süreçte bazıları çok iyi para kazanmış olabilir, bu gerçeği de görmek gerekir. Borsa 120 binlerdeyken satanlar yalnızca yabancılar değildi elbette; yerli yatırımcılardan da satan olmuştur. Onlar fiyat düşünce hisse senetlerini muhtemelen yerine koymuşlardır.

Ancak yüksek fiyattan satıp düşük fiyattan alma becerisini gösterebilecek kaç kişi vardır ki...

Belli ki Borsa endeksi 120 binden örneğin 110 bine düştüğünde birçok yatırımcı bu düşüşü çok iyi bulmuş ve alım yapmıştır. Hisseler ucuzladıkça giderek daha fazla kişi Borsa’ya gelmiş ve böylece yabancı da kolaylıkla alıcı bulup elindekini satma olanağı elde etmiştir.

İşleyiş böyle olmuştur; muhtemelen değil, böyle olmuştur. Ama önemli olan bundan sonrasıdır. Bu yıl ekonominin nasıl seyredeceğini söyleyebilmek için kahin olmak gerekir. Bazı sektörlerde işler iyi gidecektir gitmeye ama genele yayılan bir durgunluk hiç şaşırtıcı değildir.

Dolayısıyla “Borsa endeksi bir ara 120 bini görmüştü, demek ki oraya mutlaka çıkılır, hatta aşılır” demek zorlama ve fazla iyimser bir yorum olarak kalabilir.

Başlığa dönelim ve bir kez daha uyaralım:

“Nasıl olsa artar diye düşünerek gözü kapalı hisse senedi alanlar fena halde ütülebilir, aman dikkat!”

Asıl alıcı Varlık Fonu mu?

Tartışılmayacak gerçek yabancıların sattığı 3.6 milyar dolarlık hisse senedini yerli yatırımcıların aldığıdır. Bu dönemde yabancı yalnızca satmamış, ara ara alım da yapmıştır, ayrıca yabancı yabancıya da satmıştır tabii ki ama 3.6 milyar dolar yabancının net satış tutarını göstermektedir.

Hisse senedi saklama bakiyelerinin detayı doğal olarak açıklanmadığı için bu hisse senetlerini kimlerin aldığını bilme şansımız yok. Ancak 3.6 milyar dolar çok büyük bir tutar ve bu tutarda alımı ağırlıkla küçük tasarruf sahibinin gerçekleştirme şansının olmadığının altı çiziliyor.

Gözler Türkiye Varlık Fonu’na çevriliyor. Varlık Fonu’nun mevzuatı hisse senedi alım satımına elveriyor elbette. Bu 3.6 milyar dolarlık alımda Varlık Fonu’nun payı var mıdır, varsa ne kadardır, elbette onu da tam olarak bilme şansımız yok.