Gönül ekonomisi
Yaşam bitkiler, hayvanlar, mikroorganizmalar ve biz bencil canlı insan için ilerlerken, başta doğada olmak üzere her yerde ekonomi vardır. Su ve kara ekosistemlerindeki akçenin olmadığı ekonomideki güç, insanın yarattığı ekonominin esas gücüdür. Bilindiği gibi “Eko” ile başlayan sözcükleri iki alanda kullanıyoruz. İktisat alanında ve çevre için.
Eko(nomi) ve Eko(loji). “Eko” hecesini kullandığımız pek çok türetilmiş sözcüklerimiz, Ekonomist, Ekolojist, Ekolog, Ekolojizm var. Her iki sözcük kökeni Yunanca olup “Eko” ev, mesken demek. Köken sözcüklere göre “Nomi” kanundan türeyen kapsamlı bir yönetimi, “Loji” ise mantık yürütme, uygulamayı işaret ediyor. Canlıların hem kendi hem de çevreleriyle olan ilişkilerini tek tek veya birlikte inceleyen bilim dalı “Ekoloji” olup ekonomi ve ekoloji yüksek etkileşimde olan iki bilim dalı. Sosyal bir bilim olan ekonomi insan ile doğa; insan ile toplum; insan ile mal ve hizmetlerin ilişkisini, etkileşimini temel alırken, doğa bilimi olan ekoloji gezegenimizdeki canlıların tümünün yaşam çok yönlü etkileşimini inceler. Çevresel, sosyal ve ekonomi temel başlıklarıyla sürdürülebilirlik yönetilirken, çevresel sürdürülebilirlik göstergeleri için kuruluşlar ekoloji biliminin çıktılarından faydalanır. Su ve kara ekosistemlerini tahrip eden insan, ekolojik dengeyi yeniden sağlamak ve ardından korumak zorunda.
Tarihsel gelişimde, çizgi ekonomisi (doğrusal ekonomi; üret-tüket-at), zincir ekonomisi (üret-tüket-atığını yönet), döngüsel ekonomi(üret-tüketen iyi atık yönetiminde geri dönüşüm/ileri dönüşüm) ile bugüne geldiğimizde, Birleşmiş Milletler(BM); Avrupa Birliği ile ülkemizdeki mevzuat, sözleşmeler ve gelişmeler sonucunda “Yeşil Ekonomi; Döngüsel Ekonomi; Dijital Ekonomi” gündemimiz. Çünkü 27 Eylül 2015 günü BM Genel Kurulu’nda verilen “Sürdürülebilir Kalkınma için Üç Taahhüt” ile Aşırı yoksulluğu sona erdirme; Eşitsizlik ve adaletsizlik ile mücadele; İklim değişikliği ile mücadele için söz verdik. Gündem 2030: BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ile 17 Amaç ve 169 hedefi 2030 yılına kadar gerçekleştirme yolundayız. Bu yolda “Nasıl Bir Ekonomi” sorusuna her yerde en iyi cevabı bulmalıyız.
Yenilenen adımızla “Nasıl Bir Ekonomi” gazetemiz işte bunun için var. Sürdürülebilirlik Editörü Kıymetli Didem Eryar Ünlü liderliğinde ben de “Sürdürülebilir Yaşam” köşemde hep daha yeşil, hep daha mavi mümkün diye yazmayı sürdüreceğim. Yeni ve yenilenme iyidir. Berekettir. Tebdil-i mekânda hayır vardır. Bir gazetenin marka ve itibar yönetiminin gücü yazarlarının, emekçilerinin, yeteneklerinin zenginliğidir. “Nasıl Bir Ekonomi” gazetemizin yolu açık, yazarlarımızın kalemi ekonomide, yaşamda yüksek etkili olsun.
Sürdürülebilir yaşamda asıl olan bambaşka bir ekonomi daha vardır: Gönül Ekonomisi. Kırmamak, değer vermek, iyiyi daha iyiye taşımak için destek sunmak, vefa iyidir. Çünkü gönül ekonomisi akçesiz bedelini ödemek hiç ama hiç mümkün değildir. Unutmayalım.